Ποιότητα της αδελφικής σχέσης και προσαρμογή τυπικώς αναπτυσσόμενων παιδιών και εφήβων σε οικογένειες με και χωρίς παιδί/έφηβο με Διανοητική Αναπτυξιακή Διαταραχή

Abstract

The aim of the study was to investigate on the one hand the relationship quality between typically developed (TD) children /adolescents and their siblings, who have Intellectual Developmental Disorder (IDD) and how it is related to their adjustment, compared to children / adolescents and siblings without IDD. On the other hand, to examine whether the parents’ (fathers, mothers) perception of the relationship quality differ from those of children / adolescents. In the present study participated 64 families, 64 mothers, 58 fathers, and 64 TD children / adolescents, who had a child or adolescent with IDD (Experimental Group, EG), and 64 families (64 mothers, 59 fathers, 64 TD children / adolescents) who had a child or adolescent without IDD (Control Group, CG). The sample was selected by the snowball sampling method. The results showed that in case of a family where there is a child or adolescent with IDD, mothers, fathers and children / adolescents agree that individual aspects of the sibling’s relationship quality differ according to demographic characteristics (gender, age of children / adolescents) and the IDD’s level of severity. On the contrary, the adjustment of TD children / adolescents with siblings who have IDD doesn’t differ statistically significant from that of TA children / adolescents of CG. Regarding the correlation of the siblings’ relationship quality with the adjustment of TD children / adolescents and siblings with IDD, was found that the siblings’ relationship quality is not correlated with the adjustment for the children at Primary School. However, for adolescents at High School, the mothers' perception of power/status is negatively associated with internalized and externalized behavioral problems. The findings provide important information about the quality of the siblings’ relationship, the adjustment of TD children / adolescents, and whether this relationship have an effect on their adjustment. The findings of the present research are discussed in terms of utilization in the educational practice.

Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν να διερευνηθεί αφενός ο τρόπος με τον οποίο η αντιληπτή ποιότητα της αδελφικής σχέσης από Τυπικώς Αναπτυσσόμενα (ΤΑ) παιδιά/εφήβους με αδελφό/-ή με Διανοητική Αναπτυξιακή Διαταραχή (ΔΑΔ) συνδέεται με την προσαρμογή τους, συγκριτικά με ΤΑ παιδιά/εφήβους με αδελφό/-ή χωρίς ΔΑΔ, και αφετέρου να διερευνηθεί αν οι αντιλήψεις των γονέων (πατέρων, μητέρων) για την ποιότητα της αδελφικής σχέσης διαφέρουν από αυτές των ΤΑ παιδιών/εφήβων. Στην έρευνα συμμετείχαν 64 οικογένειες, συγκεκριμένα 64 μητέρες, 58 πατέρες, και 64 ΤΑ παιδιά/έφηβοι, που είχαν παιδί ή έφηβο με ΔΑΔ (Πειραματική Ομάδα, ΠΟ), καθώς και 64 οικογένειες (64 μητέρες, 59 πατέρες, 64 ΤΑ παιδιά/έφηβοι) που είχαν παιδί ή έφηβο χωρίς ΔΑΔ (Ομάδα Ελέγχου, ΟΕ). Το δείγμα επιλέχτηκε με τη μέθοδο δειγματοληψίας χιονοστιβάδας. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως, όταν στην οικογένεια υπάρχει παιδί ή έφηβος με ΔΑΔ, οι μητέρες, οι πατέρες και τα ΤΑ παιδιά/έφηβοι συμφωνούν πως επιμέρους πτυχές της ποιότητας της αδελφικής σχέσης διαφέρουν ανάλογα με τα δημογραφικά χαρακτηριστικά (φύλο, ηλικία των ΤΑ παιδιών/εφήβων), και το επίπεδο σοβαρότητας της ΔΑΔ. Αντίθετα, η προσαρμογή των ΤΑ παιδιών/εφήβων με αδελφό/-ή με ΔΑΔ δεν διαφοροποιείται στατιστικά σημαντικά από εκείνη των ΤΑ παιδιών/εφήβων της ΟΕ. Ως προς τη συσχέτιση της ποιότητας της αδελφικής σχέσης με την προσαρμογή των ΤΑ παιδιών/εφήβων με αδελφό/-ή με ΔΑΔ διαπιστώθηκε πως για τα παιδιά που φοιτούν στο Δημοτικό η ποιότητα της αδελφικής σχέσης δεν συσχετίζεται με την προσαρμογή τους. Ωστόσο, για τους εφήβους που φοιτούν στο Γυμνάσιο το αντιληπτό από τις μητέρες κύρος/δύναμη συνδέεται αρνητικά με τα εσωτερικευμένα και τα εξωτερικευμένα προβλήματα συμπεριφοράς. Τα ευρήματα παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για την ποιότητα της αδελφικής σχέσης, την προσαρμογή των ΤΑ παιδιών/εφήβων, καθώς και για το αν αυτή η σχέση επηρεάζει την προσαρμογή τους. Τα πορίσματα της παρούσας έρευνας συζητούνται ως προς την αξιοποίησή τους στην εκπαιδευτική πράξη.