Οικονομική ανάλυση και εκτίμηση της συμβολής των φυσικών πόρων στην περιφερειακή ανάπτυξη: θεωρητική και εμπειρική διερεύνηση

Abstract

Natural resources play a critical role in the existence and preservation of human life. Without the use of them human will not develop and will not built the modern civilization.Today, the role of natural resources is not limited only in supporting the basic that human needs but also it promotes other needs less vital than survival. Except in providing food, clothes and residence, human covers other inward needs, like recreation, homemade things for pleasure and entertainment, protection and restoration of natural resources for future benefits. Natural resources play an important role in rural areas in comparison to urban ones. The reason is that in rural areas people tend to use natural resources in a daily basis as they depend on them directly.The research of this dissertation focuses to the evaluation of the contribution of natural resources in regional development. A remote rural area (Evros prefecture) is selected where the researcher investigated the opinion of the residents of Evros prefecture for the contribution of natural resources in regional development. More specifically the researcher asked about the contribution of 5 different categories of natural resources (forest resources, grassland resources, herbs, game resources and water resources) in local development and in the enhancement of the quality of life. Also, the residents that live around a protected area (Natural Park of Evros Delta) were asked about the contribution of this natural resource (the ecosystem of Evros delta) in local development. While were also asked about their willingness to evaluate and accept a specific form of management and utilization for a part of this natural resource, by implementing specific management alternatives, that will affect local community, economically (willingness to pay for the implementation of management alternatives) and socially (labor opportunities and quality enhancement of natural environment by enhancing biodiversity and reducing energy flows – pesticides).For the analysis of the data, non linear analysis in principal components with optimal scaling and hierarchical cluster analysis wereimplemented in order to indicate different groups of residents according to common opinion characteristics and the Choice Experiment method for the estimation of the economic value of the alternative management scenarios about the utilization of part of Evros delta natural resource.The results of this dissertation indicate that natural resources are high valued as far as their importance and their contribution in regional development. The typology of the residents of the protected area of Evros Delta are generally in agreement with the respective typology in Evros prefecture. As far as the Evros delta protected area, residents reveal major interest for some of the characteristics that describe the alternative management scenarios of the natural resources and minor interest for the others.Natural resources are essential for rural and remote communities as they comprise as a tool and raw material for the livelihood and preservation of these communities. Residents are not disregard the fact that natural resources must be protected and preserved, not only exploited, in order to provide benefits to future generations.

Οι φυσικοί πόροι παίζουν ζωτικής σημασίας ρόλο στην ύπαρξη και επιβίωση του ανθρώπου. Χωρίς τη χρήση αυτών ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε να εξελιχθεί και να οικοδομήσει το σύγχρονο πολιτισμό.Στη σύγχρονη εποχή ο ρόλος των φυσικών πόρων δεν περιορίζεται μόνο στην κάλυψη των βασικών αναγκών του ανθρώπου αλλά και στην κάλυψη και ικανοποίηση και άλλων αναγκών πέραν της επιβίωσης. Εκτός από τροφή, ενδυμασία, κατοικία, ο άνθρωπος καλύπτει πλέον και ψυχικές ανάγκες, όπως αναψυχή, κατασκευή αντικειμένων για ευχαρίστηση και ψυχαγωγία, προστασία και διατήρηση των φυσικών πόρων με σκοπό την μελλοντική απολαβή. Οι φυσικοί πόροι παίζουν έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στις κοινωνίες της υπαίθρου σε σύγκριση με τις αστικές περιοχές. Στις πρώτες ο άνθρωπος κάνει καθημερινή σχεδόν χρήση των πόρων της φύσης γιατί εξαρτάται άμεσα από αυτούς.Η έρευνα της παρούσας διατριβής εστιάζει στο να αξιολογήσει τη συμβολή των φυσικών πόρων στην περιφερειακή ανάπτυξη. Επιλέχθηκε μια απομακρυσμένη περιοχή της υπαίθρου (νομός Έβρου) όπου διερευνήθηκαν οι απόψεις των κατοίκων για τη συμβολή που έχουν οι φυσικοί πόροι και πιο συγκεκριμένα 5 κατηγορίες φυσικών πόρων (δασικοί πόροι, λιβαδικοί πόροι, βότανα, θηραματικοί πόροι και υδατικοί πόροι) στην ανάπτυξη της περιοχής και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.Επίσης διερευνήθηκαν και οι απόψεις των κατοίκων που ζουν γύρω από μια προστατευόμενη περιοχή (Εθνικό Πάρκο Δέλτα του Έβρου) για τη συμβολή του στην ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής. Παράλληλα, ζητήθηκε και η άποψη τους για την προθυμία να αξιολογήσουν και να δεχθούν μια συγκεκριμένη μορφή διαχείρισης και αξιοποίησης μέρους του φυσικού αυτού πόρου, με την εφαρμογή συγκεκριμένων εναλλακτικών παρεμβάσεων, οι οποίες θα επιφέρουν και τις ανάλογες επιπτώσεις, οικονομικές (προθυμία πληρωμής για την εφαρμογή της διαχείρισης αυτής) και κοινωνικές (θέσεις εργασίας και βελτίωση της ποιότητας του φυσικούπεριβάλλοντος με αύξηση της βιοποικιλότητας ή μείωση των εισροών ενέργειας – λιπάσματα, φυτοφάρμακα) στην τοπική κοινωνίαΓια την ανάλυση των στοιχείων εφαρμόσθηκε η μέθοδος της Μη Γραμμικής Ανάλυσης σε Κύριες Συνιστώσες με Βέλτιστη Κλιμακοποίηση και η Ιεραρχική Ανάλυση σε Συστάδες προκειμένου να διαπιστωθεί αν υπάρχουν διαφορετικοί τύποι κατοίκων με βάση κοινά χαρακτηριστικά γνωρίσματα και κοινές απόψεις και η μέθοδος του Πειράματος Επιλογής για την αποτίμηση της οικονομικής αξίας των εναλλακτικών σεναρίων παρέμβασης και αξιοποίησης των φυσικών πόρωνΤα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι οι φυσικοί πόροι αξιολογούνται υψηλά όσον αφορά τη σημασία τους και τη συμβολή τους στην ανάπτυξη μιας περιοχής της υπαίθρου. Η τυπολογία των κατοίκων της προστατευόμενης περιοχής του Δέλτα Έβρου συμπίπτει σε γενικές γραμμές με την τυπολογία των κατοίκων σε επίπεδο νομού. Ομάδες με παρόμοια χαρακτηριστικά και απόψεις συναντώνται τόσο στο επίπεδο της προστατευόμενης περιοχής μελέτης όσο και σε επίπεδο νομού. Οι κάτοικοι εκδηλώνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για ορισμένα από τα χαρακτηριστικά που περιγράφουν το υπό μελέτη αντικείμενο διαχείρισης και ορθολογικότερης αξιοποίησης, όσον αφορά την προστατευόμενη περιοχή του Δέλτα του Έβρου και μικρότερο ενδιαφέρον για τα υπόλοιπα χαρακτηριστικάΟι φυσικοί πόροι έχουν λόγο ύπαρξης μέσα στις κοινωνίες τις υπαίθρου αφού αποτελούν το εργαλείο και την πρώτη ύλη για την επιβίωση και διατήρηση αυτών των κοινωνίων, ενώ οι πολίτες δεν παραβλέπουν το γεγονός ότι αποτελεί ιδιαίτερης σημασίας η ταυτόχρονη, με την αξιοποίηση τους, προστασία των φυσικών πόρων ώστε αυτοί να προσφέρουν τα οφέλη τους και στις μελλοντικές γενιές.