Ανάλυση μεταφραστικών λαθών ελληνόφωνων που σπουδάζουν τη ρωσική γλώσσα ως ξένη: πρόταση διδακτικής παρέμβασης

Abstract

This PhD dissertation, through the analysis of common translation errors and the suggestion of new teaching methodology proposals, aspires to be an aid for translators in Russian > Modern Greek language pair, as well as for student educators in Russian as a foreign language in Greece. The instructors, having the knowledge of both language systems and utilizing the findings of the present dissertation, will be able to plan the language teaching in more appropriate ways, since they will know in advance the issues that usually confuse the learners, taking into account, inter alia, similarities between the mother language (L1) and the foreign language (L2), which in principle facilitate the L2 teaching and learning process, as well as differences, which in principle complicate that process. The dissertation, as suggests its title, is interdisciplinary in nature, as it falls under both translation studies and language teaching and, therefore, draws on theories about learning, interlanguage, and second/foreign language teaching. Moreover, one of the main objectives of this study is to highlight new dimensions of the role of translation in foreign language teaching, which are thought to be really useful for students of philology aspiring to become translators and/or foreign language teachers in the future. Other objectives of this dissertation are: a) to research the question of whether translation can have any pedagogical value in the context of L2 teaching and how it can be integrated into the L2 classroom; b) to promote the acknowledgement and inclusion of translation as a fifth skill in foreign language teaching; c) to discuss the relationship between text typology and translation strategies; d) to focus on terminology and its relationship to cultural translation; e) to predict and prevent translation errors in the target text produced by translation students; and f) to create teaching material for students of Russian as a foreign language, using translation as a main tool.

Η παρούσα διατριβή, μέσω της ανάλυσης συνηθισμένων μεταφραστικών λαθών και της εισήγησης νέων μεθοδολογικών προτάσεων διδασκαλίας, φιλοδοξεί να αποτελέσει χρήσιμο βοήθημα για τους μεταφραστές στο γλωσσικό ζεύγος ρωσική > ελληνική και τους εκπαιδευτές σπουδαστών της ρωσικής γλώσσας ως ξένης στην Ελλάδα. Ο εκάστοτε εκπαιδευτής, μέσα από τη γνώση των δύο γλωσσικών συστημάτων και αξιοποιώντας τα ευρήματα της παρούσας διατριβής, θα μπορούσε να σχεδιάζει με πιο κατάλληλους τρόπους τη γλωσσική διδασκαλία, αφού θα είναι σε θέση να γνωρίζει από πριν τα ζητήματα που συνήθως προβληματίζουν τους διδασκόμενους, λαμβάνοντας, μεταξύ άλλων, υπόψη τις ομοιότητες ανάμεσα στη μητρική (Γ1) και την ξένη γλώσσα (Γ2), οι οποίες κατ’ αρχήν διευκολύνουν τη διδακτική διαδικασία και την εκμάθηση της Γ2, αλλά και τις σχετικές διαφορές, οι οποίες τις δυσχεραίνουν. Η διατριβή έχει, όπως φαίνεται και από τον τίτλο της, διεπιστημονικό χαρακτήρα, καθώς εντάσσεται τόσο στο πλαίσιο της μεταφρασεολογίας, όσο και στο πλαίσιο της διδακτικής γλωσσών και, ως εκ τούτου, αξιοποιεί θεωρίες σχετικές με την εκμάθηση, τη διαγλώσσα και τη διδασκαλία μιας γλώσσας ως δεύτερης (ξένης). Ένας βασικός στόχος της μελέτης είναι, άλλωστε, να αναδείξει νέες διαστάσεις του ρόλου της μετάφρασης στη διδασκαλία των ξένων γλωσσών, ιδιαίτερα χρήσιμες στους φοιτητές φιλολογίας, οι οποίοι μελλοντικά πιθανώς σκοπεύουν να ασκήσουν το επάγγελμα του μεταφραστή και/ή του δάσκαλου ξένων γλωσσών. Ανάμεσα στους υπόλοιπους στόχους της παρούσας διατριβής είναι: α) η διερεύνηση του ζητήματος αν η μετάφραση μπορεί να έχει παιδαγωγική αξία στο πλαίσιο της διδασκαλίας της Γ2 και πώς μπορεί να ενσωματωθεί στην τάξη εκμάθησης της Γ2, β) η αναγνώριση της μετάφρασης και η ένταξή της ως πέμπτης δεξιότητας στη διδασκαλία ξένων γλωσσών, γ) η συζήτηση της σχέσης ανάμεσα στην κειμενική τυπολογία και στις στρατηγικές της μετάφρασης, δ) η εστίαση στην ορολογία και τη σχέση της με την πολιτισμική μετάφραση, ε) η πρόβλεψη και αποτροπή μεταφραστικών λαθών στο μεταφραστικό προϊόν εκπαιδευόμενων μεταφραστών, και στ) η διαμόρφωση διδακτικού υλικού για σπουδαστές της ρωσικής γλώσσας ως ξένης, με εργαλείο τη μετάφραση.