Σχεδιασμός, εφαρμογή και αξιολόγηση καινοτόμου πιλοτικής παρέμβασης για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής της οικογένειας μαθητών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες

Abstract

Despite the high prevalence of Specific Learning Disabilities (SLD) in the general population, many children still remain undiagnosed, due to a lack of screening, with enormous individual and family burden, while at the same time existing interventions are limited and with conflicting results. The purpose of the study was the design, implementation and evaluation of an innovative pilot intervention for parents of students with SLD with the aim of improving the parenting style and the family's quality of life. Methods: A randomized controlled trial (RCT), with two groups (intervention and control) was designed and implemented, and an evaluation design including pre- and post-intervention measurements was adopted. The participants in the study were recruited from the population addressed to the Mobile Unit of the Hellenic Mediterranean University (HMU), which aims to evaluate children for SLD, at the level of the Region of Crete. A total of 71 subjects met the study inclusion criteria out of 158 evaluated in the mobile unit (42 intervention group; 29 control group). Study compliance was estimated at 67.6%. The Parenting Style Questionnaire (Robinson, Mandleco, Olsen & Hart, 1995) and the Quality of Life Scale, FQOL (Hoffman, Marquis, Poston, Summers & Turnbull, 2006) were used to assess the parenting style and quality of life of the participants' family. The intervention implemented in the present study was an adapted version of the program “A Six Week Parenting Program For Child Compliance” (Cipani, 2005). For the purposes of the study, individual sessions were held with one of the two parents (4 sessions, divided into 2 phases and a total duration of six weeks).Findings: From the analyzes referring to the performance of the intervention group, before and after the intervention, it appears that no parenting type and respectively no dimension of the family's quality of life was found to change after the intervention, at a statistically significant level. From the comparison between the intervention and the control group, after the intervention, a statistically significant difference was found in all dimensions of Quality of life scale ("Family interaction", "Parenting", "Emotional well-being", "Physical/Material well-being ” and “Support related to learning disability”). Regarding "Parenting style", both "Dialectical parenting style" and "Authoritarian parenting style" had different mean values for the two groups, while "Authoritative parenting style" had no difference in mean values .Despite the fact that the comparison Before and After the intervention, for the Intervention group did not lead to statistically significant changes, from the analysis it was found that there was an increase in all dimensions of the family's quality of life and in specific parenting types AFTER the intervention, but was not statistically significant at the 95% significance level. This motivated us to conduct a cluster analysis on the sample (intervention group) in order to classify cases with statistically significant improvement after the intervention. The specific supplementary analysis showed that "Family interaction" [F=20.71; p=0.000], the “Parenting” [F=20.112; p=0.000], the "Emotional well-being" [F=74.491; p=0.000], the "Physical/Material prosperity" [F=19.029; p=0.000] and "Support related to learning disability" [F=38.208; p=0.000] are significantly different between initial and final clusters as indicated by a high F-Value statistic and low p-Value. In terms of parental types, the 'Dialectical parental type' was found to have a significant difference, between the initial and final cluster, with the mean F statistic (5.574) and p value (0.021), indicating a less significant difference, compared to other variables. The 'Authoritarian parent type' showed no significant difference, between the initial and final clusters, as the F-statistic is relatively low (2.34) and the p-value is higher than the conventional significance level of 0.05 (0.130). Similar to the 'Authoritarian parent type', the 'Tolerant parent type' showed no significant difference, between the initial and final clusters, with an average F-statistic (40.187) and a very low p-value (0.000). The variable "Dialectical parenting type" plus the new dimension showed a significant difference between the initial and the final cluster, with a moderately significant F-index (9.421) and a p-value of 0.003.Conclusion: The findings of the present study highlight the critical importance of parental access to counseling services and the significant impact of individualized interventions on interpersonal relationships and quality of life of the family of children with SLD.

Παρά τον υψηλό επιπολασμό των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών (ΕΜΔ) στο γενικό πληθυσμό, πολλά παιδιά εξακολουθούν να παραμένουν αδιάγνωστα, λόγω έλλειψης προληπτικού ελέγχου, με τεράστια ατομική και οικογενειακή επιβάρυνση, ενώ την ίδια στιγμή οι υφιστάμενες παρεμβάσεις είναι περιορισμένες και με αντικρουόμενα αποτελέσματα. Σκοπός της μελέτης ήταν ο σχεδιασμός, η υλοποίηση και η αξιολόγηση μιας καινοτόμου πιλοτικής παρέμβασης, σε γονείς μαθητών με ΕΜΔ, με στόχο τη βελτίωση του γονικού τύπου και της ποιότητας ζωής της οικογένειας. Μέθοδος: Σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή (randomized controlled trial), με δύο ομάδες (παρέμβασης και ελέγχου) και υιοθετήθηκε ένα σχέδιο αξιολόγησης που περιελάμβανε μετρήσεις πριν και μετά την παρέμβαση. Οι συμμετέχοντες στη μελέτη στρατολογήθηκαν από τον πληθυσμό που απευθύνθηκε στην Κινητή Μονάδα του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου (ΕΛΜΕΠΑ), η οποία έχει ως αντικείμενο την αξιολόγηση παιδιών για ΜΔ, σε επίπεδο Περιφέρειας Κρήτης. Συνολικά 71 άτομα πληρούσαν τα κριτήρια ένταξης στη μελέτη από τα 158 που αξιολογήθηκαν στην Κινητή Μονάδα (42 ομάδα παρέμβασης; 29 ομάδα ελέγχου). Η συμμόρφωση στη μελέτη υπολογίστηκε σε ποσοστό 67.6%. Για την αξιολόγηση του γονικού τύπου και της ποιότητας ζωής της οικογένειας των συμμετεχόντων χρησιμοποιήθηκαν το “Ερωτηματολόγιο Γονικού Στυλ” (“Parenting Style Questionnaire”; Robinson, Mandleco, Olsen & Hart, 1995) και το “Ερωτηματολόγιο Ποιότητας Ζωής της Οικογένειας” (The Family Quality of Life Scale, FQOL; Hoffman, Marquis, Poston, Summers & Turnbull, 2006). Η παρέμβαση που εφαρμόστηκε στην παρούσα μελέτη χρησιμοποίησε, κατόπιν αδείας, μια προσαρμοσμένη έκδοση του προγράμματος “A Six Week Parenting Program For Child Compliance”(Cipani, 2005). Για τους σκοπούς της μελέτης, πραγματοποιήθηκαν ατομικές συνεδρίες με έναν εκ των δύο γονέων (4 συνεδρίες, κατανεμημένες σε 2 φάσεις και συνολική διάρκεια έξι εβδομάδων). Ευρήματα: Από τις αναλύσεις που αφορούν την επίδοση της ομάδας παρέμβασης, πριν και μετά την παρέμβαση, προκύπτει ότι κανένας γονικός τύπος και αντίστοιχα καμία διάσταση της ποιότητας ζωής της οικογένειας δε βρέθηκε να μεταβάλλεται μετά από την παρέμβαση, σε στατιστικώς σημαντικό επίπεδο, σε σχέση με πριν. Από τη σύγκριση της ομάδας παρέμβασης και της ομάδας ελέγχου, μετά την παρέμβαση, βρέθηκε στατιστικώς σημαντική διαφορά σε όλες τις διαστάσεις της «Ποιότητας ζωής της Οικογένειας» («Οικογενειακή αλληλεπίδραση», «Γονεϊκή ικανότητα», «Συναισθηματική ευμάρεια», «Φυσική/Υλική ευμάρεια» και «Υποστήριξη που σχετίζεται με τη μαθησιακή δυσκολία»). Σε ό,τι αφορά το «Γονικό τύπο», τόσο ο «Διαλεκτικός γονικός τύπος», όσο και ο «Αυταρχικός γονικός τύπος» είχαν διαφορετικές μέσες τιμές για τις δύο ομάδες, ενώ ο «Ανεκτικός γονικός τύπος» δεν είχε καμία διαφορά στις μέσες τιμές. Παρά το γεγονός ότι, η σύγκριση Πριν και Μετά την παρέμβαση, για την ομάδα Παρέμβασης δεν οδήγησε σε στατιστικώς σημαντικές μεταβολές, από την ανάλυση βρέθηκε ότι υπήρξε αύξηση σε όλες τις διαστάσεις της ποιότητας ζωής της οικογένειας και σε συγκεκριμένους γονικούς τύπους ΜΕΤΑ την παρέμβαση, αλλά δεν ήταν στατιστικά σημαντική, στο επίπεδο σημαντικότητας 95%. Αυτό αποτέλεσε κίνητρο για να διεξαχθεί ανάλυση συστάδων στο δείγμα (ομάδα παρέμβασης), προκειμένου να ταξινομηθούν οι περιπτώσεις με στατιστικά σημαντική βελτίωση, μετά την παρέμβαση. Η συγκεκριμένη συμπληρωματική ανάλυση έδειξε ότι η «Οικογενειακή αλληλεπίδραση» [F=20.71; p=0.000], η «Γονεϊκή Ικανότητα» [F=20.112; p=0.000], η «Συναισθηματική ευμάρεια» [F=74.491; p=0.000], η «Φυσική/Υλική ευμάρεια» [F=19.029; p=0.000] και η «Υποστήριξη σχετική με τη μαθησιακή δυσκολία» [F=38.208; p=0.000] διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των αρχικών και τελικών συστάδων, όπως υποδεικνύεται από μια υψηλή στατιστική F-Τιμή και τη χαμηλή p-Τιμή. Όσον αφορά τους γονικούς τύπους, ο «Διαλεκτικός γονικός τύπος» βρέθηκε να έχει σημαντική διαφορά, μεταξύ της αρχικής και της τελικής συστάδας, με μέτρια στατιστική F (5.574) και τιμή p (0.021), υποδηλώνοντας μια λιγότερο σημαντική διαφορά, σε σύγκριση με άλλες μεταβλητές. Ο «Αυταρχικός γονικός τύπος» δεν έδειξε σημαντική διαφορά, μεταξύ της αρχικής και της τελικής συστάδας, καθώς η στατιστική F είναι σχετικά χαμηλή (2.34) και η τιμή p είναι υψηλότερη από το συμβατικό επίπεδο σημαντικότητας 0.05 (0.130). Παρόμοια με τον «Αυταρχικό γονικό τύπο», ο «Ανεκτικός γονικός τύπος» δεν παρουσιάζει σημαντική διαφορά, μεταξύ της αρχικής και της τελικής συστάδας, με μέτρια στατιστική F (40.187) και πολύ χαμηλή τιμή p (0.000). Η μεταβλητή «Διαλεκτικός γονικός τύπος» συν τη νέα διάσταση δείχνει μια σημαντική διαφορά μεταξύ της αρχικής και της τελικής συστάδας, με μέτριας σημαντικότητας δείκτη F (9.421) και τιμή p 0.003. Συμπέρασμα: Τα ευρήματα της παρούσας μελέτης υπογραμμίζουν την κρίσιμη σημασία της πρόσβασης των γονέων σε υπηρεσίες συμβουλευτικής υποστήριξης και της σημαντικής επίδρασης των εξατομικευμένων παρεμβάσεων στις διαπροσωπικές σχέσεις και την ποιότητα ζωής της οικογένειας παιδιών με ΕΜΔ.