Μελέτη της συσχέτισης της αλλεργικής ρινίτιδας και της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας σε συνάρτηση και με τις διαστάσεις του στοματοφάρυγγα

Abstract

Introduction: There has been an increase in the prevalence of allergic rhinitis and obstructive sleep apnea during the decades worldwide. Several studies have suggested that allergic rhinitis is involved in the pathogenesis of apnea. The aim of the present study is the correlation of the two entities, the investigation of the effect of oropharynx’s dimensions on them as well as a short review of the current literature. Material and methods: A prospective cohort study was conducted in our hospital. Five hundred patients with rhinologic complaints were included in our study. The subjects were divided in two groups according to the presence of allergic rhinitis confirmed by skin prick test. All patients underwent a thorough ENT clinical examination, filled-in validated questionnaires (VAS, SNOT-22, Epworth sleepiness scale, STOP-Bang) and were assessed for obstructive sleep apnea by standardized polysomnography .Results: The prevalence of obstructive sleep apnea in our study was 71,3%and 81,1% in allergic and non-allergic patients, respectively. There was a trend in patients with allergic rhinitis in demonstrating greater severity of apnea. In the total study population, the rate of obstructive sleep apnea was significantly higher when the oropharynx’s dimensions were 2 cm and significantly lower in cases with a history of tonsillectomy. However, when comparing the rates of obstructive sleep apnea and anteroposterior diameter of the oropharynx in the two groups separately, a correlation was found only in the non-allergic group. Significant association was demonstrated between the presence of obstructive sleep apnea and age, sex, smoking, the absence of allergic rhinitis and oropharynx’s dimensions, while significant association was found between the apnea-hypopnea index and age and sex. Conclusions: In accordance with the current literature, our study demonstrated that allergic rhinitis is not a risk factor for obstructive sleep apnea but it may be positively associated with apnea’s severity. Decreased oropharynx’s dimensions are associated with the presence of obstructive sleep apnea in non-allergic patients, indicating that other factors with an obstructive component are possibly involved in the pathophysiology of sleep apnea.

Εισαγωγή: Ο επιπολασμός της αλλεργικής ρινίτιδας και της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας παρουσιάζει αύξηση της τελευταίες δεκαετίες παγκοσμίως. Αρκετές μελέτες έχουν προτείνει τη συμμετοχή της αλλεργικής ρινίτιδας στην παθογένεση της υπνικής άπνοιας. Στόχος της παρούσας μελέτης είναι η συσχέτιση των δύο νοσολογικών οντοτήτων, η αναζήτηση επίδρασης των διαστάσεων του στοματοφάρυγγα σε αυτές, καθώς και η ανασκόπηση της σύγχρονης βιβλιογραφίας. Υλικό και μέθοδοι: Πρόκειται για μια προοπτική μελέτη κοόρτης, στην οποία συμμετείχαν 500 ασθενείς , που προσήλθαν στα τακτικά εξωτερικά ΩΡΛ ιατρεία του νοσοκομείου μας λόγω δυσχέρειας ρινικής αναπνοής. Το δείγμα κατηγοριοποιήθηκε σε δύο ομάδες, μετά από διενέργεια δοκιμασίας δια νυγμού: σε ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα και ασθενείς με δυσχέρεια ρινικής αναπνοής άλλης αιτιολογίας. Όλοι υπεβλήθησαν σε πλήρη ΩΡΛ εξέταση, συμπλήρωσαν αξιολογημένα ερωτηματολόγια (VAS, SNOT-22, Epworth, STOP-Bang) και υπεβλήθησαν σε πολυσωματοκαταγραφική μελέτη ύπνου για την ανάδειξη αποφρακτικής υπνικής άπνοιας.Αποτελέσματα: Το ποσοστό της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας στους αλλεργικούς ασθενείς ήταν στη μελέτη μας 71,3%, ενώ στους μη αλλεργικούς έφτανε το 80,1%. Οι ασθενείς με αλλεργική ρινίτιδα εμφάνισαν μία τάση να έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα άπνοιας. Στο σύνολο του δείγματος, σημαντικά υψηλότερο ήταν το ποσοστό αποφρακτικής υπνικής άπνοιας όταν η προσθιοπίσθια διάμετρος του στοματοφάρυγγα ήταν μικρότερη ή ίση από 2 εκ και σημαντικά χαμηλότερο στις περιπτώσεις αμυγδαλεκτομής. Συγκρίνοντας ωστόσο τα ποσοστά αποφρακτικής υπνικής άπνοιας, ανάλογα με την προσθιοπίσθια διάμετρο του στοματοφάρυγγα χωριστά στις δύο ομάδες, βρέθηκε σημαντική συσχέτιση μόνο στους μη αλλεργικούς. Το φύλο, η ηλικία, η απουσία αλλεργικής ρινίτιδας, το κάπνισμα και οι διαστάσεις του στοματοφάρυγγα βρέθηκαν να σχετίζονται ανεξάρτητα με την ύπαρξη άπνοιας, ενώ το φύλο και η ηλικία με το δείκτη απνοιών-υποπνοιών. Συμπεράσματα: Σε συμφωνία με τη βιβλιογραφία, δεν τεκμηριώνεται ότι η αλλεργική ρινίτιδα αποτελεί παράγοντα κινδύνου εμφάνισης αποφρακτικής υπνικής άπνοιας, ωστόσο πιθανόν να επηρεάζει τη βαρύτητα της νόσου. Οι μειωμένες διαστάσεις του στοματοφάρυγγα σχετίζονται με την ύπαρξη αποφρακτικής υπνικής άπνοιας σε μη αλλεργικούς ασθενείς, υποδεικνύοντας τη ύπαρξη και άλλων παραγόντων με αποφρακτική συνιστώσα που ενδεχομένως εμπλέκονται στην παθοφυσιολογία της υπνικής άπνοιας.