Διαδικασίες κοινωνικής ενσωμάτωσης και η νοηματοδότησή της από τα παιδιά των μεταναστών

Abstract

The main case study of this PhD thesis is comprised of two pillars. The former, is trying to investigate the procedures that the children of immigrants are integrated into the Greek society, through the spectrum of the active participation, as to identify the forms of integration and participation also. The latter, investigate the meaning of integration those children give and offers a lot of data for further study about the way that they internalize their participation. The important here is the voice of the children to be heard, through the elaboration of their answers, highlighting their values, their optics and their perceptions of their participation in the private sphere of their life, as in the public sphere as well. The social integration is achieved through the participation into the total set of institutions. In order to estimate their participation and lead the researcher to accept or to reject the case study, they have been set basic institutions related to the life of those children as parameters. For example, some of those parameters are their personal and family relationships, the relationships with their parents, their friends, the participation into the labor market, their relationships with religion, their housing, their participation into the elections and clubs and the social values that they embrace. The method of the research was to interview children of immigrants according to an interview guide, designed specifically for that cause, including questions that touches all the range of their lives. Totally, there have been 40 interviews of children that have been born in Greece or they have been in the country from a young age. As it is proved, through the research, the feeling of belonging in a society, plays a very significant role to the most of the dimensions of their life. The basic features of the second generation of immigrants have been emerged through the research also. The adaptation of elements from the culture of the country of origin and from the culture of the host country often leads to the genesis of a new third culture. It’s about the mixture of elements of those two cultures. Adding to that, a part of those children experience a deep rupture in their identity. Subconsciously, they are called to choose if they are going to adjust into the dominant culture or for reasons of respect to their parental values, they are going to adjust into their family culture environment. This phenomenon (deep rupture of identity), is a basic feature of the second generation of immigrants and is responsible for the creation of the types of integration. According to the basic case study, which is based upon the understanding of the pathways of integration, one can distinguish three basic types (ideotypes) of integration. 1) The “integrated type”: This type definitely functions better to the host country. It has as a basic feature the formation of an identity that consists mainly Greek features.2) The “potential” type: The children belonging in this type, function very well into the two cultures (culture of origin and culture of host country) at the same time. This type has as a basic feature the identity rupture to the one and only national identity. 3) The “foreigner” type: In this type the children embrace the features of the culture of the country of origin and resist to embrace the national feature of the host country. They focus to the negative aspects of the host country and the positive features of the country of origin.

Η βασική υπόθεση εργασίας αποτελείται από δύο άξονες. Ο πρώτος άξονας ερευνά μέσα από ποιες διαδρομές ή διαδικασίες τα παιδιά των μεταναστών ενσωματώνονται στην ελληνική κοινωνία μέσα από το φάσμα της ενεργής συμμετοχής στο σύνολο των θεσμών. Ο δεύτερος άξονας διερευνά το πως τα ίδια τα παιδιά νοηματοδοτούν τον όρο ενσωμάτωση. Το σημαντικό είναι να ακουστεί η «φωνή» των ίδιων, μέσα από την επεξεργασία των απαντήσεων τους. Η κοινωνική ενσωμάτωση επιτυγχάνεται μέσω της συμμετοχής στο σύνολο των θεσμών. Για να εκτιμηθεί αυτή η συμμετοχή και να οδηγηθούμε στην αποδοχή ή στην κατά περίπτωση, απόρριψη της υπόθεσης εργασίας, έχουν οριστεί σαν παράμετροι κάποιοι βασικοί θεσμοί σχετικά με τη ζωή των παιδιών αυτών. Οι παράμετροι αυτοί ενδεικτικά αποτελούνται από τις προσωπικές και οικογενειακές σχέσεις, τις σχέσεις με τους γονείς τους, την συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία, τις φιλικές σχέσεις, την συμμετοχή στην αγορά εργασίας, την κατοικία, τη θρησκεία και τη συμμετοχή στα κοινά και σε συλλόγους.Η μεθοδολογία της έρευνας ήταν συνεντεύξεις σε παιδιά μεταναστών βάσει Οδηγού Συνέντευξης, ειδικά σχεδιασμένου για τις ανάγκες της έρευνας, όπου δίνεται έμφαση στις διαδικασίες ενσωμάτωσης, στην κατανόηση τους και στη σύγκριση με την πρώτη γενιά μεταναστών, δηλαδή τους γονείς τους. Κατασκευάστηκαν, ειδικά για τη συγγραφή του παρόντος συγγράμματος, οι ιδεότυποι της ενσωμάτωσης, οι οποίοι αποτελούν και το εργαλείο ερμηνείας. Πραγματοποιήθηκαν συνολικά 40 συνεντεύξεις με παιδιά μεταναστών, τα οποία είτε έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα, είτε έχουν εγκατασταθεί στη χώρα, με τους γονείς τους, σε μικρή ηλικία Όπως αποδείχτηκε από την έρευνα, το αίσθημα του ανήκειν σε μία κοινωνία διαδραματίζει βασικό ρόλο στις περισσότερες εκ των διαστάσεων της ζωής, των παιδιών αυτών. Επίσης, τα βασικά χαρακτηριστικά που φέρει η δεύτερη γενιά, αναδείχτηκαν στα πλαίσια της έρευνας πεδίου. Η υιοθέτηση στοιχείων από την κουλτούρα της κοινωνίας εγκατάστασης και από αυτήν της κοινωνίας καταγωγής, συχνά οδηγεί στη δημιουργία μίας νέας τρίτης κουλτούρας. Επίσης, μέρος των παιδιών αυτών βιώνουν μία βαθιά «διάρρηξη» στην ταυτότητα τους. Το φαινόμενο αυτό, της διάρρηξης δηλαδή, της ταυτότητας (déchirement identitaire), αποτελεί ένα βασικό χαρακτηριστικό της δεύτερης γενιάς μεταναστών. Η διάρρηξη ταυτότητας είναι από τις βασικότερες αιτίες δημιουργίας της τυπολογίας της ενσωμάτωσης. Με βάση την κεντρική Υπόθεση Εργασίας που στηρίζεται πάνω στην κατανόηση των διαδρομών ενσωμάτωσης, διακρίνονται τρεις βασικοί τύποι (ιδεότυποι) ενσωμάτωσης, οι οποίοι αποτελούν το εργαλείο σύγκρισης:1) Ο “ενσωματωμένος” τύπος στην κοινωνία εγκατάστασης: Ο τύπος αυτός ξεκάθαρα λειτουργεί καλύτερα στην κοινωνία εγκατάστασης. Έχει ως βασικό χαρακτηριστικό την κατασκευή μιας ταυτότητας που στηρίζεται στα κατεξοχήν ελληνικά χαρακτηριστικά. 2) Ο “εν δυνάμει ενσωματωμένος” τύπος: Στον τύπο αυτό ανήκουν τα άτομα που λειτουργούν το ίδιο καλά και στις δύο κοινωνίες (κοινωνία καταγωγής και κοινωνία εγκατάστασης), έχοντας σαν βασικό χαρακτηριστικό την ταυτοτική διάρρηξη ως προς τη μία και μοναδική εθνική ταυτότητα. 3) Ο τύπος του “ξένου”: Τα παιδιά που ανήκουν στον τύπο αυτό κρατούν πιστά τα εθνικά χαρακτηριστικά της χώρας καταγωγής και αντιστέκονται σθεναρά στα εθνικά χαρακτηριστικά της χώρας εγκατάστασης. Επικεντρώνονται δε περισσότερο στα αρνητικά της χώρας εγκατάστασης και στα θετικά της χώρας καταγωγής.