Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 και συνεχής καταγραφή γλυκόζης: αξιολόγηση ψυχολογικών παραμέτρων

Abstract

Introduction: Type 1 Diabetes Mellitus (T1D) is a genetic autoimmune disorder that gradually leads to a complete lack of insulin in the body. Because of this deficiency, it is necessary to administer insulin exogenously and adopt intensive therapy to prevent possible future complications of the disease. Technological advances are an important ally in the day-to-day management of T1D. In addition to the significant advances in insulin pump technology, recent technological innovations include optimisation and continued development of continuous glucose monitoring (CGM) devices, such as reduction in size, increased accuracy and real-time projection of glucose levels to the user. In the wake of these developments, additional parameters have been formulated to assess T1D management. These include the time glucose levels are in range (70 to 180 mg/dL), the time above range (> 180 mg/dL), the time below range (< 70 mg/dL), and the percentage of the coefficient of variation in glucose levels. Due to the recency of these technological advancements, the body of literature exploring the utilization of real-time CGM devices in conjunction with the adopted method of insulin administration is notably limited. Aims: The aim of the present study was to compare the results of the Sensor-Augmented pump system with the method of multiple daily injections combined with real-time CGM. The comparison will be made in the light of medical-pathological parameters as well as psychological variables. Material-Methods: The study involved voluntary and anonymous participation of adults with T1D who were under the monitoring of the Diabetes Center of the First Propeadeutic Department of Internal Medicine at AHEPA University Hospital. Regarding the medical-pathological parameters, the percentages of time in range, time above range, time below range, mean and standard deviation of sensor glucose levels over the past 14 days were collected. The psychological parameters were evaluated with the questionnaires: World Health Organization Quality of Life-BREF Questionnaire (WHOQOL-BREF), Diabetes Quality of Life Brief Clinical Inventory (DQoL-BCI), Diabetes Distress Scale for Type 1 diabetes (T1-DDS), The Brief Illness Perception Questionnaire (B-IPQ) and Depression Anxiety and Stress Scale 42 (DASS-42).Results: A total of 104 adults with T1D who met the inclusion criteria participated in the study. Among these participants, 63 were using the Sensor-Augmented pump as a treatment method, while the remaining 41 were using multiple daily injections with CGM as a treatment method. The majority of the participants were women, 70 (67.3%), while 34 were men (32.7%). The mean age of the sample was 38.8 (± 11.7) years, with a mean duration of diabetes being 21.4 (± 11.1) years. Participants using the Sensor-Augmented pump system as treatment method showed statistically better results in pathological-medical parameters such as: time in range t(101) = 2.226, p = 0.028, d = 0.44, time below range t(101) = -3.942, p < 0.01, d = 0.87 and in the glycemic variability t(82) = -3.52, p = 0.09, d = 0.72. In contrast, statistically significant differences in favor of the group of people who used as a treatment method the multiple daily injections in combination with CGM emerged in the “psychological health” domain t(102) = -2.345, p = 0.012, d = 0.48 and in the "social relationship" domain t(102) = -2.329, p = 0.017, d = 0.48, of the WHOQOL-BREF questionnaire. Furthermore, the majority of the psychological variables were statistically significantly correlated with the pathological variables, within a range from low to moderate values, leading to either positive or negative correlations. Finally, the parallel mediation analysis revealed a statistically significant mediating effect of "personal control" on the relationship between "anxiety" and "time in range". Conclusions: This PhD thesis aimed to explore the differences between T1D people who used the Sensor-Augmented pump method versus those who applied multiple daily injections combined with real-time CGM. The results showed a superiority of the Sensor-Augmented pump method mainly in the medical-pathological parameters. Meanwhile, the participants in the treatment group using multiple daily injections combined with real-time CGM showed a slight advantage in the psychological variables assessed.

Εισαγωγή: Ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1 (ΣΔ1) είναι μια γενετική αυτοάνοση διαταραχή που οδηγεί σταδιακά σε πλήρη έλλειψη ινσουλίνης στον οργανισμό. Λόγω αυτής της ανεπάρκειας, είναι αναγκαία η εξωγενής χορήγηση ινσουλίνης και η υιοθέτηση εντατικής θεραπείας για την πρόληψη πιθανών μελλοντικών επιπλοκών της νόσου. Η τεχνολογική πρόοδος αποτελεί σημαντικό σύμμαχο στην καθημερινή διαχείριση του ΣΔ1. Πέραν από τη σημαντική εξέλιξη στην τεχνολογία των αντλιών ινσουλίνης, οι πρόσφατες τεχνολογικές καινοτομίες περιλαμβάνουν τη βελτιστοποίηση και τη συνεχή εξέλιξη των συσκευών συνεχούς καταγραφής γλυκόζης (ΣΚΓ), όπως μείωση του μεγέθους τους, αυξημένη ακρίβεια και προβολή των επιπέδων σακχάρου σε πραγματικό χρόνο προς τον χρήστη. Σε συνέχεια αυτών των εξελίξεων, παρατηρείται η ανάπτυξη επιπρόσθετων παραμέτρων για την αξιολόγηση της ρύθμισης του ΣΔ1. Αυτές περιλαμβάνουν τον χρόνο που τα επίπεδα γλυκόζης διατηρούνται εντός του στόχου (70 με 180 mg/dL), τον χρόνο που υπερβαίνουν τον στόχο (> 180 mg/dL), τον χρόνο που ανευρίσκονται κάτω από τον στόχο (< 70 mg/dL), καθώς και το ποσοστό του συντελεστή διακύμανσης των επιπέδων γλυκόζης. Λόγω των πρόσφατων αυτών τεχνολογικών εξελίξεων, η βιβλιογραφία που εξετάζει τη χρήση των συσκευών ΣΚΓ σε πραγματικό χρόνο, σε σχέση με τη μέθοδο θεραπείας που υιοθετείται, εμφανίζει σημαντικά περιορισμένο όγκο. Σκοπός: Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η σύγκριση των αποτελεσμάτων της αντλία ινσουλίνης, επαυξημένης με ΣΚΓ, με άτομα που εφαρμόζουν τη μέθοδο θεραπείας των πολλαπλών ημερήσιων ενέσεων σε συνδυασμό με ΣΚΓ σε πραγματικό χρόνο. Η σύγκριση θα πραγματοποιηθεί υπό το πρίσμα των ιατρικών – παθολογικών παραμέτρων, καθώς και των ψυχολογικών μεταβλητών. Υλικό-Μέθοδοι: Στη μελέτη εντάχθηκαν εθελοντικά και ανώνυμα ενήλικα άτομα με ΣΔ1, τα οποία παρακολουθούνταν από το Διαβητολογικό Κέντρο της Α’ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής, του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου «ΑΧΕΠΑ», - Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Όσον αφορά τις ιατρικές - παθολογικές παραμέτρους, συλλέχθηκαν τα ποσοστά του χρόνου εντός στόχου, του χρόνου πάνω από τον στόχο, του χρόνου κάτω από τον στόχο, καθώς και η μέση τιμή γλυκόζης του αισθητήρα και η τυπική απόκλιση αυτής, για τα τελευταία 14 ημέρες. Οι ψυχολογικές παράμετροι αξιολογήθηκαν με τα ερωτηματολόγια: World Health Organization Quality of Life-BREF Questionnaire (WHOQOL-BREF), Diabetes Quality of Life Brief Clinical Inventory (DQoL-BCI), Diabetes Distress Scale for Type 1 diabetes (T1-DDS), The Brief Illness Perception Questionnaire (B-IPQ) και Depression Anxiety and Stress Scale 42 (DASS-42). Αποτελέσματα: Στη μελέτη συμμετείχαν συνολικά 104 ενήλικα άτομα με ΣΔ1, που πληρούσαν τις προϋποθέσεις ένταξης. Από το σύνολο των συμμετεχόντων, οι 63 εφάρμοζαν ως θεραπεία την αντλία ινσουλίνης επαυξημένη με ΣΚΓ, ενώ οι υπόλοιποι 41 εφάρμοζαν ως μέθοδο θεραπείας τις πολλαπλές ημερήσιες ενέσεις σε συνδυασμό με ΣΚΓ. Η πλειοψηφία του δείγματος, αποτελούνταν από γυναίκες 70 (67.3%), ενώ 34 ήταν οι άνδρες (32.7%). Η μέση ηλικία του δείγματος ήταν 38.8 (± 11.7) χρόνια, ενώ το μέσο διάστημα διάγνωσης ήταν 21.4 (± 11.1) έτη. Τα άτομα που εφάρμοζαν σαν θεραπεία τον συνδυασμό της αντλίας ινσουλίνης με ΣΚΓ παρουσίασαν στατιστικά καλύτερα αποτελέσματα στις παθολογικές - ιατρικές παραμέτρους στον χρόνο εντός στόχου t(101) = 2,226, p = 0.028, d = 0.44, στον χρόνο κάτω από τον στόχο t(101) = -3,942, p < 0.01, d = 0.87 και στη γλυκαιμική μεταβλητότητα t(82) = -3,52, p = 0.09, d = 0.72. Αντιθέτως, στατιστικά σημαντικές διαφορές προς όφελος της ομάδας των ατόμων που χρησιμοποιούσε σαν μέθοδο θεραπείας τις πολλαπλές ημερήσιες ενέσεις σε συνδυασμό με ΣΚΓ αναδείχθηκαν στην κατηγορία «ψυχολογική υγεία «(psychological health), t(102) = -2,345, p = 0.012, d = 0.48 και στην κατηγορία «κοινωνικές σχέσεις» (social relationship), t(102) = -2,329, p = 0.017, d = 0.48, του ερωτηματολογίου WHOQOL-BREF. Επιπλέον, η πλειοψηφία των ψυχολογικών μεταβλητών συσχετίστηκε στατιστικά σημαντικά με τις παθολογικές μεταβλητές, καλύπτοντας ένα εύρος από χαμηλές έως μέτριες τιμές, οδηγώντας σε θετικές ή αρνητικές συσχετίσεις. Τέλος, μέσω της ανάλυσης παράλληλης διαμεσολάβησης αναδείχθηκε η στατιστικά σημαντική διαμεσολαβητική επίδραση του "προσωπικού ελέγχου" στη σχέση μεταξύ του "άγχους" και του "χρόνου εντός στόχου". Συμπεράσματα: Η παρούσα διδακτορική διατριβή είχε ως στόχο να διερευνήσει τις διαφορές μεταξύ των ατόμων με ΣΔ1 που χρησιμοποιούσαν τη μέθοδο θεραπείας με αντλία ινσουλίνης επαυξημένης με ΣΚΓ σε σχέση με τα άτομα που εφάρμοζαν τις πολλαπλές ημερήσιες ενέσεις σε συνδυασμό με ΣΚΓ σε πραγματικό χρόνο. Τα αποτελέσματα ανέδειξαν μια υπέροχη της μεθόδου θεραπείας με αντλία ινσουλίνης επαυξημένης με ΣΚΓ, κυρίως στις ιατρικές - παθολογικές παραμέτρους, ενώ οι συμμετέχοντες στην ομάδα θεραπείας με τις πολλαπλές ημερήσιες ενέσεις με ΣΚΓ παρουσίασαν μια μικρή υπεροχή στις ψυχολογικές μεταβλητές που αξιολογήθηκαν.