Le suffixe -ιά en grec moderne: la manifestation d’un degré maximal d’anthropocentricité

Abstract

This thesis focuses on the semantics of the Modern Greek prefix -iá by exploring its polysemy within D. Corbin's (1987) semantic framework. The suffix -iá creates deverbal, deadjectival and denominal nouns which express various meanings such as ‘single instantiation of an action’, ‘blow’, ‘typical action of someone’, ‘familiarity towards the speaker’, ‘collectivity’, etc.: e.g. sproksçá ‘an instance of jostling’, babesçá ‘treachery, an instance of treachery’, angoɲá ‘blow with an elbow’, kafeδʝá ‘coffeeFAM’ zitçaɲá ‘beggarhood, typical behavior of a beggar’ . It is argued that the global semantics of these nouns can be reduced to the basic meaning of individuation: the suffix produces nouns, which express the speaker’s specific ‘point of view’ and denote cognitively salient entities viewed as [+bounded, -internal structure]. Furthermore, it is suggested that the suffix -iá interacts with the semantics of its bases and imposes its own (semantic) specification on them. In other words, according to this approach, the diverse meanings of -iá nouns (e.g. ‘single act’, ‘quantity’ ‘familiarity’, etc.) are viewed as by-products of the interaction between the suffix and the meanings of the bases.

Η διατριβή εξετάζει το νεοελληνικό επίθημα -ιά με βάση το θεωρητικό πλαίσιο της D. Corbin (1987) εστιάζοντας την πολυσημία των παράγωγων λέξεων που κατασκευάζει. Βασικό χαρακτηριστικών των παράγωγων ουσιαστικών σε -ιά είναι ότι δηλώνουν πολλές σημασίες, π.χ. χτύπημα (μαχαιριά), σύνολο (αγροτιά), ιδιότητα (μπαμπεσιά), περιεχόμενο (κουταλιά), οικειότητα (καφεδιά), κτλ. Επιχειρείται η ενιαία σημασιολογική ανάλυση της φαινομενικής πολυσημίας του επιθήματος και υποστηρίζεται ότι κοινός παρονομαστής των παράγωγων λέξεων σε -ιά είναι η έννοια της εξατομίκευσης: Το επίθημα κατασκευάζει ουσιαστικά που εκφράζουν την οπτική του ομιλητή και δηλώνουν οντότητες που φέρουν τα χαρακτηριστικά [+οριοθετημένο, -εσωτερική δομή]. Επίσης υποστηρίζεται ότι οι ποικίλες σημασίες των παράγωγων λέξεων είναι εξειδικεύσεις (υποπροϊόντα) της βασικής αφηρημένης σημασίας του επιθήματος και προκύπτουν ύστερα από αλληλεπίδραση με τις βάσεις στις οποίες εφαρμόζεται το επίθημα.Τέλος, επιχειρείται η διδακτική αξιοποίηση των θεωρητικών ευρημάτων της διατριβής στη διδασκαλία των παράγωγων λέξεων.