Οι θέσεις των πολιτικών κομμάτων για την δημόσια διοίκηση και το κράτος: η διαχρονική εξέλιξη της ατζέντας για την διοικητική μεταρρύθμιση (1974-2009)

Abstract

The purpose of this PhD thesis is to analyze the dynamics around the process of agenda setting for administrative reform in Greece during the period 1974-2009. More specifically, it focuses on the analysis of the relationship between pre-election political platforms, parliamentary statements and legislative initiatives in the field of public administration. This correlation is crucial in order to understand how these different levels of policies and processes leads to the formation of the political agenda in the field of public administration in Greece. In this frame, the thesis analyses the dynamics of the political confrontation between the governmental parties in Greece in the field of public administration with focus on the political agenda of the administrative reforms. Throughout the analysis of their political programs and the legislative processes and outcomes, it analyses the main directions and changes in the programmatic discourse of the parties in relation to the content of the administrative reform policies in Greece during the period 1974-2009. The analysis is based on the election cycles. Throughout the examination of the pre-election political platforms of the parties, the correlation between the political ideas with the governmental initiatives around the issue of the modernization of the public administration is identified. The theoretical framework is based on the theory of the agenda setting which includes the successive levels of the public agenda, the formal/institutional agenda and the decision agenda (Birkland, 2007).Moreover, the analysis is based on two variables. On the one hand, the degree of integration of the pre-election political platforms of the parties into governmental agenda with the form of legislative initiative and, on the other hand, the renewal and the transformation of the political agenda of the parties, especially the ones that dominated the Greek politics (New Democracy – N.D. and Panhellenic Socialist Movement PASOK) until 2009. During this period, the analysis of the parties' political agenda reveals convergences, despite (secondary) divergences and (sometimes symbolic) controversies. Furthermore, the thesis analyzes the political platform of the parties and the governmental policies in the field of Public Administration in Greece during the period 1974 – 2009. The comparative analysis of the electoral political platforms along with the different political, governmental and social developments (leadership, political personnel, ideology, mass media, European integration) provides the necessary analytical framework for understanding the politics and policies towards the Public administration and especially towards the issue of the administrative reform in Greece. Finally, this thesis falls within the discipline of Administrative Science and in particular Public Policy Analysis. In addition, it uses elements from the discipline of Political Science, as the role of political parties is crucial in shaping the political agenda and formatting the public policy. Moreover, the contribution of this thesis in the discipline of Public Administration is consisted by the fact that the analysis focuses in an overall view on the administrative reforms during the period 1974-2009 Thus, the analysis is not limited to short periods of time and to individual parties -as the already developed research– which indicates the original character of this PhD thesis.

Η παρούσα διατριβή πραγματεύεται τη διαχρονική δυναμική της διαμόρφωσης της ατζέντας για τη διοικητική μεταρρύθμιση από το 1974 έως το 2009. Εξετάζει ειδικότερα την τριμερή σχέση προεκλογικών θέσεων, προγραμματικών δηλώσεων και νομοθετικού έργου που αφορούν στη δημόσια διοίκηση, ως επάλληλων επιπέδων της διαμόρφωσης της πολιτικής ατζέντας στο πεδίο αυτό. Διερευνώντας τις κύριες κατευθύνσεις και τις μεταβολές του προγραμματικού λόγου των κομμάτων, καθώς και το περιεχόμενο που προσέλαβαν οι πολιτικές διοικητικής μεταρρύθμισης ως αποτύπωσή του, επιχειρείται να αναδειχθεί η διαχρονική δυναμική της αντιπαράθεσης μεταξύ των κυβερνητικών κομμάτων στο πεδίο της διοικητικής μεταρρύθμισης. Η ανάλυση ακολουθεί τη χρονική αλληλουχία των εκλογικών κύκλων. Επιχειρείται να εντοπισθεί το νήμα που (ενδεχομένως) οδηγεί από τις ιδέες, όπως αυτές διατυπώνονται με πολύ γενικό -έως και συνθηματικό- τρόπο στα προεκλογικά προγράμματα, μέχρι τις πρωτοβουλίες της κυβερνητικής δράσης με εξαγγελλόμενο στόχο τον διοικητικό εκσυγχρονισμό. Η προβληματική εμπνέεται από τη θεωρία διαμόρφωσης της ατζέντας (agenda setting) και περιλαμβάνει τα επάλληλα επίπεδα: α) της δημόσιας ατζέντας, β) της επίσημης/θεσμικής ατζέντας και γ) της ατζέντας των αποφάσεων (Birkland, 2007). Ως μεταβλητές χρησιμοποιούνται αφενός ο βαθμός ενσωμάτωσης των προεκλογικών θέσεων στην ατζέντα των αποφάσεων με τη μορφή νομοθετικής πρωτοβουλίας και αφετέρου η ανανέωση της ατζέντας, ιδιαίτερα των δύο κομμάτων που κυριάρχησαν στην πολιτική ζωή κατά την περίοδο αναφοράς, με νέα ζητήματα, καθώς και ζητήματα που επανέρχονται, εξαφανίζονται ή εγγράφονται απευθείας στην ατζέντα των αποφάσεων κλπ. Η διαχρονική ανάλυση της ατζέντας των κομμάτων αναδεικνύει συγκλίσεις, παρά τις (δευτερεύουσες) αποκλίσεις και (ενίοτε συμβολικές) αντιπαραθέσεις.Το χρονικό εύρος της διατριβής καλύπτει το διάστημα 1974 έως 2009, (δηλαδή μέχρι την επέλευση της οικονομικής κρίσης), καθώς μας επιτρέπει μια σφαιρική προσέγγιση μέσω της συγκριτικής ανάλυσης διαδοχικών προεκλογικών και κυβερνητικών περιόδων που χαρακτηρίζονται από διαφορετικά προτάγματα και διακυβεύματα, διαφορετικές κυβερνήσεις, ηγεσίες κομμάτων και πολιτικές πλαισιώσεις σε συνδυασμό με σημαντικές πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις. Το όριο του 2009 τέθηκε διότι η περίοδος της κρίσης εμφανίζει σημαντικά διαφορετικά χαρακτηριστικά (εξωτερική εποπτεία και πίεση, αλλαγή κομματικού σκηνικού, σημαντικά οικονομικά και κοινωνικά διακυβεύματα κλπ). Η παρούσα έρευνα εντάσσεται στο πεδίο της Διοικητικής Επιστήμης και ειδικότερα της Ανάλυσης Δημόσιας Πολιτικής, ενώ αντλεί επικουρικά -όπου και όποτε χρειάζεται- στοιχεία και από την Πολιτική Κοινωνιολογία, καθώς ο ρόλος των κομμάτων είναι κομβικός κατά τη διαμόρφωση της δημόσιας πολιτικής. Στην πρωτοτυπία της σε σχέση με ήδη εκπονημένες έρευνες συμβάλλει το ότι δεν περιορίζεται σε μικρές χρονικές περιόδους και σε μεμονωμένα κόμματα, αλλά επιχειρεί μια συνολική θεώρηση της διαχρονικής εξέλιξης της ατζέντας για τη διοικητική μεταρρύθμιση πριν η οικονομική κρίση να αλλάξει τους όρους υπό τους οποίους αυτή (η ατζέντα) συγκροτείται.