Η ανάπτυξη του συστήματος δια βίου μάθησης και ο ρόλος των κοινωνικών εταίρων

Abstract

Lifelong Learning (LLL) and its policies have been playing an increasingly important role in the human resources development, the productive process, the development policies concerning the employment, skills and occupational qualifications, as well as the interconnection with the formal education system at a national, European and international level for at least the last 10 years. Moreover, it has been noticed that, in recent years, tertiary trade unions of employees and employers (which constitute what we refer to as the national social partners) are increasingly called upon to participate in a more active way in the design, implementation, monitoring and assessment of LLL policies and programmes. At a gradual and slow pace, to a certain extent so far, trade unions are part of the governance system, participating as members of various monitoring committees in the field. It involves actions in labour market needs assessment mechanism, establishment of the national qualifications framework, development and accreditation of occupational profiles, monitoring committees of operational programmes, to name a few. However, the social partner entities are not entitled to participate in policy making or in developing strategies in the field of LLL. The question that arises is whether a more active involvement of these entities in the design and development of the strategic framework and its relevant guidelines would enhance the LLL system in terms of quality and objectivity. In this context, the present thesis is conducting a survey on the development of Lifelong Learning system in Greece while exploring the social partner organisations’ scope to ensure the quality of Lifelong Learning programmes. Another point that is being investigated is the connection of the Lifelong Learning system to the social and personal needs of the employees, of the self-employed and SMEs. Last but not least, there is a great awareness of the importance of Lifelong Learning’s interconnection to the productive process and the labour market needs, as well as the potential to be more actively engaged. Furthermore, this thesis seeks to contribute to the capturing, recording and assessing the vigilance and the engagement of the the social partner organisations in the LLL development in our country. Finally, the quality of the lifelong learning programmes provided by the social partners is being reflected through this thesis by recording the participants’ views. Another point being examined is the relationship between the LLL field and its development and the extent to which it is being affected by the role of the social partner organisations, which arises as a key element. This relationship is multidimensional, complementary in many cases and is explored through the views expressed by the participants of the programmes being developed and implemented by the social partners, through the views expressed by the representatives of their scientific organisations and lastly through the views of the key national public bodies of the field. Mapping the quality of the LLL programmes provided by the social partner organisations is highlighted as a key parameter in order to establish their understanding of the specific role in the field, as well as to record their political and operational capacity to participate and contribute realistically to its quality upgrade and development. In conclusion, policy proposals are being presented, addressing the need for improving the effectiveness and attractiveness of the national system of Lifelong Learning and LLL quality assurance programmes in terms of design, implementation and assessment.

Τα τελευταία, τουλάχιστον 10, χρόνια η Διά Βίου Μάθηση (ΔΒΜ) και οι πολιτικές που την καθορίζουν διαδραματίζουν έναν συνεχώς αυξανόμενο ρόλο στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού, στην παραγωγική διαδικασία, στις πολιτικές ανάπτυξης, απασχόλησης, δεξιοτήτων και επαγγελματικών προσόντων, καθώς και στη διασύνδεση με το τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα, σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Παράλληλα, τα τελευταία χρόνια οι τριτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις των εργαζομένων και των εργοδοτών (οι οποίες συνιστούν τους εθνικούς κοινωνικούς εταίρους – social partners) καλούνται όλο και περισσότερο να διαδραματίσουν έναν πιο ενεργό ρόλο σε επίπεδο σχεδιασμού, υλοποίησης, παρακολούθησης και αξιολόγησης πολιτικών και προγραμμάτων ΔΒΜ. Σταδιακά και με αργούς ρυθμούς εντάσσονται, έως έναν βαθμό μέχρι στιγμής, στο σύστημα διακυβέρνησης συμμετέχοντας ως μέλη σε διάφορες επιτροπές παρακολούθησης του πεδίου (π.χ. μηχανισμός διάγνωσης αναγκών της αγοράς εργασίας, δημιουργία του εθνικού πλαισίου προσόντων, ανάπτυξη και πιστοποίηση των επαγγελματικών περιγραμμάτων, επιτροπές παρακολούθησης των επιχειρησιακών προγραμμάτων κ.λπ.). Ωστόσο, οι οργανώσεις των κοινωνικών εταίρων δεν έχουν δικαίωμα συμμετοχής στο επίπεδο του σχεδιασμού πολιτικών καθώς και στη χάραξη στρατηγικών κατευθύνσεων στο πεδίο της ΔΒΜ. Θα βοηθούσε την ποιοτική και αντικειμενική ανάπτυξη του συστήματος ΔΒΜ η ενεργότερη εμπλοκή των οργανώσεων αυτών σε επίπεδο σχεδιασμού και ανάπτυξης στρατηγικού πλαισίου και στρατηγικών κατευθύνσεων; Στο πλαίσιο των παραπάνω επισημάνσεων και προβληματισμών, η παρούσα εργασία επιχειρεί την διερεύνηση της ανάπτυξης του συστήματος της Δια βίου Μάθησης στην Ελλάδα με παράλληλη διερεύνηση του ρόλου που μπορούν να αναπτύξουν οι οργανώσεις των κοινωνικών εταίρων για τη διασφάλιση της ποιότητας των προγραμμάτων Δια βίου Μάθησης, τη σχέση της με τις κοινωνικές και τις προσωπικές ανάγκες των εργαζομένων, των αυτοαπασχολούμενων και των μικρών εργοδοτών, τη διασύνδεσή της με τις ανάγκες της παραγωγικής διαδικασίας και της αγοράς εργασίας, καθώς και τις δυνατότητες –ή μη– ενεργότερης εμπλοκής και συμμετοχής τους. Παράλληλα, επιχειρείται η αποτύπωση, η καταγραφή και η αξιολόγηση της ετοιμότητας και του ρόλου που δύνανται να αναπτύξουν οι οργανώσεις των κοινωνικών εταίρων στην ανάπτυξη της ΔΒΜ στη χώρα μας. Τέλος, αποτυπώνεται η ποιότητα των παρεχόμενων από τους κοινωνικούς εταίρους προγραμμάτων διά βίου εκπαίδευσης μέσα από την καταγραφή των απόψεων συμμετεχόντων σε αυτά και η διερεύνηση της σχέσης του πεδίου της ΔΒΜ ‒αλλά και της ανάπτυξής του‒ με τον ρόλο των οργανώσεων των κοινωνικών εταίρων ως αναπόσπαστο τμήμα του. Η σχέση αυτή είναι πολυδιάστατη, και σε πολλές περιπτώσεις συμπληρωματική, και διερευνάται μέσω των απόψεων που εκφράζουν οι συμμετέχοντες στα προγράμματα που σχεδιάζουν και υλοποιούν οι κοινωνικοί εταίροι, των απόψεων που εκφράζουν οι επικεφαλής των επιστημονικών τους φορέων καθώς και των απόψεων κομβικής σημασίας εθνικών δημόσιων φορέων του πεδίου. Η αποτύπωση της ποιότητας των παρεχόμενων από τις οργανώσεις των κοινωνικών εταίρων προγραμμάτων ΔΒΜ αποτελεί καθοριστική παράμετρο προκειμένου να διαπιστωθεί η αντίληψή τους για τον ειδικό ρόλο του πεδίου, καθώς και να καταγραφεί η πολιτική και επιχειρησιακή ετοιμότητά τους να συμμετέχουν και να συμβάλλουν ρεαλιστικά στην ποιοτική αναβάθμιση και ανάπτυξή του. Παράλληλα, κατατίθενται προτάσεις πολιτικής που αποσκοπούν στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και ελκυστικότητας του εθνικού συστήματος Δια βίου Εκπαίδευσης και στη διασφάλιση της ποιότητας των προγραμμάτων ΔΒΕ σε επίπεδο σχεδιασμού, υλοποίησης και αξιολόγησης.