Το ελληνικό κράτος και η υγειονομική περίθαλψη στην Κεντρική Μακεδονία κατά την περίοδο του μεσοπολέμου: το «σώμα» των προσφύγων της Βέροιας

Abstract

Refugees, as a vulnerable social group may exhibit a distinct disease spectrum, compared with local population; including epidemics and poor health conditions, the health challenges that refugees face in various eras seem worth investigating and bringing to the foreground of public attention. This study aims to evaluate the disease spectrum in Greek refugees during the Interwar Period, comparing them with the local population of Veria during the same period. To this effect the archives of the Refugee Hospital of Veria-Imathia were examined (March 5, 1926 to October 27, 1940). Current refugee movements in Greece bear similarities and differences with those during the Interwar Period. The dissemination of study findings in the academic context but also in the society through a well-designed communication strategy will raise awareness about the challenges that refugees face nowadays. We believe that this Thesis can “release” history from the research ivory tower. Properly diffused in the public realm, the results of this Thesis promise to promote social cohesion and possibly eliminate racism.

Η παρούσα διδακτορική διατριβή πραγματεύεται τις προσφυγικές μετακινήσεις που ακολούθησαν μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή το 1922 προς το Ελληνικό Κράτος, ενώ επικεντρώνεται στην περιοχή της Ημαθίας (1926-1940). Η επιλογή του θέματος υποκινήθηκε από την απουσία σχετικών ερευνών και μελετών που αφορούν ζητήματα υγείας, περίθαλψης ή πιο εξιδεικευμένα το νοσολογικό φάσμα των Ελλήνων προσφύγων κατά τον Μεσοπόλεμο. Αφού συγκεντρώθηκαν Μητρώα Ασθενών, Πρακτικά Διοικητικών Συμβουλίων, τεύχη της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως και στοιχεία από την ημερήσιο τύπο της εποχής με σκοπό τη διερεύνηση των δυσκολιών που κλήθηκε να αντιμετωπίσει η ευάλωτη ομάδα των προσφύγων, η εφαρμογή των σύγχρονων μοντέλων της Βιοστατιστικής-Επιδημιολογίας στην έρευνά μας αποτέλεσε μια σημαντική μεθοδολογική συνιστώσα. Με την πρωτοποριακή σύνδεση της ιστορικής μελέτης με τις σύγχρονες μοντελοποιήσεις της Βιοστατιστικής-Επιδημιολογίας επιδιώχθηκε η πληρέστερη και εμπεριστατωμένη διερεύνηση του προσφυγικού κύματος. Η σύνδεση αυτή εστιασμένη στην περίπτωση του πληθυσμού των προσφύγων που νοσηλεύτηκαν στην περιοχή της Ημαθίας μπορεί να εφαρμοστεί και σε άλλα προσφυγικά πληθυσμιακά δείγματα σε διάφορες χρονικές περιόδους και μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για μελλοντικές διεπιστημονικές μελέτες τόσο στο πεδίο της Ιστορίας όσο και της Ιατρικής. Ολοκληρώνοντας τη σχέση μεταξύ Ιστορίας, Ιατρικής, προσφυγικής μνήμης και των σύγχρονων προκλήσεων, σημειώνεται ότι οι τωρινές προσφυγικές μετακινήσεις που σημειώνονται στον ελλαδικό χώρο φέρουν ομοιότητες αλλά και διαφορές σε σχέση με εκείνες που σημειώθηκαν στις αρχές του 20ού αιώνα. Η δημοσιοποίηση των ευρημάτων της μελέτης θα επιτρέψει στην κοινωνία να ευαισθητοποιηθεί και να ενημερωθεί για τις πραγματικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες και στις μέρες μας. Η παρούσα διατριβή θα συμβάλει στην απελευθέρωση της Ιστορίας από το στενό ακαδημαϊκό περιβάλλον και από το γυάλινο πύργο της έρευνας, προωθώντας την κοινωνική συνοχή και την καταπολέμηση της ξενοφοβίας.