Τα ένδεκα αναστάσιμα εωθινά δοξαστικά ιδιόμελα στην ψαλτική τέχνη

Abstract

This thesis investigates the eleven morning resurrectional doxastika of King Leo VI the Wise. Compared to previous research on this topic, this dissertation offers the following:-a thorough investigation and analysis of all the compositions, abbreviations and embellishments from the 11th century to the present day,-their correlation with the development of the Sticherarion,-a comparative presentation of the most important compositions with parallel commentary,-a comparative presentation of the exegesis of the Old Sticherarion in three types of notation, the five-line notation of Kiev, the late exegetical of Petros Byzantios and that of Grigorios and Hourmouzios in the New Method. Also, the issue of the poet and melurgist of the eleven morning resurrectional doxastika is critically re-examined, and the findings are based on an autopsy of a large number of manuscripts, with parallel documentation in an extensive bibliography related to the possible authors. An important part of this paper is the study of Octoechos on the basis of the rich material in the musical manuscripts containing the Eothina, but always trying to incorporate the perspective of each period as seen in the theoretical treatises of those periods. In particular, on the subject of the so-called "chromatic genre", the mechanism of its production by the "diatonic genre" is presented and the " Hemiphona", which show strong similarities with the corresponding neumes of Western church music, are examined in detail. In parts b' and c' an attempt was made to select and present the most important compositions in a concise and comparative manner, as a reservoir of raw material for future studies. Their commentary is extremely brief and does not constitute an exhaustive study of the material. At the same time, since the eleven morning resurrectional doxastika run through the entire Octoechos and contain the bulk of the Sticheraric "theseis", the comparative explanations of part c' also constitute a kind of "key", where the explanations of the old Sticheraric "theseis" are presented in three types of notation: exegetical, Kievan and New Method.

Η παρούσα διατριβή ερευνά τα ένδεκα αναστάσιμα εωθινά δοξαστικά του βασιλέως Λέοντος στ’ του Σοφού. Σε σχέση με τις προηγούμενες έρευνες στο θέμα αυτό, η συγκεκριμένη διατριβή προσφέρει τα εξής: • εξονυχιστική διερεύνηση και ανάλυση όλων των μελοποιήσεων, συντμήσεων, καλλωπισμών από τον 11ο αι. μέχρι σήμερα, • συσχετισμό αυτών με την εξέλιξη του Στιχηραρίου, • συγκριτική παρουσίαση των σημαντικότερων μελοποιήσεων με παράλληλο σχολιασμό, • συγκριτική παρουσίαση της εξήγησης του μέλους του Παλαιού Στιχηραρίου σε τρία είδη σημειογραφίας, την πενταγραμμική του Κιέβου, την όψιμη εξηγητική του Πέτρου Βυζαντίου και αυτήν την Γρηγορίου και Χουρμουζίου στη Νέα Μέθοδο. Επίσης, το θέμα του ποιητή και μελουργού των εωθινών δοξαστικών επανεξετάζεται κριτικά και τα πορίσματα βασίζονται σε αυτοψία μεγάλου αριθμού χειρογράφων, με παράλληλη τεκμηρίωση σε εκτενή βιβλιογραφία σχετική με τους πιθανούς δημιουργούς. Σημαντικό μέρος της παρούσας εργασίας αποτελεί η μελέτη της Οκτωήχου με βάση το πλούσιο υλικό των μουσικών χειρογράφων που περιέχουν τα Εωθινά, αλλά πάντα προσπαθώντας να ενσωματωθεί η οπτική της κάθε εποχής, όπως αυτή φαίνεται στις θεωρητικές πραγματείες των περιόδων εκείνων. Ειδικότερα, στο θέμα του λεγόμενου «χρωματικού γένους» παρουσιάζεται ο μηχανισμός παραγωγής του από το «διατονικό γένος» και εξετάζονται αναλυτικά τα «Ημίφωνα», τα οποία παρουσιάζουν έντονες ομοιότητες με τα αντίστοιχα νεύματα της δυτικής εκκλησιαστικής μουσικής. Στα μέρη β’ και γ’ έγινε προσπάθεια να επιλεγούν και να παρουσιαστούν ευσύνοπτα και συγκριτικά τα σημαντικότερα μέλη, ως μια δεξαμενή πρώτης ύλης για μελλοντικές μελέτες. Ο σχολιασμός τους είναι εξαιρετικά σύντομος και δεν αποτελεί εξαντλητική μελέτη του υλικού. Παράλληλα, μια και τα ένδεκα Εωθινά δοξαστικά διατρέχουν όλη την Οκτώηχο και περιέχουν το μεγαλύτερο μέρος των θέσεων του Στιχηραρίου, οι συγκριτικές εξηγήσεις του μέρους γ’ αποτελούν και ένα είδος «κλείδας», όπου παρουσιάζονται οι εξηγήσεις των παλαιών στιχηραρικών θέσεων σε τρία είδη σημειογραφίας: εξηγητική, πενταγραμμική Κιέβου και Νέας Μεθόδου.