Η συγκρότηση της κοινωνικής ορθολογικότητας στο έργο του Adam Smith

Abstract

The doctoral thesis aims to present the constitution of "social rationality" in the work of Adam Smith. For this purpose, the paper focuses on issues concerning the problem of rationality in modern societies, arguing, first, that these issues can be considered from two points of view: on the one hand, as issues concerning the subjective rationality of individual action and, on the other hand, as issues concerning the objective (social) forms of rationality. This distinction between subjective rationality and objective rationality corresponds to the two major Smithian works, the Theory of Moral Sentiments and the Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations. Accordingly, the first chapter of this paper attempts to reconstruct the Smithian moral-social theory by adopting principally the first point of view, while the second and third chapters of the paper attempt to reconstruct the Smithian political economy by adopting the second point of view. This general arrangement of the doctoral thesis forms an expression of an interpretative scheme which claims that in the entirety of Smith's social theory both the relationship between the two forms of rationality as well as the internal constitution of each of those forms are being investigated. In this way it is also attempted an indirect answer to the so-called "Adam Smith problem".

Η διδακτορική διατριβή έχει ως στόχο της να παρουσιάσει τη συγκρότηση της «κοινωνικής ορθολογικότητας» στο έργο του Άνταμ Σμιθ. Για το σκοπό αυτό η εργασία εστιάζει σε ζητήματα που αφορούν το πρόβλημα της ορθολογικότητας των νεωτερικών κοινωνιών υποστηρίζοντας, κατ’ αρχάς, ότι αυτά μπορούν να θεωρηθούν από δύο σκοπιές: αφ’ ενός ως ζητήματα που αφορούν την υποκειμενική ορθολογικότητα του ατομικού πράττειν και, αφ’ ετέρου, ως ζητήματα που αφορούν τις αντικειμενικές (κοινωνικές) μορφές ορθολογικότητας. Αυτή η διάκριση μεταξύ υποκειμενικής ορθολογικότητας και αντικειμενικής ορθολογικότητας αντιστοιχεί, εν πολλοίς, στα δύο μείζονα σμιθιανά έργα, τη Θεωρία των Ηθικών Συναισθημάτων και την Έρευνα για τη φύση και τα αίτια του Πλούτου των Εθνών. Αντιστοίχως, το πρώτο κεφάλαιο αυτής της εργασίας προσπαθεί να ανασυγκροτήσει τη σμιθιανή ηθικο-κοινωνική θεωρία υιοθετώντας, κατά βάση, την πρώτη σκοπιά, ενώ το δεύτερο και το τρίτο κεφάλαιο της εργασίας επιχειρούν να ανασυγκροτήσουν τη σμιθιανή πολιτική οικονομία υιοθετώντας τη δεύτερη σκοπιά. Αυτή η γενική διάταξη της εργασίας αποτελεί έκφραση ενός ερμηνευτικού σχήματος που υποστηρίζει ότι στο σύνολο της κοινωνικής θεωρίας του Σμιθ διερευνώνται τόσο η σχέση μεταξύ των δύο μορφών ορθολογικότητας όσο και η εσωτερική σύσταση καθεμίας εξ αυτών.