Analysis of teacher training in Greece for the inclusion of students with learning difficulties in the ordinary classroom

Abstract

This study deepens the training of primary school teachers in Greece and to what extent the inclusion of students with learning difficulties is affected by it. The current framework of training programs is examined by the research as well as the degree of implementation and success of inclusive education in the Greek primary education system. The main purpose of this study has been to analyze in depth the training received by teachers on the inclusion of students with learning difficulties in the ordinary classroom. Four specific objectives were set in order to develop and achieve the above main purpose. It was crucial to describe the real situation of Greek primary teachers in the face of educational inclusion. For this reason, the development of an instrument was proposed that would allow us to know the training needs in the field of educational inclusion and discover in which areas these needs are most urgent for teachers. Finally, it has been considered very important to propose a plan to improve teacher training as a satisfactory response to the problems detected. The theoretical framework consists of three chapters. The first chapter includes the approaches to inclusive education, its terms, its benefits, and how it evolves all over the world. The strategies followed in Greece for the development of inclusive education are also presented in this chapter. The second chapter focuses on learning difficulties and the educational needs that arise. The third chapter discusses the subject of teacher training in general. It deals more specifically with what was traditionally called Special Education and learning difficulties. First, an international panorama is given and then focuses on the Greek sphere. Regarding the methodology of this study, the mixed approach was applied, which encompasses both quantitative and qualitative techniques. Specifically, an ad hoc questionnaire with four dimensions and 44 items has been designed for quantitative data collection, while interviews were conducted for qualitative data gathering. The sample of the quantitative research consisted of 205 primary school teachers who completed the designed questionnaire. Once the data were collected, they were processed and analyzed using: descriptive analysis, exploratory factor analysis, inferential analysis, post hoc tests, and correlations of paired samples. The sample of the qualitative research consisted of primary school principals and teachers who conducted semi-structured interviews in which they delved into their opinions and experiences regarding the research topic. The findings indicated that most of the participants lack any form of training in learning difficulties. It is worth noting that a significant percentage of the educators currently employed are substitute teachers. A significant finding has emerged from the study, indicating that a majority of the participants recognize the significance of training in addressing learning difficulties. They firmly believe that the absence of proper training significantly hampers the inclusion of students with learning difficulties. Equally important is that the majority of participants consider that the training affects their attitudes. Teachers disagree with the strategy followed by the Ministry of Education in matters of inclusion and attention to diversity. The results also revealed that the school infrastructure and the curriculum, are not suitable for the inclusion of students with learning difficulties. Finally, it has been discovered that Greek teachers do not believe they have enough training in learning difficulties. This is mainly due to constraints such as limited time availability, the financial burden associated with training, and the scarcity of regular training activities in this field. In conclusion, the Ministry of Education must change its strategy regarding inclusive education, properly informing the educational staff by offering many opportunities for training in learning difficulties with a specific program. At the same time, the will of teachers to be trained is important in itself, but having the appropriate school infrastructure, curriculum and equipment. For this reason, the present study, in chapter six, proposes and presents a comprehensive training program that can be used by competent bodies so that inclusion is crowned with success.

Η μελέτη αυτή εμβαθύνει την κατάρτιση των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα και σε ποιο βαθμό επηρεάζεται από αυτήν η ένταξη των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες. Το υπάρχον πλαίσιο των προγραμμάτων επιμόρφωσης εξετάζεται από την έρευνα καθώς και ο βαθμός εφαρμογής και επιτυχίας της ενταξιακής εκπαίδευσης στο ελληνικό σύστημα πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ο κύριος σκοπός αυτής της μελέτης ήταν να αναλύσει σε βάθος την εκπαίδευση που έλαβαν οι εκπαιδευτικοί σχετικά με την ένταξη των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες στη γενική τάξη. Τέσσερις συγκεκριμένοι στόχοι τέθηκαν προκειμένου να αναπτυχθεί και να επιτευχθεί ο παραπάνω κύριος σκοπός. Ήταν κρίσιμο να περιγράψουμε την πραγματική κατάσταση των Ελλήνων εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης σχετικά με την εκπαιδευτική ένταξη. Για το λόγο αυτό, προτάθηκε η ανάπτυξη ενός εργαλείου που θα μας επέτρεπε να γνωρίζουμε τις ανάγκες επιμόρφωσης στον τομέα της εκπαιδευτικής ένταξης και να ανακαλύψουμε σε ποιους τομείς αυτές οι ανάγκες είναι πιο επείγουσες για τους εκπαιδευτικούς. Τέλος, κρίθηκε πολύ σημαντικό να προταθεί ένα πλάνο για τη βελτίωση της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών ως ικανοποιητική απάντηση στα προβλήματα που εντοπίστηκαν. Το θεωρητικό πλαίσιο αποτελείται από τρία κεφάλαια. Το πρώτο κεφάλαιο περιλαμβάνει τις προσεγγίσεις της ενταξιακής εκπαίδευσης, τους όρους της, τα οφέλη της και πώς εξελίσσεται σε όλο τον κόσμο. Σε αυτό το κεφάλαιο παρουσιάζονται και οι στρατηγικές που ακολουθούνται στην Ελλάδα για την ανάπτυξη της ενταξιακής εκπαίδευσης. Το δεύτερο κεφάλαιο εστιάζει στις μαθησιακές δυσκολίες και στις εκπαιδευτικές ανάγκες που προκύπτουν. Το τρίτο κεφάλαιο πραγματεύεται το θέμα της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών γενικά. Ασχολείται πιο συγκεκριμένα με αυτό που παραδοσιακά ονομαζόταν Ειδική Αγωγή και μαθησιακές δυσκολίες. Αρχικά δίνεται ένα διεθνές πανόραμα και στη συνέχεια εστιάζει στην ελληνική σφαίρα. Όσον αφορά τη μεθοδολογία αυτής της μελέτης, εφαρμόστηκε η μικτή προσέγγιση, η οποία περιλαμβάνει τόσο ποσοτικές όσο και ποιοτικές τεχνικές. Συγκεκριμένα, έχει σχεδιαστεί ad hoc ερωτηματολόγιο τεσσάρων κατηγοριών και 44 ερωτήσεων για την ποσοτική συλλογή δεδομένων, ενώ πραγματοποιήθηκαν συνεντεύξεις για ποιοτική συλλογή δεδομένων. Το δείγμα της ποσοτικής έρευνας αποτέλεσαν 205 εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης που συμπλήρωσαν το σχεδιασμένο ερωτηματολόγιο. Αφού συλλέχθηκαν τα δεδομένα, υποβλήθηκαν σε επεξεργασία και αναλύθηκαν χρησιμοποιώντας: περιγραφική ανάλυση, διερευνητική παραγοντική ανάλυση, συμπερασματική ανάλυση, post hoc τεστ και συσχετίσεις ζευγαρωμένων δειγμάτων. Το δείγμα της ποιοτικής έρευνας αποτελούνταν από διευθυντές και εκπαιδευτικούς δημοτικών σχολείων που πραγματοποίησαν ημιδομημένες συνεντεύξεις στις οποίες εμβαθύνουν στις απόψεις και τις εμπειρίες τους σχετικά με το ερευνητικό θέμα. Τα ευρήματα έδειξαν ότι οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες στερούνται οποιασδήποτε μορφής επιμόρφωσης στις μαθησιακές δυσκολίες. Αξίζει να σημειωθεί ότι σημαντικό ποσοστό των εκπαιδευτικών που απασχολούνται σήμερα είναι αναπληρωτές εκπαιδευτικοί. Ένα σημαντικό εύρημα προέκυψε από τη μελέτη, υποδεικνύοντας ότι η πλειοψηφία των συμμετεχόντων αναγνωρίζει τη σημασία της επιμόρφωσης για την αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών. Πιστεύουν ακράδαντα ότι η απουσία κατάλληλης κατάρτισης παρεμποδίζει σημαντικά την ένταξη των μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες. Εξίσου σημαντικό είναι ότι η πλειοψηφία των συμμετεχόντων θεωρεί ότι η επιμόρφωση επηρεάζει τις στάσεις τους. Οι εκπαιδευτικοί διαφωνούν με τη στρατηγική που ακολουθεί το υπουργείο Παιδείας σε θέματα ένταξης και προσοχής στη διαφορετικότητα. Τα αποτελέσματα έδειξαν επίσης ότι η σχολική υποδομή και το πρόγραμμα σπουδών δεν είναι κατάλληλα για την ένταξη μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες. Τέλος, ανακαλύφθηκε ότι οι Έλληνες εκπαιδευτικοί δεν πιστεύουν ότι έχουν αρκετή επιμόρφωση στις μαθησιακές δυσκολίες. Αυτό οφείλεται κυρίως σε περιορισμούς όπως η περιορισμένη διαθεσιμότητα χρόνου, η οικονομική επιβάρυνση που σχετίζεται με την κατάρτιση και η σπανιότητα τακτικών δραστηριοτήτων επιμόρφωσης σε αυτόν τον τομέα. Συμπερασματικά, το Υπουργείο Παιδείας οφείλει να αλλάξει στρατηγική για την ενταξιακή εκπαίδευση, ενημερώνοντας σωστά το εκπαιδευτικό προσωπικό προσφέροντας πολλές ευκαιρίες επιμόρφωσης σε μαθησιακές δυσκολίες με συγκεκριμένο πρόγραμμα. Ταυτόχρονα, η βούληση των εκπαιδευτικών να επιμορφωθούν είναι από μόνη της σημαντική, έχοντας όμως την κατάλληλη σχολική υποδομή, πρόγραμμα σπουδών και εξοπλισμό. Για το λόγο αυτό, η παρούσα μελέτη, στο έκτο κεφάλαιο, προτείνει και παρουσιάζει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα επιμόρφωσης που μπορεί να αξιοποιηθεί από τους αρμόδιους φορείς ώστε η ένταξη να στεφθεί με επιτυχία.

Este estudio profundiza en la formación de profesores de primaria en Grecia y en qué medida la inclusión de estudiantes con dificultades de aprendizaje se ve afectada por ella. La investigación examina el marco actual de los programas de formación, así como el grado de implementación y éxito de la educación inclusiva en el sistema de educación primaria griego. El objetivo principal de este estudio ha sido analizar en profundidad la formación recibida por el profesorado sobre la inclusión del alumnado con dificultades de aprendizaje en el aula ordinaria. Se establecieron cuatro objetivos específicos para desarrollar y alcanzar el propósito principal antes mencionado. Era crucial describir la situación real de los profesores de primaria griegos frente a la inclusión educativa. Por ello se planteó el desarrollo de un instrumento que permitiera conocer las necesidades de formación en el ámbito de la inclusión educativa y descubrir en qué áreas dichas necesidades son más urgentes para el profesorado. Finalmente, se ha considerado muy importante proponer un plan de mejora de la formación docente como respuesta satisfactoria a la problemática detectada. El marco teórico consta de tres capítulos. El primer capítulo incluye los enfoques de la educación inclusiva, sus términos, sus beneficios y cómo evoluciona en todo el mundo. En este capítulo también se presentan las estrategias seguidas en Grecia para el desarrollo de la educación inclusiva. El segundo capítulo se centra en las dificultades de aprendizaje y las necesidades educativas que surgen. El tercer capítulo aborda el tema de la formación docente en general. Se trata más concretamente de lo que tradicionalmente se llamó Educación Especial y las dificultades de aprendizaje. Primero se da un panorama internacional y luego se centra en el ámbito griego. En cuanto a la metodología de este estudio, se aplicó el enfoque mixto, que abarca técnicas tanto cuantitativas como cualitativas. En concreto, se diseñó un cuestionario ad hoc con cuatro dimensiones y 44 ítems para la recopilación de datos cuantitativos, mientras que se realizaron entrevistas para la recopilación de datos cualitativos. La muestra de la investigación cuantitativa estuvo compuesta por 205 docentes de educación primaria, los cuales cumplimentaron el cuestionario diseñado. Una vez recopilados los datos se procesaron y analizaron mediante: análisis descriptivo, análisis factorial exploratorio, análisis inferencial, pruebas post hoc y correlaciones de muestras pareadas. La muestra de la investigación cualitativa estuvo compuesta por directores de escuelas primarias y docentes, quienes realizaron entrevistas semiestructuradas en las que profundizaron sobre sus opiniones y experiencias con respecto al tema de investigación. Los hallazgos indicaron que la mayoría de los participantes carecen de algún tipo de formación en dificultades de aprendizaje. Vale la pena señalar que un porcentaje importante de los educadores, empleados actualmente, son profesores suplentes. Del estudio surgió un hallazgo significativo, que indica que la mayoría de los participantes reconocen la importancia de la formación para abordar las dificultades de aprendizaje. Creen firmemente que la ausencia de una formación adecuada dificulta significativamente la inclusión de estudiantes con dificultades de aprendizaje. Igualmente importante es que la mayoría de los participantes consideran que la formación afecta a sus actitudes. Los docentes discrepan de la estrategia seguida por el Ministerio de Educación en materia de inclusión y atención a la diversidad. Los resultados también revelaron que la infraestructura escolar y el currículo, no son adecuados para la inclusión de estudiantes con dificultades de aprendizaje. Finalmente, se ha descubierto que los profesores de griego no creen tener suficiente formación en dificultades de aprendizaje. Esto se debe principalmente a limitaciones como la disponibilidad limitada de tiempo, la carga financiera asociada a la formación y la escasez de actividades de formación periódicas en este campo. En conclusión, el Ministerio de Educación griego debe cambiar su estrategia en materia de educación inclusiva, informando adecuadamente al personal educativo ofreciendo muchas oportunidades de formación en dificultades de aprendizaje con un programa específico. Al mismo tiempo, es importante en sí misma la voluntad de los docentes de capacitarse, pero contando con la infraestructura escolar, el currículo y el equipamiento adecuado. Por esta razón, el presente estudio, en el capítulo seis, propone y presenta un programa de formación integral que puede ser utilizado por los órganos competentes para que la inclusión se vea coronada por el éxito.