Η Γεωλογία στη Μέση Εκπαίδευση μέσα από εκπαιδευτικές Γεωδιαδρομές στο αστικό περιβάλλον

Abstract

In this doctoral thesis Educational Geological walk trails in the urban environment are suggested as a successful interdisciplinary teaching approach to Geological Sciences in secondary education. It aims at forming citizens who are active, responsible and aware of contemporary environmental matters, such as management of natural disasters and exploitation of natural resources. Initially some pilot research was carried out in Junior High Schools and High Schools, which are located near areas of geological interest: rivers, streams, hills, mountains, churches, historical buildings and monuments (42nd Junior High School of Athens, Music School of Halkida, Arts School of Gerakas, 2nd Junior High School of Moschato). The control group was also the experiment group at the same time. The students of the schools mentioned above either visited the Palaiontology and Geology Museum of the Faculty of Geology and Geoenvironment at the National and Kapodisrian University of Athens, or they attended our teaching intervention in the class. The students’ alternative ideas were confirmed according to bibliography, the necessity of hands-on teaching outdoors was highlighted and the questionnaires before and after research were formed.Pilot interventions then followed in which students walked/explored suitable routes in the urban field (walk trails) and constituted the experimental group (Private Junior High School – High School of Nea Ekpaideutiria Maliaras in Dafni Monastery and Pykrodafni Stream). Apart from the completion of questionnaires (pre-test and post-test) short interviews with students occurred while teachers as observers of the educational intervention, answered the relevant questionnaire. This Way we ensured the verification of the results through triangulation. Data from the experimental group were compared to data from the control group. These groups comprised different students of the same school who had attended teacher-centered teaching.After studying the bibliography, suitable locations were selected which constituted the walk trail for the major research (Historical Centre of Athens –Heridanus and Phaleron War Cemetery - estuaries of Pykrodafni Stream). The criteria of selection are determined according to the interdisciplinary interest in the specific locations. Groups of experiment and control were created and the results of triangulation were compared. Last, as a part of the Project in a 1st Year High School class the interdisciplinary teaching approach of Geoscience was performed with the contribution of Educational Geological walk trails in the urban environment. The experimental group was also the control group at the same time. The students chose the locations, studied the place, planned the walk trail in the historical centre of Athens, they edited a written guided tour and made a mobile phone application with the locations and information about the walk trail. The innovative active learning procedure led to some significant results based on the purpose and targets of this specific doctoral thesis.

Η Εκπαιδευτική Γεωδιαδρομή στο αστικό περιβάλλον, στην συγκεκριμένη διατριβή, ερευνάται/προτείνεται ως μία επιτυχημένη διαθεματική διδακτική προσέγγιση των Γεωεπιστημών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση με σκοπό την διαμόρφωση υπεύθυνων, ενήμερων και ενεργών πολιτών για τα σύγχρονα περιβαλλοντολογικά ζητήματα, όπως, διαχείριση φυσικών καταστροφών και αξιοποίηση φυσικών πόρων. Αρχικά πραγματοποιήθηκαν πιλοτικές έρευνες σε σχολεία γυμνασίου/λυκείου, που βρίσκονται κοντά σε περιοχές που εμφανίζουν γεωλογικό ενδιαφέρον: ποτάμια, ρέματα, λόφους, βουνά, εκκλησίες, ιστορικά κτήρια και μνημεία (42οΓυμνάσιο Αθηνών, Μουσικό σχολείο Χαλκίδας, Καλλιτεχνικό Σχολείο Γέρακα, 2ο Γυμνάσιο Μοσχάτου). Η ομάδα ελέγχου ήταν και ομάδα πειραματισμού. Τα σχολεία είτε επισκέφθηκαν το μουσείο Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας του τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, είτε παρακολούθησαν στην τάξη τους τη διδακτική μας παρέμβαση. Επιβεβαιώθηκαν οι εναλλακτικές ιδέες των μαθητών σύμφωνα με την βιβλιογραφία, αναδείχθηκε η αναγκαιότητα της βιωματικής διδασκαλίας στο πεδίο, διαμορφώθηκαν τα ερωτηματολόγια προ-ελέγχου και μετά- ελέγχου. Έπειτα ακολούθησαν πιλοτικές παρεμβάσεις όπου οι μαθήτριες/μαθητές περπάτησαν/εξερεύνησαν κατάλληλες διαδρομές μέσα στο αστικό πεδίο (γεωδιαδρομές) και αποτέλεσαν την ομάδα πειραματισμού (Ιδιωτικό γυμνάσιο –Λύκειο Νέων Εκπαιδευτηρίων Μαλιάρα στη Μονή Δαφνίου και στο ρέμα Πικροδάφνης). Εκτός από την συμπλήρωση των ερωτηματολογίων (πρό-ελέγχου και μετά- ελέγχου) πραγματοποιήθηκαν και ολιγόλεπτες συνεντεύξεις με τις μαθήτριες/μαθητές ενώ οι συνοδοί καθηγητές, ως παρατηρητές της εκπαιδευτικής παρέμβασης, συμπλήρωσαν σχετικό ερωτηματολόγιο. Με αυτό τον τρόπο εξασφαλίσαμε την διασταύρωση των αποτελεσμάτων με την μέθοδο της τριγωνοποίησης (Denzin, 1989). Τα δεδομένα από την ομάδα πειραματισμού συγκρίθηκαν με τα δεδομένα της ομάδας ελέγχου, που συγκροτήθηκε από διαφορετικές μαθήτριες/μαθητές του ίδιου σχολείου και είχαν παρακολουθήσει δασκαλοκεντρική διδασκαλία. Με βάση τη σύγχρονη βιβλιογραφία, επιλέχθηκαν κατάλληλες τοποθεσίες που αποτέλεσαν την γεωδιαδρομή για την κύρια έρευνα (Ιστορικό κέντρο της Αθήνας – Ηριδανός και Συμμαχικό Νεκροταφείο Φαλήρου-ρέμα πικροδάφνης- εκβολές). Τα κριτήρια επιλογής είναι το διεπιστημονικό ενδιαφέρον που παρουσιάζουν οι συγκεκριμένες θέσεις. Δημιουργήθηκαν ομάδες πειραματισμού και ελέγχου και συγκρίθηκαν τα τριγωνοποιήμενα αποτελέσματα. Τέλος εφαρμόστηκε στα πλαίσια του project σε τάξη της Α λυκείου η διαθεματική διδακτική προσέγγιση των Γεωεπιστημών με τη συμβολή των εκπαιδευτικών γεωδιαδρομών σε αστικό περιβάλλον. Η ομάδα πειραματισμού ήταν και ομάδα ελέγχου. Τα παιδιά επέλεξαν τις τοποθεσίες, μελέτησαν το χώρο, σχεδίασαν την γεωδιαδρομή στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας, συνέταξαν ένα έντυπο οδηγό και κατασκεύασαν εφαρμογή για κινητό με τις τοποθεσίες και τις πληροφορίες της γεωδιαδρομής. Η καινοτόμα ενεργητική διαδικασία μάθησης των μαθητριών/μαθητών οδήγησε σε σημαντικά αποτελέσματα με βάση το σκοπό και τους στόχους της συγκεκριμένης διατριβής.