An exploration of how potential early school leavers and teachers in disadvantaged post primary schools perceive their relationships

Abstract

This research unfolds in disadvantaged secondary school settings and it explores how students at risk for early school leaving and teachers experience their relationships. A model of investigation capable to reach a multiperspective understanding of teacher - student relationships is developed. Such methodological framework aims to do justice both to the subjective and to the systemic dimension of these relationships. Even further, the ongoing lived experience of both students and teachers is a dynamic factor that constantly recreates their subjective understandings. Thus, in order to explore all three aforementioned dimensions, an interpretative epistemology with phenomenological influences is chosen. A variety of qualitative research methods is used to elicit information from a purposefully selected number of teachers and students in two school settings. These methods involve a range of observation and interview techniques. Parents and other school staff, who are responsible for early school leaving issues, are also interviewed. All information gathered is structured and presented around seven teacher - student relationship cases. Through these cases it is shown how participants interpret the meaning of the same relationships differently and how their emotional investment ranges to such a degree that to some students the teacher – student relationship seems to have no function for their school stay while for others it seems to be of outstanding importance. Moreover, it seems that such perceived importance may change over time and teachers’ persistent effort to improve their classroom climate can be an important parameter in this respect. Through its theoretical framework and the rich and contextualized information, this thesis presents and discusses its findings while at the same time assumes potential transferability to other similar contexts. A number of possible methodological improvements and its inherent epistemological limitations are discussed. The study concludes with a presentation of various ways in which teacher – student relationships can be a rich resource for in-school action-based research and psychoeducational interventions in disadvantaged school settings.

Η παρούσα μελέτη, εστιάζοντας σε περιπτώσεις πιθανής σχολικής διαρροής σε δευτεροβάθμιες σχολικές μονάδες μειονεκτικών αστικών περιοχών, αποσκοπεί στην παρουσίαση των διαπροσωπικών σχέσεων μαθητών και εκπαιδευτικών όπως αυτές γίνονται αντιληπτές από τους ίδιους. Με αφετηρία τη φαινομενολογική κατανόηση του κόσμου εφαρμόζεται μια πολυμεθοδική ερμηνευτική διερεύνηση, ικανή να ενσωματωθεί στην εκπαιδευτική πράξη και να συμπεριλάβει τόσο τις υποκειμενικές αναπαραστάσεις και τη συστημική διάσταση της σχέσης μαθητών - εκπαιδευτικών όσο και τη δυναμική της βιωμένης εμπειρίας. Σκόπιμα επιλεγμένοι μαθητές και εκπαιδευτικοί από δύο σχολεία συμμετέχουν σε μια σειρά ερευνητικών διαδικασιών που βασίζονται στην παρατήρηση και τη συνέντευξη, με στόχο την πρισματική μελέτη του υπό έρευνα αντικειμένου και τη μεγιστοποίηση της εμπιστευσιμότητας των πληροφοριών. Πρόσθετες πληροφορίες συλλέγονται από τους γονείς των μαθητών και από σχολικό προσωπικό με θέσεις ευθύνης σε περιπτώσεις σχολικής διαρροής. Η ανάλυση, σύνθεση και παρουσίαση των πληροφοριών αναπτύσσονται στη βάση του μοντέλου της πολλαπλής μελέτης περίπτωσης. Μέσα από την ανάλυση επτά διασταυρούμενων σχέσεων μαθητών – εκπαιδευτικών αναδεικνύονται κοινά και διαφοροποιημένα στοιχεία. Γίνεται εμφανές πόσο διαφορετικά μπορεί να νοηματοδοτούνται οι σχέσεις που αφορούν τα ίδια άτομα και πώς η διαπροσωπική διάσταση των σχέσεων κρίνεται ως σημαντική για κάποιους μαθητές και πολύ λιγότερο για κάποιους άλλους. Ο χρόνος και η επίμονη προσπάθεια των εκπαιδευτικών να δημιουργήσουν ένα θετικό μαθησιακό κλίμα αναδεικνύονται ως σημαντικοί παράγοντες για τη διαμόρφωση της υπό μελέτη σχεσιοδυναμικής. Στη βάση των συστημικών δεδομένων και τον πλούτο των συλλεχθέντων πληροφοριών συζητείται η μεταβιβασιμότητα των ευρημάτων σε άλλα παρόμοια πλαίσια. Εντοπίζονται οι εγγενείς επιστημολογικοί περιορισμοί του θεωρητικού μοντέλου που υιοθετείται και γίνονται προτάσεις για μεθοδολογικές βελτιώσεις. Εν κατακλείδι, παρουσιάζονται δυνατότητες για την αξιοποίηση της σχέσης μαθητών - εκπαιδευτικών σε μειονεκτικές αστικές περιοχές, μέσα από έρευνα δράσης και ψυχοεκπαιδευτικές παρεμβάσεις.