Μελέτη παραγόντων που επηρεάζουν την φυσιολογία και θρέψη της ελιάς (Olea europaea L.) καθώς και την ποιότητα του ελαιολάδου

Abstract

In the present research, the effect of a commercial liquid formulation on olive trees, the soil, the production and the produced product (olive oil) was studied, in comparison and in combination with the usual fertilizing treatments. It is a liquid concentrated natural activator, which contains 26% (w/v) humic and fulvic acids. It is formed from natural, plant-derived, leonardite deposits and is rich in macro and trace elements (K, N, Ca, Mg, Fe, S, Mn, Zn, Cu, B, Mo, etc.). It was applied foliarly in experimental olive groves by spraying self-rooted olive trees approximately 40- years- old, of the "Koroneiki" variety, or through soil on young olive trees of the same variety in 12-liter containers. The treatments mentioned in the following experimental designs were made in two soil types, one non-calcareous (AC) and one calcareous-alkaline (AL). The treatments were applied as follows:A. OLIVE ORCHARDS1. Control, no treatment.2. Nitrogen fertilization (0.8 kg N /tree).3. Nitrogen fertilization (0.8 kg N/tree) and foliar spray with formulation (0.5% v/v) at petal fall.4. Nitrogen fertilization (0.8 kg N/tree) and 2 foliar sprays with formulation at petal fall and 20 days after petal fall.5. Nitrogen fertilization (0.8 kg N/tree) and 3 foliar sprays with formulation, at petal fall, 20 and 40 days after petal fall.6. Nitrogen fertilization (0.8 kg N/tree) and potassium fertilization with 0.5 kg K2O/tree.7. Nitrogen fertilization (0.8 kg N/tree) and potassium fertilization with 1 kg K2O/tree.B. POTTED OLIVE PLANTS1. Control, no treatment.2. Nitrogen fertilization (5 g N/ young olive tree).3. Nitrogen fertilization (5 g N/ young olive tree) and administration from soil with a formulation (1.66 mL/kg soil) at petal fall.4. Nitrogen fertilization (5 g N/ young olive tree) and 2 administrations from soil with formulation at petal fall and 20 days after petal fall.5. Nitrogen fertilization (5 g N/ young olive tree) and 3 administrations from soil with formulation, at the fall of the petals, 20 and 40 days after the fall of the petals.6. Nitrogen fertilization (5 g N/ young olive tree) and potassium fertilization with 2.5 g K2O/ young olive tree.7. Nitrogen fertilization (5 g N/ young olive tree) and potassium fertilization with 5 g K2O/ young olive tree. In the plant containers, the formulation administered through soil was 20 mL/seedling (12 kg soil/container). Specifically, the nutritional status of the soils and olive trees-young olive trees was assessed with soil and leaf diagnostic analyses, the average fruit weight, the fruit ripening index, the concentration of pigments and phenols in the leaves, the production of olive fruit-olive oil/tree and the oil content were measured, while at the same time phenological parameters were recorded. Also, the received olive oil was determined for quality criteria such as acidity, damping coefficients K232 and K270, DK and the fatty acids. About the experimental olive groves: The soil pH remains acidic in the AC soil, and basic in the AL, while at the same time an increase in salinity is recorded in these treatments including foliar treatments in both soil types. Organic matter and total calcium carbonate were not affected by the oil treatments. Total N is affected by fertilizer treatments, soil type and their interaction, including its positive correlation with pH, salinity and negative with phosphorus and exchangeable K. Available P, during the three years, was affected mainly from the soil environment. The exchangeable K shows the highest values in the AC soil with the highest values and within limits of sufficiency in the nitrogen-potassium treatments (AC6 and AC7), with the organic treatments not affecting it significantly in both soil types. Also, in the AL soil, the exchangeable K increases in the two years 2020-21 in the nitrogen-potassium treatments, despite its initial decrease in them. Exchangeable Ca shows low values below the sufficiency limits in the AC soil, and high values at sufficiency levels in the AL soil. Low values of exchangeable Mg were recorded, especially in the AL soil and in the enhanced N treatments (AC7 and AL7) of the two soil types. Variations in available B are affected by fertilizer treatments, soil type and their interaction, and are mainly illustrated by the negative correlation with pH. The concentration of N in the olive leaves is positively correlated with the N of the soil and the concentration of chlorophylls, throughout the examined three years. The concentration of P in the leaves fluctuates within the sufficiency levels throughout the considered three years. K concentration in olive leaves in the two experimental olive groves is negatively correlated with Mg concentration in leaves throughout the three years, while Ca concentration in olive leaves is positively correlated with pH, soil salinity and exchangeable Ca. The concentration of B in the leaves showed a positive correlation with the available soil B throughout the three years in both soil types, affected by the fertilizer treatments, by the soil type and by their interaction. The achievement of high fruit production/tree always corresponded to a stable range of chlorophyll a/chlorophyll b ratio in August (2.4-3.3), for the whole three years considered in both soil types, and converging values of carotenoid concentration in leaves at the same month, which varied every year and soil type. In the treatments with one and two applications with the organic formulation in the AC olive grove (AC3, AC4) and one application in the AL olive grove (AL3) with the same formulation, it gave the greatest productions during the conduct of the experiment, with the phenomenon of alternate bearing to be mitigated in the AL olive grove, while in the AC olive grove it continued to take place. The acidity of the olive oil presented the years of reduced production, in the control a high significant value of the acidity of the produced olive oil, especially in the AC olive grove (>1.7 % w/w), as well as in the case of enhanced K fertilization (AC7, ΑL7). The above leads to research proposals with which targeted experiments to investigate better and clearer results for lubricant treatments with foliar sprays type AC3, AC4, AL3, AL4 (with maintenance N fertilization of 1-1.5 kg N/tree) as well as investigating the effect of foliar spraying with the same formulation 20-40 days before the start of flowering. About the experimental containers: The soil pH is maintained at approximately the same basic values in the AL substrate, with a tendency to decrease in the N treatment (AL2), and in the fertilizer treatments with the organic formulation (AL3, AL4, AL5), and more in the N treatments, while in the AC substrate increases, especially in the control. An increase in salinity is observed in the treatments in both soil types, The increase in organic matter in AC substrate is small in 2019 and increased in 2020, remaining at the same levels in 2021, without spectacular differences between oil treatments, while in AL soil higher values are observed, with the increase in organic matter starting from the first experimental year (2019), and remaining at approximately the same levels in the following two years, with the highest values recorded in AL1, AL2, and AL4. Total calcium carbonate was not affected by the fertilizer treatments in both soil types. The total soil N is affected mainly by the fertilizer treatments, while the available P during the three years was affected by the fertilizer treatments, the soil environment and their interaction. The highest values of exchangeable K are recorded in the N-K treatments and the enhanced organic treatment in both soil types. Exchangeable Ca characterizes the soil type with low values below the sufficiency limits or marginal in the control and N treatments in the AC substrates, and high values within the sufficiency range in the ALs. The available B is affected by the fertilizer treatments, the soil type (the last two years), and their interaction throughout the three years. A positive correlation of N concentration in olive leaves with soil N and chlorophyll concentration is recorded throughout the three years examined, while the P concentration in the leaves fluctuated at sufficient levels throughout the three years examined. The concentration of K in olive leaves is positively correlated with soil K in the first two years, while the concentration of Ca in olive leaves is positively correlated with exchangeable Ca throughout the examined three years. Leaf Mg concentration showed a positive correlation with leaf chlorophyll in 2020-21, while leaf B concentration showed a positive correlation in the AL substrate, to a very positive correlation in the AC substrate with available soil B throughout the three years. The concentration of chlorophylls in the leaves in December records a positive correlation with the concentration of carotenoids throughout the examined three years. In AC plant containers, the total yield records a maximum value in the AC2 treatment, giving approximately the same yield throughout the three years examined, with AC3 following, which is maximum in 2019. The total olive oil yield is recorded maximum in AC3, due to the maximum significant value of weight of the olive fruit and olive oil content throughout the considered period. Also notable, although expected, was the significantly maximum total vegetation in the N treatment (AC2). In AL plant pots, AL3 and AL7 seem to stand out in most of the examined variables without proving to be significant most of the time. The acidity of the olive oil correlates positively with the ripening index and negatively with the oil content of the fruit throughout the examined three years in the AL experimental plant containers. It is observed that throughout the examined three years 2019-2021, the absence of fertilization (control) gave a high significant value of acidity, especially in the AC olive grove (>4% w/w and >2% w/w for the AC and AL plant containers, respectively), followed by significant values corresponding to AC3 and AL3 (>1.9% w/w and >1.6% w/w for AC and AL plant pots, respectively). The data of the experiment and related research data lead to targeted exploratory proposals with the aim of the vegetative development of the olive seedling in combination with the shortest entry into the production phase, the application for the AC substrate of AC3 treatment in the first year, N (AC2) in the second year, and the third year of mild nitrous oxide (AC6), while for the AL substrate a combination of AL3 and AL7 treatments and the first three years. Regarding the organic treatment, its application could be tested in the March-April period in both soil types.

Στην παρούσα έρευνα μελετήθηκε η επίδραση ενός εμπορικού υγρού οργανικού σκευάσματος στα ελαιόδενδρα ποικιλίας «Κορωνέϊκη», στο έδαφος, την παραγωγή και το παραγόμενο ελαιόλαδο σε σύγκριση και συνδυασμό με τις συνηθισμένες λιπαντικές φροντίδες. Πρόκειται για έναν υγρό συμπυκνωμένο φυσικό ενεργοποιητή ο οποίος περιέχει 26% (w/v) χουμικά και φουλβικά οξέα. Εφαρμόστηκε διαφυλλικά σε πειραματικούς ελαιώνες με ψεκασμό αυτόρριζων ελαιόδενδρων ηλικίας περίπου 40 ετών, είτε από εδάφους σε νεαρά δενδρύλλια εντός φυτοδοχείων χωρητικότητας 12 L. Οι μεταχειρίσεις που αναφέρονται στα παρακάτω πειραματικά σχέδια έγιναν σε δύο εδαφικούς τύπους έναν μη ασβεστούχο (AC) και έναν ασβεστούχο-αλκαλικό (AL). Τα σκεύασμα καθώς και οι υπόλοιπες μεταχειρίσεις λίπανσης εφαρμόστηκαν ως εξής:Α. ΕΛΑΙΩΝΕΣ 1. Μάρτυρας, καμία επέμβαση λίπανσης. 2. Αζωτούχος λίπανση (0,8 kg N /δένδρο).3. Αζωτούχος λίπανση και διαφυλλικός ψεκασμός με σκεύασμα (0,5% v/v) στην πτώση των πετάλων.4. Αζωτούχος λίπανση και 2 διαφυλλικοί ψεκασμoί με σκεύασμα στην πτώση των πετάλων και 20 ημέρες μετά την πτώση των πετάλων.5. Αζωτούχος λίπανση και 3 διαφυλλικοί ψεκασμoί με σκεύασμα, στην πτώση των πετάλων, 20 και 40 ημέρες μετά την πτώση των πετάλων.6. Αζωτούχος λίπανση και καλιούχος λίπανση με 0,5 kg K2O/ δένδρο.7. Αζωτούχος λίπανση και καλιούχος λίπανση με 1 kg K2O/ δένδρο. Β. ΔΕΝΔΡΥΛΛΙΑ ΣΕ ΦΥΤΟΔΟΧΕΙΑ 1. Μάρτυρας, καμία επέμβαση λίπανσης. 2. Αζωτούχος λίπανση (5 g Ν/ δενδρύλλιο).3. Αζωτούχος λίπανση (5 g Ν/ δενδρύλλιο) και χορήγηση από εδάφους με σκεύασμα (1,66 mL/kg εδάφους) στην πτώση των πετάλων.4. Αζωτούχος λίπανση (5 g Ν/ δενδρύλλιο) και 2 εφαρμογές από εδάφους με σκεύασμα στην πτώση των πετάλων και 20 ημέρες μετά την πτώση των πετάλων.5. Αζωτούχος λίπανση (5 g Ν/ δενδρύλλιο) και 3 εφαρμογές από εδάφους με σκεύασμα, στην πτώση των πετάλων, 20 και 40 ημέρες μετά την πτώση των πετάλων.6. Αζωτούχος λίπανση (5 g Ν/ δενδρύλλιο) και καλιούχος λίπανση με 2,5 g K2O / δενδρύλλιο.7. Αζωτούχος λίπανση (5 g Ν/ δενδρύλλιο) και καλιούχος λίπανση με 5 g K2O/ δενδρύλλιο. Στα φυτοδοχεία το σκεύασμα που χορηγήθηκε από εδάφους ήταν 20 mL/ δενδρύλλιο (12 kg έδαφος/φυτοδοχείο). Συγκεκριμένα, εκτιμήθηκε η θρεπτική κατάσταση των εδαφών και ελαιοδέντρων- ελαιοδενδρυλλίων με εδαφολογικές και φυλλοδιαγνωστικές αναλύσεις, μετρήθηκε το μέσο βάρος των καρπών, ο δείκτης ωρίμανσης των καρπών, η συγκέντρωση χρωστικών και φαινολών στα φύλλα, η παραγωγή ελαιοκάρπου-ελαιολάδου/δένδρο και η ελαιοπεριεκτικότητα, ενώ παράλληλα καταγράφηκαν φαινολογικές παράμετροι. Επίσης, στο παραληφθέν ελαιόλαδο έγινε προσδιορισμός των κριτηρίων ποιότητας όπως οξύτητα, συντελεστές απόσβεσης Κ232 και Κ270, ΔΚ και τα λιπαρά οξέα. Ελαιώνες: Το pΗ του εδάφους παραμένει όξινο στο έδαφος AC, και βασικό στο AL, ενώ παράλληλα καταγράφεται αύξηση της αλατότητας σε αυτές τις μεταχειρίσεις συμπεριλαμβανομένου και των διαφυλλικών και στους δύο εδαφικούς τύπους. Η οργανική ουσία και το ολικό ανθρακικό ασβεστίου δεν επηρεάστηκαν από τις μεταχειρίσεις λίπανσης. Το ολικό Ν επηρεάζεται από τις μεταχειρίσεις λίπανσης, τον εδαφικό τύπο και την αλληλεπίδρασή τους, συμπεριλαμβανομένου την θετική συσχέτισή του με το pH, την αλατότητα και την αρνητική με τον φώσφορο και το ανταλλάξιμο Κ. Ο διαθέσιμος P, κατά την διάρκεια της τριετίας, επηρεάστηκε κυρίως από το εδαφικό περιβάλλον. Το ανταλλάξιμο Κ παρουσιάζει τις υψηλότερες τιμές στο AC έδαφος με τις υψηλότερες τιμές και εντός ορίων επάρκειας στις αζωτοκαλιούχες μεταχειρίσεις (AC6 και AC7), με τις οργανικές μεταχειρίσεις να μην το επηρεάζουν σημαντικά και στους δύο εδαφικούς τύπους. Επίσης, στο AL έδαφος αυξάνεται το ανταλλάξιμο Κ την διετία 2020-21 στις αζωτοκαλιούχες μεταχειρίσεις, παρά την αρχική μείωσή του σε αυτές. Το ανταλλάξιμο Ca παρουσιάζει χαμηλές τιμές κάτω από τα όρια της επάρκειας στο έδαφος AC, και υψηλές τιμές σε επίπεδα επάρκειας στο AL. Καταγράφηκαν χαμηλές τιμές του ανταλλάξιμου Mg, ιδιαίτερα στο AL έδαφος και στις ενισχυμένες αζωτοκαλιούχες μεταχειρίσεις (AC7 και AL7) των δύο εδαφικών τύπων. Οι μεταβολές του διαθέσιμου Β επηρεάζονται από τις μεταχειρίσεις λίπανσης, τον εδαφικό τύπο και την αλληλεπίδρασή τους, και απεικονίζονται κυρίως από την αρνητική συσχέτιση με το pH. Η συγκέντρωση Ν στα φύλλα της ελιάς συσχετίζεται θετικά με το Ν του εδάφους και την συγκέντρωση των χλωροφυλλών, όλη την εξεταζόμενη τριετία. Η συγκέντρωση P στα φύλλα κυμαίνεται μέσα στα επίπεδα επάρκειας σε όλη την εξεταζόμενη τριετία. Η συγκέντρωση Κ στα φύλλα της ελιάς στους δύο πειραματικούς ελαιώνες συσχετίζεται αρνητικά με την συγκέντρωση Mg στα φύλλα όλη την τριετία, ενώ η συγκέντρωση Ca στα φύλλα της ελιάς συσχετίζεται θετικά με το pH, την αλατότητα εδάφους και το ανταλλάξιμο Ca. Η συγκέντρωση του Β στα φύλλα παρουσίασε θετική συσχέτιση με το διαθέσιμο Β του εδάφους καθόλη την τριετία και στους δύο εδαφικούς τύπους, επηρεαζόμενο από τις μεταχειρίσεις λίπανσης, από τον εδαφικό τύπο και από την αλληλεπίδραση αυτών. Η επίτευξη υψηλής παραγωγής καρπών/δένδρο αντιστοιχούσε πάντα σε σταθερό εύρος αναλογίας χλωροφύλλης a/χλωροφύλλης b τον Αύγουστο (2,4-3,3), για όλη την εξεταζόμενη τριετία και στους δύο εδαφικούς τύπους, και συγκλίνουσες τιμές συγκέντρωσης καροτενοειδών στα φύλλα τον ίδιο μήνα, οι οποίες μεταβάλλονταν κάθε έτος και εδαφικό τύπο. Στις μεταχειρίσεις με μία και δύο εφαρμογές με το οργανικό σκεύασμα στον ΑC ελαιώνα (AC3, AC4) και την μία εφαρμογή στον ελαιώνα AL (AL3) με το ίδιο σκεύασμα, έδωσε τις μεγαλύτερες παραγωγές κατά την διάρκεια της διεξαγωγής του πειράματος, με το φαινόμενο της παρενιαυτοφορίας να αμβλύνεται στον ελαιώνα AL, ενώ στον ελαιώνα AC εξακολούθησε να λαμβάνει χώρα. Η οξύτητα του ελαιολάδου παρουσίασε τα έτη μειωμένης παραγωγής, στον μάρτυρα υψηλή σημαντική τιμή της οξύτητας του παραγόμενου ελαιολάδου, ιδιαίτερα στον ΑC ελαιώνα (>1,7% w/w), καθώς και στην περίπτωση της ενισχυμένης καλιούχου λίπανσης (AC7, ΑL7). Τα παραπάνω, κατατείνουν σε ερευνητικές προτάσεις με πιο στοχευμένα πειράματα προς διερεύνηση καλύτερων και σαφέστερων αποτελεσμάτων για μεταχειρίσεις λίπανσης με διαφυλλικούς ψεκασμούς τύπου AC3, AC4, AL3, AL4 (με αζωτούχο λίπανση συντήρησης 1-1,5 kg N/δένδρο) καθώς και την διερεύνηση της επίδρασης διαφυλλικού ψεκασμού με το ίδιο σκεύασμα 20-40 ημέρες πριν την έναρξη της ανθοφορίας. Δενδρύλλια σε φυτοδοχεία:Το pΗ του εδάφους συντηρείται περίπου στις ίδιες βασικές τιμές στο υπόστρωμα AL, με τάση μείωσης στην αζωτούχο μεταχείριση (AL2), και στις μεταχειρίσεις λίπανσης με το οργανικό σκεύασμα (AL3, AL4, AL5), και περισσότερο στις αζωτοκαλιούχες μεταχειρίσεις, ενώ στο υπόστρωμα AC αυξάνεται, ιδιαίτερα στον μάρτυρα. Παρατηρείται αύξηση της αλατότητας στις μεταχειρίσεις και στους δύο εδαφικούς τύπους. Η αύξηση της οργανικής ουσίας στο AC υπόστρωμα είναι μικρή το 2019 και αυξημένη το 2020, παραμένοντας στα ίδια επίπεδα το 2021, χωρίς θεαματικές διαφορές μεταξύ των μεταχειρίσεων λίπανσης, ενώ στο AL παρατηρούνται μεγαλύτερες τιμές, με την αύξηση της οργανικής ουσίας να ξεκινά από το πρώτο έτος (2019), και να παραμένει στα ίδια περίπου επίπεδα τα επόμενα δύο έτη, με τις μεγαλύτερες τιμές να καταγράφονται στις AL1, AL2, και AL4. Το ολικό ανθρακικό ασβέστιο δεν επηρεάστηκε από τις μεταχειρίσεις λίπανσης και στους δύο εδαφικούς τύπους. Το ολικό Ν εδάφους επηρεάζεται αυξανόμενο κυρίως από τις μεταχειρίσεις λίπανσης, ενώ ο διαθέσιμος P κατά την διάρκεια της τριετίας, επηρεάστηκε από τις μεταχειρίσεις λίπανσης, το εδαφικό περιβάλλον και από την αλληλεπίδρασή τους. Οι υψηλότερες τιμές ανταλλάξιμου Κ καταγράφονται στις αζωτοκαλιούχες μεταχειρίσεις και την ενισχυμένη οργανική μεταχείριση και στους δύο εδαφικούς τύπους. Το ανταλλάξιμο Ca χαρακτηρίζει τον εδαφικό τύπο με χαμηλές τιμές κάτω των ορίων επάρκειας ή οριακές στο μάρτυρα και στην αζωτούχο μεταχείριση) στα υποστρώματα AC, και υψηλές τιμές εντός του εύρους επάρκειας στα AL. To διαθέσιμο Β επηρεάζεται από τις μεταχειρίσεις λίπανσης, τον εδαφικό τύπο (τα δύο τελευταία έτη), και την αλληλεπίδρασή τους όλη την τριετία. Καταγράφεται θετική συσχέτιση της συγκέντρωσης Ν στα φύλλα της ελιάς με το Ν του εδάφους και με την συγκέντρωση των χλωροφυλλών όλη την εξεταζόμενη τριετία, ενώ η συγκέντρωση P στα φύλλα κυμάνθηκε σε επίπεδα επάρκειας όλη την εξεταζόμενη τριετία. Η συγκέντρωση Κ στα φύλλα της ελιάς συσχετίζεται θετικά με το Κ του εδάφους τα δύο πρώτα έτη, ενώ η συγκέντρωση Ca στα φύλλα της ελιάς συσχετίζεται θετικά με το ανταλλάξιμο Ca όλη την εξεταζόμενη τριετία. Η συγκέντρωση Mg στα φύλλα παρουσίασε θετική συσχέτιση με τις χλωροφύλλες στα φύλλα την διετία 2020-21, ενώ η συγκέντρωση του Β στα φύλλα παρουσίασε θετική συσχέτιση στο AL υπόστρωμα, έως πολύ θετική στο υπόστρωμα AC με το διαθέσιμο Β του εδάφους καθόλη την τριετία. Η συγκέντρωση χλωροφυλλών στα φύλλα τον Δεκέμβριο καταγράφει θετική συσχέτιση με την συγκέντρωση των καροτενοειδών όλη την εξεταζόμενη τριετία. Στα φυτοδοχεία AC η συνολική απόδοση καταγράφει μέγιστη τιμή στην μεταχείριση ΑC2, δίνοντας περίπου την ίδια απόδοση όλη την εξεταζόμενη τριετία, με την ΑC3 να ακολουθεί, η οποία είναι μέγιστη το 2019. Η συνολική ελαιοαπόδοση καταγράφεται μέγιστη στην ΑC3, οφειλόμενη στην μέγιστη σημαντική τιμή του βάρους του ελαιοκάρπου και της ελαιοπεριεκτικότητας όλη την εξεταζόμενη περίοδο. Επίσης αξιοσημείωτη αν και αναμενόμενη, η σημαντικά μέγιστη συνολική βλάστηση στην αζωτούχα μεταχείριση (ΑC2). Στα φυτοδοχεία AL φαίνεται να ξεχωρίζουν στις περισσότερες εξεταζόμενες μεταβλητές χωρίς να αποδεικνύεται τις περισσότερες φορές σημαντικά, όσον αφορά την συνολική απόδοση/φυτό, οι AL3 και AL7. Η οξύτητα του ελαιολάδου συσχετίζεται θετικά με τον δείκτη ωρίμανσης και αρνητικά με την ελαιοπεριεκτικότητα του καρπού όλη την εξεταζόμενη τριετία στα AL πειραματικά φυτοδοχεία. Παρατηρείται ότι σε όλη την εξεταζόμενη τριετία 2019-21, η απουσία λίπανσης (μάρτυρας) έδωσε υψηλή σημαντική τιμή της οξύτητας, ιδιαίτερα στον ΑC ελαιώνα (>4% w/w και >2% w/w για τα φυτοδοχεία AC και AL, αντιστοίχως), ακολουθούν σημαντικά τιμές που αντιστοιχούν στις AC3 και AL3 (>1,9% w/w και >1,6% w/w για τα φυτοδοχεία AC και AL, αντιστοίχως). Αξιοποιώντας τα δεδομένα του πειράματος και σχετικά ερευνητικά δεδομένα, με σκοπό την καλύτερη βλαστητική ανάπτυξη των ελαιοδενδρυλλίων σε συνδυασμό με την συντομότερη είσοδό τους στην παραγωγική φάση, θα μπορούσε στο μη ασβεστούχο υπόστρωμα (AC) να προταθεί προς διερεύνηση η μεταχείριση με αζωτούχο λίπανση και έναν διαφυλλικό ψεκασμό με οργανικό σκεύασμα στην πτώση των πετάλων (ΑC3) για το πρώτο έτος, μόνο αζωτούχου λίπανσης (ΑC2) κατά το δεύτερο έτος, και ήπιας αζωτοκαλιούχου λίπανσης (ΑC6) κατά το τρίτο έτος. Από την άλλη, στο ασβεστούχο υπόστρωμα (AL), μια πρόταση για μελέτη θα ήταν η μεταχείριση με συνδυασμό αζωτούχου λίπανσης και διαφυλλικού ψεκασμού με οργανικό σκεύασμα στην πτώση των πετάλων (AL3) και αζωτούχο με ενισχυμένη καλιούχο λίπανση (AL7), για τα τρία πρώτα έτη. Όσον αφορά την οργανική εφαρμογή αυτή θα μπορούσε επιπλέον να πραγματοποιηθεί και την περίοδο Μαρτίου-Απριλίου και στους δύο εδαφικούς τύπους.