Αισθητική και αρχιτεκτονικές αξίες στο "μη αρχιτεκτονημένο" βιομηχανικό ερείπιο: η περίπτωση των εγκαταλελειμμένων παρόδιων λατομείων της περιόδου 1950-1980

Abstract

This thesis aims at investigating a group of industrial building remnants along with the landscapes surrounding them. The research in that virtually unrecorded genre of productive installations addresses several cases of inactive, abandoned aggregate quarries dating from the period 1950-1980 (or even earlier in some cases) and is conditioned by a dual aim: - The first, descriptive in nature, carries out in situ research endeavoring, on the one hand, to locate the quarry sites and, on the other, to capture the form, structure and functional context of the derelict rock processing facilities that once operated there.- The second traces and highlights a sequence of qualitative characteristics which compose and explain a certain activity of aesthetic and architectural values, purportedly innate in those ‘non-architectural’ complexes. The methodology adopted towards serving these ends is based –in accordance with the aforementioned duality– on a pair of operational poles: - The first comprises all the procedures akin to primary field research: road trips in mainland Greece, mapping and photographic documentation, as well as chronological verification by comparison to historical testimonies (mainly maps and aerial photos of the period 1950-1980).- The second deploys the dialectic techniques and theoretical tools by means of which the field of study may be led into a realm of critical interpretation, i.e., an interpretative discourse wherein the emphasis is not any more laid on the functional nature as a response to practical necessity but, surprisingly, on aspects raised by conditions, concepts, material and immaterial qualities directly related to architectural and aesthetic interests.

Πρόθεση της διατριβής είναι η διερεύνηση ενός μη καταγεγραμμένου τμήματος βιομηχανικών κτιριακών καταλοίπων και του τοπίου που τα περιβάλλει. Πρόκειται για τα ανενεργά, εγκαταλελειμμένα λατομεία της περιόδου 1950-1980 (ή και προγενέστερα σε ορισμένες περιπτώσεις). Η διερεύνηση αυτή έχει διττή στόχευση: - Η πρώτη, με καταγραφικό χαρακτήρα, επιχειρεί μέσω επιτόπιας έρευνας, καταρχήν να εντοπίσει τους λατομικούς χώρους και, ακολούθως να αποτυπώσει τις ερειπωμένες εγκαταστάσεις επεξεργασίας πετρωμάτων που λειτούργησαν εκεί.-Η δεύτερη φιλοδοξεί να ιχνηλατήσει τα ποιοτικά εκείνα χαρακτηριστικά των τελευταίων που στοιχειοθετούν και εξηγούν την ακούσια ανάδυση αισθητικών και αρχιτεκτονικών αξιών. Η υιοθετηθείσα μεθοδολογία στηρίχθηκε –κατ’ αντιστοιχία με τη διττή φύση της στόχευσης– σε δύο επιχειρησιακούς πόλους: -Ο πρώτος περιλαμβάνει όλες τις διαδικασίες που αφορούν στην πρωτογενή έρευνα πεδίου: αρχικά, πραγματοποίηση ταξιδιών στο χερσαίο τμήμα της ελληνικής επικράτειας, εντοπισμός ανενεργών λατομικών εγκαταστάσεων της προαναφερθείσας περιόδου, σχεδιαστική και φωτογραφική τους αποτύπωση, καθώς και χρονολογική τους τεκμηρίωση μέσω αναζήτησης και σύγκρισης υποβάθρων (χάρτες-αεροφωτογραφίες της περιόδου 1950-1980). -Ο δεύτερος επιστρατεύει στοχαστικούς τρόπους, ερμηνευτικές ατραπούς και θεωρητικά εργαλεία με τα οποία το αντικείμενο της μελέτης μπορεί να θεωρηθεί κριτικά, με την προσοχή εστιασμένη όχι πια στη λειτουργική του φύση (εκείνη δηλαδή που απορρέει από την πρακτική αναγκαιότητα) αλλά, τώρα, στραμμένη προς τις πτυχές του εκείνες όπου διακρίνονται να υποφώσκουν συνθήκες, έννοιες, υλικές και άυλες ποιότητες που άπτονται άμεσα ενός αρχιτεκτονικού και αισθητικού ενδιαφέροντος.