Η θέση των μη κρατικών δικαίων στο συγκριτικό δίκαιο

Abstract

Almost all the fields of law in the West adopt the view that law are the rules of law that emanate from the state. One of the fields of law which took for granted this viewpoint was that of the Comparative law. Under its influence, Comparative law was restricted only in the comparison of state laws and excluded from its scope any other form of law. If it is accepted, as it is claimed, that the scope of investigation of Comparative law is inherently unlimited, there is presumably no doubt that its attitude was nothing but a self-imposed restriction. A redefinition of its role is thus deemed crucial. The aim of this doctoral dissertation is to restore the excluded till recently non-state laws in their place in Comparative law. But before that, it is important to seek the possible ways by which the field was led to its self-imposed restriction. Crucial role in the self-imposed restriction of Comparative law played its theoretical framework. In the first chapter of the first part which is entitled: «Orthodox Comparative Law» are analyzed some of the theoretical choices of Comparative Law which contributed to the exclusion of non-state laws from the field of comparison. Whereas, the second chapter, which is entitled: «Nomadic Comparative Law», seeks to provide a new theoretical framework. It is claimed that its application could potentially contribute to the restoration of non-state laws in the comparisons of laws.In the second and third parts are examined -from an historical perspective- two cases of non-state laws, which were traditionally excluded from the comparisons of laws: african indigenous laws and hindu law. Crucial period in both of the cases which are under examination was that of the colonization, because the interventions that were made in those laws during that period played a significant role in their path. This is the reason why their analysis is based on that specific historical event. More precisely, what is examined in these parts are: the traits of those laws before the colonization, the changes that were made in them during the colonization and their current forms both in the official and the unofficial realms. It is important to note that the phrase: «non-state laws» is significantly broad. Except from the non-state laws that are inside the state, it also includes those that are outside it -supranational law (International Treaties, E.U. legislation), model laws (UNCITRAL, ICC rules), rules: lex mercatoria, lex maritima, lex petrolea, lex sportiva. It is clarified that object of this dissertation are only those non-state laws that are inside the states.

Σχεδόν όλοι οι κλάδοι του δικαίου της Δύσης έχουν υιοθετήσει την θεώρηση του δικαίου ως αποκλειστικού δημιουργήματος του κράτους. Ένας από τους κλάδους δικαίου που λάμβαναν επί σειρά ετών ως αυτονόητη την συγκεκριμένη θεώρηση του δικαίου ήταν και το Συγκριτικό δίκαιο. Υπό την επιρροή της, το Συγκριτικό δίκαιο περιορίστηκε στην σύγκριση μόνο κανόνων των κρατικών δικαίων και απέκλεισε από το πεδίο της σύγκρισης μη κρατικές δικαιικές εκφράσεις. Εάν γίνει δεκτό, όπως υποστηρίζεται, ότι το πεδίο έρευνας του Συγκριτικού δικαίου είναι εγγενώς απεριόριστο, δεν υπάρχει ίσως καμία αμφιβολία ότι η στάση του αυτή αποτελούσε έναν αυτοπεριορισμό του. Κρίσιμος κρίνεται ένας επαναπροσδιορισμός του ρόλου του. Σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι να αποκαταστήσει στην θέση τους τις αποκλεισμένες μέχρι πρότινος δικαιικές εκφράσεις στο Συγκριτικό δίκαιο αφού πρώτα αναζητήσει τους τρόπους με τους οποίους ο κλάδος οδηγήθηκε σε αυτόν του τον αυτοπεριορισμό. Σημαντικό ρόλο στον αυτοπεριορισμό του Συγκριτικού δικαίου έπαιξε το θεωρητικό πλαίσιο γύρω από το οποίο ήταν δομημένο. Στην πρώτη ενότητα του πρώτου μέρους, η οποία τιτλοφορείται «Ορθόδοξο Συγκριτικό Δίκαιο» συγκεντρώνονται κάποιες θεωρητικές επιλογές του Συγκριτικού δικαίου, οι οποίες θεωρείται ότι συνέβαλαν στον αποκλεισμό των μη κρατικών δικαίων από το πεδίο της σύγκρισης. Ενώ, στην δεύτερη ενότητα, η οποία τιτλοφορείται «Νομαδικό Συγκριτικό Δίκαιο» επιδιώκεται η διαμόρφωση ενός νέου θεωρητικού πλαισίου, η αξιοποίηση του οποίου θεωρείται ότι θα μπορούσε να συμβάλει στην αποκατάσταση της θέσης των μη κρατικών δικαίων κατά τις συγκρίσεις δικαίων. Στο δεύτερο και τρίτο μέρος της διδακτορικής διατριβής εξετάζονται από μια ιστορική οπτική δυο περιπτώσεις μη κρατικών δικαίων, οι οποίες ήταν επί μακρόν εξαιρεμένες από τις συγκρίσεις δικαίων: τα αφρικανικά αυτόχθονα δίκαια και το ινδουιστικό δίκαιο. Κρίσιμη χρονική περίοδος και στις δύο υπό εξέταση περιπτώσεις ήταν εκείνη της αποικιοκρατίας, καθώς οι παρεμβάσεις που επισυνέβησαν εκείνη την περίοδο στα δίκαια αυτά έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην μετέπειτα πορεία τους. Αυτός είναι και ο λόγος που η ανάλυσή τους είναι δομημένη γύρω από αυτό το ιστορικό γεγονός. Πιο συγκεκριμένα εξετάζονται: τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα αυτών πριν από την περίοδο της αποικιοκρατίας, οι αλλαγές που επήλθαν σε αυτά κατά την διάρκεια της αποικιοκρατίας και οι σημερινές εκδηλώσεις αυτών των δικαίων από την ανεξαρτητοποίηση των αφρικανικών κρατών και της Ινδίας και έπειτα. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η φράση «μη κρατικά δίκαια» είναι εξαιρετικά ευρεία. Εκτός από τα μη κρατικά δίκαια που εντοπίζονται εντός του κράτους, περιλαμβάνει και τα μη κρατικά δίκαια εκτός αυτού –υπερεθνική νομοθεσία (Διεθνείς Συνθήκες, νομοθεσία Ευρωπαϊκής Ένωσης), πρότυποι νόμοι (UNCITRAL, κανόνες ICC), κανόνες: lex mercatoria, lex maritima, lex petrolea, lex sportiva. Διευκρινίζεται ότι αντικείμενο της εν λόγω διατριβής αποτελούν μόνο τα εντός του κράτους μη κρατικά δίκαια.