Neo-victorian labyrinths: reconfiguring the spaces and places of female marginality in contemporary rewritings of the victorian era

Abstract

My thesis examines representations of Victorian space in neo-Victorian fiction and how these revise Victorian class and gender norms. I utilize a combination of theoretical approaches (humanistic and feminist geography, psychogeography, nomadic theory) which emphasize the concept of place, defining it as space that acquires emotional value and forms individual identity, but rejects presuppositions such as stasis and stability. This framework allows for the problematization of restrictions that are imposed due to the individual’s gender and social class when place is interpreted only socially, and not as an individual need. Textual analysis focuses on the texts’ choice of female protagonists from the lower social strata, and their refusal to confine them within specific social positions and their respective spaces. Stressing the characters’ mobility, the texts discontinue conventionally Victorian assumptions about social stratification and spatial compartmentalization. Victorian society emerges as a maze that foregrounds the connection and interaction of its constituents. The characters’ movement in space brings about their familiarization with social positions which initially promise social advancement and integration, but turn out to be detrimental for the individual. In this way, the texts criticize Victorian preconceptions about space, gender, and class, such as the separate spheres ideology and the degeneration of the social margin; the texts voice, thus, the silenced polyphony of the nineteenth century, acknowledging, however, both the Victorian era’s attempts to address its social ills, and the need to expand their critique to the present as well.

Η διατριβή μου εξετάζει αναπαραστάσεις του Βικτωριανού χώρου στη νέο-Βικτωριανή πεζογραφία και πώς αυτές αναθεωρούν Βικτωριανoύς κανόνες φύλου και κοινωνικής τάξης. Αξιοποιείται μια συνδυαστική θεωρητική προσέγγιση (ανθρωπιστική και φεμινιστική γεωγραφία, ψυχογεωγραφία, νομαδική θεωρία) η οποία δίνει έμφαση στην έννοια του τόπου, ορίζοντας τον ως χώρο ο οποίος αποκτά συναισθηματική αξία και διαμορφώνει την ταυτότητα του ατόμου, απορρίπτοντας ωστόσο προϋποθέσεις όπως η στάση και η σταθερότητα. Αυτή η θεώρηση επιτρέπει την αμφισβήτηση των περιορισμών που προκύπτουν από το φύλο και την κοινωνική τάξη του ατόμου όταν η έννοια του τόπου ερμηνεύεται μόνο ως κοινωνική θέση και όχι ως ατομική ανάγκη. Η ανάλυση των επιλεγμένων λογοτεχνικών κειμένων επικεντρώνεται στην επιλογή των γυναικείων χαρακτήρων τους από τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα και στην άρνησή τους να τους περιορίσουν στις συγκεκριμένες κοινωνικές θέσεις και τους χώρους που τους αντιστοιχούν. Τονίζοντας την κινητικότητα των χαρακτήρων, τα κείμενα καταργούν συμβατικές Βικτωριανές αντιλήψεις σχετικά με την αυστηρότητα της κοινωνικής διαστρωμάτωσης και της κατηγοριοποίησης του χώρου. Η Βικτωριανή κοινωνία προκύπτει ως λαβύρινθος ο οποίος αναδεικνύει την σύνδεση και αλληλεπίδραση των σημείων που τον απαρτίζουν. Η κίνηση των χαρακτήρων στο χώρο συνεπάγεται την εξοικείωση τους με κοινωνικές θέσεις οι οποίες υπόσχονται αρχικά κοινωνική ανέλιξη και ένταξη αλλά αποδεικνύονται τελικά επιζήμιες για το άτομο. Ασκείται έτσι κριτική σε Βικτωριανές αντιλήψεις για το χώρο, το φύλο και την κοινωνική τάξη όπως η ιδεολογία των χωριστών «σφαιρών» και ο εκφυλισμός του κοινωνικού περιθωρίου. Τα κείμενα δίνουν φωνή στην σιωπηλή πολυφωνία του δέκατου-ένατου αιώνα, αναγνωρίζοντας ωστόσο τόσο τις απόπειρες της Βικτωριανής εποχής να αντιμετωπίσει τα κακώς κείμενα, όσο και την ανάγκη να επεκταθεί η κριτική και στη σημερινή εποχή.