Χαρτογράφηση της γλωσσικής ποικιλίας της Λέσβου

Abstract

The aim of the dissertation is to examine and map the linguistic variety that characterizes the dialect of the island of Lesbos. Electronic language mapping is a highly developed field of research abroad. However, in Greece, the creation of the Electronic Dialectal Atlas of the Aegean island of Lesbos (EDAL) is the first attempt to develop such a tool. EDAL is available in Greek and English, and users have free access to it from the link http://lesvos.lmgd.philology.upatras.gr. Its implementation has been carried out within the framework of the research project “Documentation, study and mapping of the Lesbian dialect”, directed by Professor Angela Ralli. Through this dissertation, EDAL was enriched with new linguistic data which are distributed at different levels of linguistic analysis: phonology, morphology, morphophonology, morphosyntax and vocabulary. The atlas contains 113 dialectal items, linguistic phenomena and words/expressions, which correspond to 113 maps. The data come from primary and secondary sources related to the dialect of Lesbos and their presence was checked via a fieldwork investigation in 78 villages of Lesbos. A specially designed dialectal questionnaire was used for the investigation purposes. The results of the research were based on the answers given by 746 informants, men and women, all native speakers and permanent residents of the examined areas. They were over 60 years old, with low educational skills.

Στόχος της διατριβής είναι η εξέταση της γλωσσικής ποικιλίας που χαρακτηρίζει συγχρονικά τη διάλεκτο της Λέσβου, καθώς και η αποτύπωσή της με τη μέθοδο της ηλεκτρονικής χαρτογράφησης. Η ηλεκτρονική γλωσσική χαρτογράφηση αποτελεί ένα ιδιαίτερα αναπτυγμένο ερευνητικό πεδίο στο εξωτερικό, ωστόσο, στην Ελλάδα, η δημιουργία του Ηλεκτρονικού Γλωσσικού Άτλαντα της Λέσβου (ΗΓΑΛ) αποτελεί την πρώτη αντίστοιχη προσπάθεια. Ο ΗΓΑΛ είναι διαθέσιμος στην Ελληνική και στην Αγγλική και οι χρήστες έχουν ελεύθερη πρόσβαση σε αυτόν, μέσω του διαδικτύου, από το σύνδεσμο http://lesvos.lmgd.philology.upatras.gr. Η υλοποίησή του ξεκίνησε το 2010 μέσω του ερευνητικού προγράμματος «Καταγραφή, μελέτη και χαρτογράφηση των ιδιωμάτων της Λέσβου» με επιστημονική υπεύθυνη την Καθηγήτρια Αγγελική Ράλλη. Μέσω της παρούσας διατριβής, ο ΗΓΑΛ εμπλουτίστηκε με νέα γλωσσικά δεδομένα τα οποία κατανέμονται στα επίπεδα γλωσσολογικής ανάλυσης της φωνολογίας, της μορφολογίας, της μορφοφωνολογίας, της μορφοσύνταξης και του λεξιλογίου. Συνολικά εξετάζονται 113 γλωσσικά στοιχεία τα οποία αντιστοιχούν σε 113 χάρτες. Τα δεδομένα προέρχονται από πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές σχετικά με τη διάλεκτο και η παρουσία τους ελέγχθηκε, μέσω έρευνας πεδίου, σε 78 χωριά της Λέσβου. Το μέσο για τη διερεύνηση της ποικιλίας και ετερογένειας που παρουσιάζουν αποτέλεσε ένα ειδικά διαμορφωμένο διαλεκτικό ερωτηματολόγιο. Τα αποτελέσματα της έρευνας βασίστηκαν στις απαντήσεις που έδωσαν συνολικά 746 πληροφορητές, φυσικοί ομιλητές της Λεσβιακής και μόνιμοι κάτοικοι των υπό εξέταση περιοχών, άνω των 60 ετών, με χαμηλό επίπεδο μόρφωσης.