Μορφολογία, οικολογία και συμπεριφορά των κόκκινων δασικών μυρμηγκιών στη Βόρεια Ελλάδα

Abstract

The role of red wood ants in the forest ecosystem is very important, affecting the number and abundance of fauna species, the dispersal and growth of flora species, and the abiotic environment. Their importance for the forest ecosystem has been known since the 19th century, and has been studied in the forests of Northern Europe. In the forests of the Mediterranean, where there is greater biodiversity and forestry practices differ, while there are reports of their existence they have not been sufficiently studied. The aim of the research is a first study regarding the morphology of the populations of red wood ants in Elatia forest in Drama and Lailas forest in Serres and the allometric scaling rules governing them, as well as the effect of their nests on the surrounding forest soil. To achieve the goals, workers from 30 nests from the two populations were collected, as well as soil samples from 5 nests and the surrounding soil. A large range of sizes was found in both populations and the various organs were found to have negative allometric relationships with overall size. Allometric scaling rules, however, differ between populations. The soil pH was found to increase gradually as we approached the nest, which tended to neutralize it. The C and N concentrations in the above ground part of the nest were much higher than the soil in the center of the nest, but decreases also in the forest soil as we fend off the mound. The high concentrations are only local in the mounds and do not alter the chemical properties of the forest soil in total, but contribute to the spatial heterogeneity of forest soils and the geochemical cycles.

Ο ρόλος των κόκκινων δασικών μυρμηγκιών στο δασικό οικοσύστημα είναι πολύ σημαντικός, επηρεάζοντας τον αριθμό και την αφθονία των ειδών της πανίδας, τη διασπορά και την αύξηση της χλωρίδας, και το αβιοτικό περιβάλλον. Η σπουδαιότητά τους για το δασικό οικοσύστημα ήταν ήδη γνωστή από το 19ο αιώνα, και έχει μελετηθεί στα δάση της Β. Ευρώπης. Στα δάση της Μεσογείου, όπου υπάρχει μεγαλύτερη βιοποικιλότητα και οι δασοκομικές πρακτικές διαφέρουν, ενώ υπάρχουν κάποιες αναφορές για την ύπαρξή τους, ελάχιστα έχουν όμως μελετηθεί. Η παρούσα έρευνα είχε σκοπό τη μελέτη της μορφολογίας των πληθυσμών των κόκκινων δασικών μυρμηγκιών στην Ελατιά Ν. Δράμας και στον Λαϊλιά Ν. Σερρών και των αλλομετρικών κανόνων που ισχύουν σε αυτούς, καθώς και ως προς την επίδραση των φωλιών τους στο δασικό έδαφος που βρίσκεται πέριξ των φωλιών. Για να επιτευχθούν οι στόχοι συλλέχθηκαν εργάτριες από 30 φωλιές από τους δύο πληθυσμούς, καθώς και δείγματα εδάφους από 5 φωλιές και το περιβάλλον έδαφος. Και στους δύο πληθυσμούς βρέθηκε μεγάλο εύρος μεγεθών και τα διάφορα όργανα βρέθηκε να έχουν αρνητικές αλλομετρικές σχέσεις με το συνολικό μέγεθος. Οι αλλομετρικές σχέσεις διαφέρουν όμως μεταξύ των πληθυσμών. Το pH βρέθηκε να αυξάνεται σταδιακά όσο πλησιάζουμε στη φωλιά, η οποία τείνει να το ουδετροποιήσει. Οι συγκεντρώσεις C καιN στο υπέργειο μέρος της φωλιάς βρέθηκαν πολύ υψηλότερες από το έδαφος στο κέντρο της φωλιάς, αλλά και από το έδαφος πέριξ αυτής μειώνονται πιο απότομα όσο απομακρυνόμαστε από αυτήν. Οι υψηλές συγκεντρώσεις είναι μόνο τοπικές στις φωλιές και δε μεταβάλλουν τις χημικές ιδιότητες του δασικού εδάφους συνολικά, αλλά συμβάλλουν στη χωρική ετερογένεια του δασικού εδάφους και στους γεωχημικούς κύκλους.