Οι κήρυκες της ιδέας του έθνους: παλαιοί πολεμιστές, ανάπηροι και θύματα πολέμου στην Ελλάδα: (1912-1940)

Abstract

In the aftermath of First World War the millions of veterans and war victims formed a new and numerous social category in all belligerents, among of which was also Greece. War veterans was a pillar of social history of the Interwar period, however, their history is a neglected subject in Greek historiography. The Ph.D. thesis deals with Greek veterans during the period 1912–1940 and focuses mainly on i) the welfare system which created for the ex-servicemen, ii) the veterans’ organizations, iii) the international context. Furthermore, it examines Greek ex-servicemen’s international contacts and their participation in international veterans’ organizations (Veterans’ International, FIDAC, CIAMAC, CIP), as well as their position in the formation and conservation of the war memory. These dimensions provide us a deep illustration of veterans’ opinions, political affiliations and mentalities, as well as the perceptions of the State and the society for them. This doctoral research covers numerous aspects of social history of Greek Interwar period since veterans and war victims interacted with many contemporary social and political issues. At the same time, there are numerous references to the corresponding international developments because a constant aim of this research is to integrate the Greek case into international historiography both of the Great War and the veterans studies.

Την επαύριο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου τα εκατομμύρια των βετεράνων και των συγγενών των πεσόντων αποτελούσαν μία νέα καινοφανή και πολυπληθή κοινωνική κατηγορία στις πρώην εμπόλεμες χώρες, ανάμεσα στις οποίες ήταν και η Ελλάδα. Οι παλαιοί πολεμιστές αποτέλεσαν έναν πυλώνα της κοινωνικής ιστορίας του Μεσοπολέμου, ωστόσο στη χώρα μας βρίσκονται εν πολλοίς στη λήθη της Ιστορίας. Η πορεία βεβαίως αυτών δεν ήταν εξαρχής αυτονόητη, αλλά ακολούθησε μία πολυκύμαντη διαδρομή.Το μείζον αυτό κοινωνικό ζήτημα αποτέλεσε αντικείμενο της παρούσας έρευνας εξεταζόμενο την περίοδο 1912–1940 κυρίως μέσα από τρεις οπτικές: α΄) τους προνοιακούς μηχανισμούς που αναπτύχθηκαν για τους παλαίμαχους, β΄) τις δραστηριότητες των συλλόγων που αυτοί ίδρυσαν, και γ´) το διεθνές πλαίσιο σε Βαλκάνια, Ευρώπη και Αμερική. Παράλληλα, εξετάστηκαν επιμέρους όψεις της ιστορίας των παλαιών πολεμιστών. Αφενός, η συμμετοχή των Ελλήνων παλαιμάχων στις τέσσερις διεθνείς παλαιοπολεμιστικές οργανώσεις που δραστηριοποιήθηκαν μεσοπολεμικά (Διεθνής των Παλαιών Πολεμιστών, FIDAC, CIAMAC, CIP), αφετέρου τη θέση των βετεράνων στη συγκρότηση και αναπαραγωγή της θεσμικής μνήμης των Εθνικών Πολέμων στη μεσοπολεμική Ελλάδα. Αυτές οι όψεις μας βοήθησαν –πιστεύουμε– να αποκτήσουμε μία πληρέστερη εικόνα για τις αντιλήψεις, τις τάσεις, τις πολιτικές νοοτροπίες των παλαιμάχων, αλλά και τη στάση που διαμόρφωσε το Κράτος και η κοινωνία απέναντι τους. Η διδακτορική έρευνα επεκτείνεται σε ποικίλες πτυχές της κοινωνικής ιστορίας του Μεσοπολέμου καθώς οι παλαιοί πολεμιστές αλληλοεπιδρούσαν με πολυάριθμα σύγχρονα φαινόμενα. Όλα αυτά εξετάζονται ταυτόχρονα με πυκνές αναφορές στις αντίστοιχες διεθνείς εξελίξεις διότι μία σταθερή επιδίωξη της παρούσας έρευνας είναι η ένταξη της ελληνικής περίπτωσης στο διεθνές πλαίσιο.