Από το Βυζάντιο στην Ινδία και Άπω Ανατολή: ο ρόλος της Αιθιοπίας και ευδαίμονος Αραβίας (4ος-7ος αιώνας μ.Χ.): δρόμοι, ταξίδια, εμπόριο, πολιτική

Abstract

The region of the Red Sea and its extension to India, via the sea roads, have always been of interest. Τexts of Byzantine writers are saved, which provide valuable information concerning the countries of the Red Sea and the Gulf of Aden, some regions of the indian world, as well as the road which used to lead to India and China, through busy ports, in which during the first christian centuries, the greek language used to consist the lingua franca of the era, whereas the christian communities would not lack, at least up to Ceylon. Greek language and christian communities facilitated motility and trade. In the first byzantine period, parts of the old sea road, which passed through east Indian Ocean, get forgotten and other secondary roads via Ganges and Assam become significant. The byzantine naval presence in India decreased but did not render to nonexistent during 4th century AD (especially from Constantine the Great untill Julian) and perhaps during the 5th century as well, however the benefited peoples due to the trade were the intermidiate peoples, such as the Ethiopians, the Arabs, the Indians etc., while the island of Ceylon (Taprobane or Sielediva) used to consist the center of the world trade and while the island of Divus (rather Laccadives) used to be one of the most busy spots. The Byzantines used to attempt tο control commerce with the help of allied intermidiate peoples, even by means of warfare, such as the war between Ethiopia and Arabia Felix (Yemen), in which their ally Ethiopia prevailed, actually against their rival Persia. It seems that they partially achieved their aim, nonetheless the Persians managed to block up the sea road, conquering Yemen and depriving Byzantines from their bases in the Red Sea and the Indian Ocean and isolating them from their allies, Ethiopians.

Η περιοχή της Ερυθράς και η προέκτασή της προς Ινδία, μέσω των θαλασσινών δρόμων, παρουσίαζε πάντα ενδιαφέρον. Σώζονται κείμενα Βυζαντινών συγγραφέων, που παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για τις χώρες της Ερυθράς και του κόλπου του Άντεν, για ορισμένες περιοχές του ινδικού κόσμου, καθώς και για τον δρόμο που οδηγούσε προς Ινδία και Κίνα, μέσα από πολυσύχναστα λιμάνια, στα οποία, κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες, η ελληνική γλώσσα αποτελούσε τη lingua franca της εποχής, ενώ δεν έλειπαν και οι χριστιανικές κοινότητες, τουλάχιστον ως την Κεϋλάνη. Ελληνική γλώσσα και χριστιανικές κοινότητες διευκόλυναν την κινητικότητα και το εμπόριο. Κατά την πρώτη βυζαντινή περίοδο τμήματα του παλιού θαλασσινού δρόμου, που περνούσε από τον Ανατολικό Ινδικό, ξεχνιούνται και παίρνουν σπουδαιότητα άλλοι δευτερεύοντες δρόμοι, μέσω Γάγγη και Ασσάμ. Η βυζαντινή ναυτική παρουσία στον Ινδικό μειώθηκε, αλλά δεν κατέστη ανύπαρκτη κατά τον 4ο αι. μ. Χ. (ιδίως από τον Μ. Κωνσταντίνο ως τον Ιουλιανό) και ίσως και στον 5ο αιώνα, οι κερδισμένοι όμως από το εμπόριο ήταν οι ενδιάμεσοι λαοί Αιθίοπες, Άραβες, Ινδοί κλπ., με τη νήσο Κεϋλάνη (Ταπροβάνη ή Σιελεδίβα) να αποτελεί το κέντρο του παγκόσμιου εμπορίου και τη νήσο Διβούς (μάλλον Λακκαδίβες) ένα από τα πιο πολυσύχναστα σημεία. Οι Βυζαντινοί προσπαθούσαν να ελέγχουν το εμπόριο ακόμη και με πολεμικές αναμετρήσεις, μέσω συμμαχικών ενδιάμεσων λαών, όπως ο πόλεμος μεταξύ Αιθιοπίας και Ευδαίμονος Αραβίας (Υεμένης), στον οποίο επικράτησε η σύμμαχός τους Αιθιοπία, και ουσιαστικά εναντίον της αντιζήλου Περσίας. Φαίνεται ότι πέτυχαν, εν μέρει τον σκοπό τους, οι Πέρσες όμως κατόρθωσαν να μπλοκάρουν τον θαλασσινό δρόμο, κυριεύοντας την Υεμένη και στερώντας από τους Βυζαντινούς τις βάσεις τους στην Ερυθρά και τον Ινδικό και απομονώνοντάς τους από τους συμμάχους τους, Αιθίοπες.