Οι τοιχογραφίες του παρεκκλησίου του Αγίου Αποστόλου Ανδρέα της Μονής Βατοπεδίου

Abstract

This doctoral thesis focuses on the study of the mural paintings that adorn the interior of the chapel of St. Andrew the Apostle at Vatopedi Monastery. The chapel is located on the upper floor of the monastery's northern wing, at the intersection of the northern and western walls, and is decorated with murals painted in 1798 by unknown artists. As part of this research, these previously unpublished murals were systematically studied to confirm or refute previous claims attributing them to the Athonite workshop of the Galatsianoi painters. Furthermore, the study examined the murals of five other monuments within the monastery, which have also been attributed to the same artistic workshop: a) the refectory (1786), b) the narthex of the chapel of St. Demetrius (1791), c) the narthex of the chapel of St. Nicholas (1802), d) the outer narthex and lite of the kyriakon of the skete of St. Demetrius (1806), and e) the lite of the katholikon of the Monastery (1819). The aim of the study is to offer new perspectives on the identity of the painters of the chapel of St. Andrew, to enrich our knowledge of their art, and to contribute to the broader efforts of recent years to evaluate their entire artistic production.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή επικεντρώνεται στη μελέτη των τοιχογραφιών που κοσμούν το εσωτερικό του παρεκκλησίου του Αγίου Αποστόλου Ανδρέα της Μονής Βατοπεδίου. Το παρεκκλήσιο, το οποίο βρίσκεται στον ανώτερο όροφο της βόρειας πτέρυγας της Μονής, στη συμβολή του βόρειου με τον δυτικό τοίχο, φέρει τοιχογραφίες που ιστορήθηκαν το 1798 από άγνωστους ζωγράφους. Στο πλαίσιο της έρευνας, οι αδημοσίευτες μέχρι σήμερα αυτές τοιχογραφίες μελετήθηκαν συστηματικά, με σκοπό την επιβεβαίωση ή την απόρριψη παλαιότερης άποψης που τις απέδιδε στο αγιορείτικο εργαστήριο των Γαλατσιάνων ζωγράφων. Παράλληλα, εξετάστηκαν οι τοιχογραφίες πέντε ακόμη μνημείων της Μονής, οι οποίες έχουν επίσης αποδοθεί στο συγκεκριμένο καλλιτεχνικό εργαστήριο: α. της τράπεζας (1786), β. του νάρθηκα του παρεκκλησίου του Αγίου Δημητρίου (1791), γ. του νάρθηκα του παρεκκλησίου του Αγίου Νικολάου (1802), δ. του εξωνάρθηκα και της λιτής του κυριακού της σκήτης του Αγίου Δημητρίου (1806) και ε. της λιτής του καθολικού της Μονής (1819). Ως εκ τούτου, η μελέτη επιδιώκει να προσφέρει νέες οπτικές σχετικά με την ταυτότητα των ζωγράφων του παρεκκλησίου του Αγίου Αποστόλου Ανδρέα, να εμπλουτίσει τη γνώση σχετικά με την τέχνη τους και να συμβάλει στις ευρύτερες προσπάθειες των τελευταίων ετών που αποσκοπούν στην αποτίμηση της συνολικής καλλιτεχνικής τους παραγωγής.