Η Υστερομινωική ΙΙΙ κατοίκηση στη βορειοανατολική Κρήτη κατά τη Μετανακτορική περίοδο: οι ενδείξεις από τους Λόφους Ι και ΙΙ του Πετρά Σητείας

Abstract

The results of the parallel examination of the postpalatial material (architecture and pottery) from the Hills I and II, Petras, Siteia constitutes the theme of this dissertation. The study of the pottery and the architectural remains intends to present, in detail, the habitation on the two hills and to include the location in the wider historical context of the Postpalatial period in the gulf of Siteia and northeastern Crete, more broadly. The evolution of the ceramic shapes and the understanding of their inclusions establishes an important axis of the research, in order to achieve, as much as possible, the reconstruction of the socio-economic role of Petras, in relation to the residential network of the hinterland of Siteia and to other important, postpalatial facilities along the island (e.g. Palaikastro, Zakros, Mochlos, Gournia, Knossos, Agia Triada, Chania etc.). At the same time, the participation of the inhabitants of Petras in the typological developments of LM III Crete is confirmed through the architectural analysis and the relevant morphological characteristics of each building, which source close parallels in the above mentioned places. In particular, emphasis is given on understanding the foundation of postpalatial communal buildings on top of the -partially, visible- tomb ruins, of the earliest EM I-MM IB cemetery, on Hill II, on the analysis of the pottery found in those buildings, and on the possible interpretation of these preferences, both architecturally and ideologically. In conclusion, the research aims to identify the history of the settlement on Hills I and II of Petras, Siteia, during the LM IIIA/C period, confirming its key geopolitical location and emphasize its political-economic, and, possibly, historical role during the “turbulent” Postpalatial period.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή πραγματεύεται τα αποτελέσματα της παράλληλης εξέτασης του μετανακτορικού υλικού (αρχιτεκτονική και κεραμεική) από τους Λόφους Ι και ΙΙ του Πετρά Σητείας. Η μελέτη της κεραμεικής και των αρχιτεκτονικών καταλοίπων έχει σκοπό να παρουσιάσει, αναλυτικά, την κατοίκηση στους δύο λόφους και να εντάξει τη θέση στο ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο της Μετανακτορικής περιόδου στον κόλπο της Σητείας και της βορειοανατολικής Κρήτης, ευρύτερα. Σημαντικός άξονας της έρευνας αποτελεί η εξέλιξη των κεραμεικών σχημάτων και η κατανόηση των υλών τους, ώστε να επιτευχθεί, όσο το δυνατόν, η ανασύνθεση του κοινωνικού-οικονομικού ρόλου του Πετρά σε σχέση με το οικιστικό δίκτυο της ενδοχώρας της σύγχρονης Σητείας και με άλλες, σημαντικές, μετανακτορικές εγκαταστάσεις κατά μήκος του νησιού (π.χ. Παλαίκαστρο, Ζάκρος, Μόχλος, Γουρνιά, Κνωσός, Αγία Τριάδα, Χανιά κ.ά.). Παράλληλα, η συμμετοχή των κατοίκων του Πετρά στις τυπολογικές εξελίξεις της ΥΜ ΙΙΙ Κρήτης επιβεβαιώνεται και μέσα από την ανάλυση της αρχιτεκτονικής και των επιμέρους μορφολογικών χαρακτηριστικών κάθε κτιρίου, που βρίσκουν παράλληλα στις παραπάνω, αναφερθείσες, θέσεις. Ιδιαίτερα, έμφαση δίνεται στην κατανόηση της θεμελίωσης μετανακτορικών κοινοτικών κτιρίων επάνω από τα -εν μέρει, ορατά- ερείπια των τάφων, του πρωιμότερου ΠΜ Ι-ΜΜ ΙΒ νεκροταφείου, στον Λόφο ΙΙ, στην ανάλυση των κεραμεικών σχημάτων που βρέθηκαν σε αυτά τα κτίρια, και στην πιθανή ερμηνεία αυτής της επιλογής, τόσο αρχιτεκτονικά όσο και ιδεολογικά. Συμπερασματικά, η έρευνα επιτρέπει να αναγνωριστεί η ιστορία της εγκατάστασης στους Λόφους Ι και ΙΙ του Πετρά κατά την ΥΜ ΙΙΙΑ/Γ περίοδο, επιβεβαιώνει την κομβική γεωπολιτική του θέση και αναδεικνύει τον πολιτικο-οικονομικό, και τον ιστορικό, πιθανά, ρόλο του κατά την, «ταραχώδη», Μετανακτορική περίοδο.