Η διατροφική συμπεριφορά των Ισραηλιτών κατά την οδοιπορία τους στην έρημο επί τη βάσει της Πεντατεύχου: θεολογική και ιατρική προσέγγιση

Abstract

The present doctoral thesis has as its objective a twofold –theological and medical– scientific approach to the dietary behaviour of the Israelites during their forty-year journey through the desert, as is described in the Pentateuch. The medical approach does not aim to cast doubt on or negate the theological approach but instead to offer its own interpretation of the biblical testimony, taking into consideration the writings of the Orthodox Church Fathers mainly, within the context of a multidisciplinary approach to the Old Testament. The chapters which it involves, among others, are described, analysed and interpreted theologically as well as medically: (1) the kind of food and drink that the Israelites consumed in the barren and parched desert in order to cover their nutritional and energy requirements, that is, to survive, and the ways this was maintained, (2) the possible etiological (endogenous and exogenous) factors–motives, the mechanisms under which they were formulated and the consequences of the Israelites’ dietary behaviour: a behaviour characterised largely by grumbling (six episodes overall) about their diet, episodes of disobedience against God’s dietary rules, episodes of greed and gluttony, and their devaluation of Manna, (3) the “therapeutic” Devine interventions implemented so the Israelites might adopt dietary behaviour “in accordance with God” / “in accordance with human nature”, (4) the dietary rules and prohibitions of The Mosaic Law, as well as their benefits for the health of modern humans, and (5) the causes and treatment of diseases in the past and the present so as to discern the different backgrounds on which the relevant positions and views of Theology and Medicine were cultivated and developed.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή είχε ως στόχο τη διττή, θεολογική και ιατρική, επιστημονική προσέγγιση της διατροφικής συμπεριφοράς των Ισραηλιτών κατά τη σαραντάχρονη οδοιπορία τους στην έρημο, όπως αυτή περιγράφεται στην Πεντάτευχο. Η ιατρική προσέγγιση δεν είχε ως στόχο να αμφισβητήσει ή να αναιρέσει τη θεολογική προσέγγιση, αλλά να προσφέρει τη δική της ερμηνεία στη βιβλική μαρτυρία, λαμβάνοντας υπ’ όψιν κυρίως την Ορθόδοξη Πατερική Γραμματεία, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας διεπιστημονικής προσέγγισης της Παλαιάς Διαθήκης. Στα κεφάλαια που την απαρτίζουν, μεταξύ των άλλων, περιγράφονται, αναλύονται και ερμηνεύονται, τόσο θεολογικώς όσο και ιατρικώς: α) τα είδη των τροφίμων και ποτών που κατανάλωναν οι Ισραηλίτες στην άγονη και άνυδρη έρημο για να καλύψουν τις θρεπτικές και ενεργειακές τους ανάγκες, δηλαδή για να επιβιώσουν, όπως και οι τρόποι συντηρήσεως αυτών, β) οι πιθανοί αιτιολογικοί (ενδογενείς και εξωγενείς) παράγοντες - κίνητρα, οι μηχανισμοί διαμόρφωσης, και οι συνέπειες της διατροφικής συμπεριφοράς των Ισραηλιτών, μιας συμπεριφοράς χαρακτηριζόμενης κυρίως από διατροφικούς γογγυσμούς (συνολικά έξι επεισόδια), επεισόδια ανυπακοής σε διατροφικές εντολές του Θεού, επεισόδια πλεονεξίας και υπερφαγίας, και υποτίμηση του Μάννα, γ) οι εφαρμοζόμενες «θεραπευτικές» θείες παρεμβάσεις για την υιοθέτηση εκ μέρους των Ισραηλιτών μιας «κατά Θεόν» / «κατά φύσιν» διατροφικής συμπεριφοράς, δ) οι διατροφικοί κανόνες και απαγορεύσεις του Μωσαϊκού Νόμου, όπως και η ωφέλειά τους στην υγεία του σύγχρονου ανθρώπου, και ε) η αιτιολογία και αντιμετώπιση των νόσων κατά το παρελθόν και το παρόν, προκειμένου να κατανοηθεί το διαφορετικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο καλλιεργήθηκαν και αναπτύχθηκαν οι σχετικές θέσεις και απόψεις της Θεολογίας και της Ιατρικής.