Η επίδραση του τακτικού και φορολογικού ελέγχου από Ορκωτούς Ελεγκτές στην ποιότητα της λογιστικής πληροφόρησης των οικονομικών καταστάσεων και στη φορολογική συμμόρφωση των εταιρειών

Abstract

The purpose of this dissertation is to investigate the relationship among the external and the tax audit with the quality of the accounting information and the tax compliance. For the investigation of this relationship, two methods were used: a) the method of questionnaires and b) the econometric analysis method. Specifically, questionnaires were distributed to 150 Public Certified Accountants from Big4 and Non-Big4 audit companies, which investigate this relationship, through the investigation of factors that are considered to affect auditor’s independence and the correct presentation of the accounting information in the financial statements and also investigate factors that lead companies to tax compliance. The quality of accounting information is being approached by the earnings persistence, which constitutes one of the qualitative characteristics of the accounting information. In addition, an econometric model was developed for the investigation of the relationship between external audit and quality of accounting information. It is based in a sample of 30 companies, listed to Athens Stock Exchange, from different sectors for a 9-year period (from 2012 to 2020). The innovation of this research is that it investigates the factors of the external audit that lead to accounting information of higher quality in combination (and not in isolation) and contributes to the determination of the optimum factors that increase the reliability of the financial statements and the tax compliance of the companies. The results that arose from the two above mentioned methods have been examined in combination and both have ended to the following two conclusions: a) the size of the audit firm (Big4 compared to Non Big4) contributes positively to the quality of financial information, and b) the existence of Non-Executive Directors to the Board of Directors (BoD) contributes positively to auditor’s independence. Regarding the supply of non-audit services from the external auditors (e.g tax, consulting services), beyond the audit services, the first method concludes that it negatively affects the quality of financial information while the econometric method ends to the opposite conclusion. Last but not least, it can be concluded that the tax audit is positively related to the tax compliance of the companies.

Στόχος της διδακτορικής διατριβής είναι η διερεύνηση της σχέσης του εξωτερικού και του φορολογικού ελέγχου με την ποιότητα της λογιστικής πληροφόρησης και τη φορολογική συμμόρφωση των εταιρειών. Για την εξέταση της σχέσης αυτής, χρησιμοποιήθηκαν δύο μέθοδοι. Ειδικότερα, διανεμήθηκαν ερωτηματολόγια σε 150 ορκωτούς ελεγκτές από Big4 και Non-Big4 ελεγκτικές εταιρείες, τα οποία εξετάζουν την σχέση αυτή, μέσα από την εξέταση παραγόντων που θεωρείται ότι επιδρούν στην ανεξαρτησία του ελεγκτή και την ορθή απεικόνιση των λογιστικών πληροφοριών καθώς και παραγόντων που οδηγούν στη φορολογική συμμόρφωση των εταιρειών. Ακόμη, αναπτύχθηκε ένα οικονομετρικό μοντέλο για την διερεύνηση της επίδρασης του εξωτερικού ελέγχου στην ποιότητα της λογιστικής πληροφόρησης. Η ανάπτυξη του μοντέλου βασίζεται σε ένα δείγμα 30 εταιρειών, εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών, από διαφορετικούς κλάδους για 9 έτη (2012-2020). Η ποιότητα της λογιστικής πληροφόρησης προσεγγίζεται με βάση την συνέπεια που εμφανίζουν τα κέρδη (persistence), που αποτελεί ένα από τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των λογιστικών πληροφοριών. Η καινοτομία της έρευνας έγκειται στο ότι εξετάζει συνδυαστικά τους παράγοντες του εξωτερικού ελέγχου που οδηγούν σε καλύτερη λογιστική πληροφόρηση και συνεισφέρει στον προσδιορισμό των βέλτιστων παραγόντων που αυξάνουν την αξιοπιστία των οικονομικών καταστάσεων και την φορολογική συμμόρφωση των εταιρειών. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν από τις δύο μεθόδους εξετάστηκαν συνδυαστικά και αμφότερες κατέληξαν στα εξής δύο συμπεράσματα: α) το μέγεθος της ελεγκτικής εταιρείας (δηλαδή Big4 σε σχέση με μια Non Big4) συμβάλλει θετικά στην ποιότητα της λογιστικής πληροφόρησης και β) η ύπαρξη ανεξάρτητων μελών στο Διοικητικό Συμβούλιο συμβάλλει θετικά στην ανεξαρτησία των Ορκωτών Ελεγκτών. Αναφορικά με τη παροχή από τον εξωτερικό ελεγκτή εξειδικευμένων διοικητικών υπηρεσιών, πέραν των ελεγκτικών, η πρώτη μέθοδος καταλήγει στο συμπέρασμα ότι επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα του εξωτερικού ελέγχου ενώ η οικονομετρική μέθοδος καταλήγει στο αντίθετο αποτέλεσμα. Τέλος, συμπεραίνεται ότι ο φορολογικός έλεγχος συσχετίζεται θετικά με την φορολογική συμμόρφωση των εταιρειών.