Αυτόματη μετάφραση μεταφορών και ιδιωτισμών από τα ιταλικά στα ελληνικά

Abstract

In the era of multilingualism and globalization, the demand for translation services is continuously increasing. Translation technology, including machine translation, significantly contributes not only to translate faster but also provide better quality translations. The big demand for translation services creates the need for machine translation post-editors to ensure that the translations transmit a fully understandable message in the target language. The term "machine translation post-editing", which should not be confused with translation, refers to the process of optimizing the quality of a machine-translated text. It’s a new role that a translator acquires through training, as it requires special handling and better memory management since the machine translation outputs contain different types of errors than the translation memories. This doctoral thesis falls within the field of Applied translation studies which is subdivided into translator training, translation aids and translation criticism. The purpose of our study is to investigate, through translation evaluation, whether translation technology and, in particular, the use of translation aids, machine translation and concordance search improve the quality of translations and if it is a useful aid for the translator's work. Through the literature review, we describe the advantages and disadvantages of translation technology and its contribution to the translation process. We examine the modern translator’s profile and we refer to the differences between machine translation post-editing and translation in order to propose a translation strategy methodology that will help translators produce effective communication translations, when post-editing machine-translated raw output. To investigate the thesis cases, we designed an experimental setup in which five translation students were involved. We created a questionnaire with general questions and translation tasks, using authentic Italian texts which include idioms and metaphors with the multi-meaning verb fare (= to do). The participants were asked to fill in the questionnaire and translate the tasks into Greek emphasizing on the translation of the idioms and metaphors. Part of them, i.e. 10 sentences, were translated in a conventional way, therefore, without the support of any translation aid. For the remaining 20 sentences, translators were provided with machine-translated suggestions as well as results of concordance search for each idiom. From the qualitative and quantitative analysis of the translations we conclude that the machine-translation raw output after the post-editing stage is better in quality compared to the translations for which the translators had no means of aid. Although the results are encouraging, there are cases of translations that are stylistically, pragmatically and/or morphologically lagged, resulting in loss of meaning in the target language. We are also involved in the study of translators' performance using translation technology, translation unit management, working memory management as well as evaluation of translation quality through the translation declaration of the subjects.

Στην εποχή της πολυγλωσσίας και της παγκοσμιοποίησης όπου ζούμε, η ανάγκη για μεταφραστικές υπηρεσίες συνεχώς αυξάνεται. Η μεταφραστική τεχνολογία, συμπεριλαμβανομένης της αυτόματης μετάφρασης συμβάλλει σημαντικά όχι μόνο στην ταχύτητα αλλά και στην ποιότητα των μεταφρασμάτων. Η ζήτηση για μεταφραστικές υπηρεσίες, δημιουργεί την ανάγκη για επιμέλεια των εξαγομένων αυτόματης μετάφρασης ώστε αυτά να αποδίδουν ένα πλήρως κατανοητό μήνυμα στη γλώσσα-στόχο. Ο όρος επιμέλεια αυτόματης μετάφρασης, ο οποίος δεν πρέπει να συγχέεται με τη μετάφραση, αναφέρεται στη διαδικασία βελτιστοποίησης της ποιότητας ενός κειμένου που μεταφράστηκε αυτόματα. Πρόκειται για νέο ρόλο τον οποίο ένας μεταφραστής αποκτά μέσω εκπαίδευσης, καθώς απαιτεί ιδιαίτερο χειρισμό και καλύτερη διαχείριση της μνήμης-του δεδομένου ότι τα εξαγόμενα της αυτόματης μετάφρασης περιέχουν διαφορετικού τύπου λάθη σε σχέση με τις μεταφραστικές μνήμες. Η παρούσα διδακτορική διατριβή εντάσσεται στο πεδίο της εφαρμοσμένης μεταφρασεολογίας το οποίο υποδιαιρείται στην εκπαίδευση μεταφραστών, στα μεταφραστικά εργαλεία και στην κριτική της μετάφρασης. Στόχος της μελέτης μας είναι να διερευνήσουμε, μέσω της αξιολόγησης μεταφρασμάτων, αν η μεταφραστική τεχνολογία και συγκεκριμένα η χρήση των μεταφραστικών εργαλείων, της αυτόματης μετάφρασης και των συμφραστικών πινάκων, βελτιώνει την ποιότητα των μεταφρασμάτων και αν αυτή αποτελεί ένα χρήσιμο εφόδιο στο έργο του μεταφραστή. Μέσω της βιβλιογραφικής ανασκόπησης περιγράφουμε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της μεταφραστικής τεχνολογίας και τη συμβολή τους στη μεταφραστική πράξη. Εξετάζουμε το προφίλ του σύγχρονου μεταφραστή και αναφερόμαστε στις διαφορές της επιμέλειας της αυτόματης μετάφρασης σε σχέση με τη μετάφραση με σκοπό να προτείνουμε μια μεθοδολογία μεταφραστικής στρατηγικής που θα βοηθήσει τους μεταφραστές να παραγάγουν επικοινωνιακά αποτελεσματικά μεταφράσματα κατά την επιμέλεια εξαγομένων αυτόματης μετάφρασης. Για την διερεύνηση των υποθέσεων της διατριβής σχεδιάσαμε πειραματική διαδικασία στην οποία συμμετείχαν πέντε εκπαιδευόμενοι μεταφραστές που παρακολουθούσαν το εισαγωγικό μάθημα «Μετάφραση με τη βοήθεια υπολογιστή» του Τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ κατά το ακαδημαϊκό έτος 2017-2018. Κατασκευάσαμε ένα ερωτηματολόγιο με γενικές ερωτήσεις και δοκιμασίες μετάφρασης αυθεντικών κειμένων ιταλικής οι οποίες εμπεριείχαν ιδιωτισμούς και μεταφορές με το πολύσημο ρήμα fare (= κάνω). Ζητήθηκε από τα υποκείμενα της έρευνας να συμπληρώσουν το ερωτηματολόγιο και να μεταφράσουν τις δοκιμασίες στην ελληνική δίνοντας έμφαση στη μετάφραση των ιδιωτισμών και των μεταφορών. Ορισμένες εξ αυτών, 10 προτάσεις, μεταφράστηκαν με τον παραδοσιακό τρόπο, δηλαδή χωρίς καμία υποστήριξη από μέσο μεταφραστικής τεχνολογίας ενώ για τις υπόλοιπες, 20 προτάσεις, οι μεταφραστές είχαν στη διάθεσή τους το εξαγόμενο της αυτόματης μετάφρασης καθώς και αποτελέσματα συμφραστικών πινάκων για τους ιδιωτισμούς. Από την ποιοτική και ποσοτική ανάλυση των μεταφρασμάτων συμπεραίνουμε ότι τα εξαγόμενα της αυτόματης μετάφρασης μετά το στάδιο της επιμέλειας είναι ποιοτικώς ανώτερα σε σχέση με τα μεταφράσματα για τα οποία οι μεταφραστές δεν είχαν κανένα μέσο βοήθειας. Αν και τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά, υπάρχουν περιπτώσεις μεταφρασμάτων που υστερούν υφολογικά, πραγματολογικά ή/και μορφολογικά, με αποτέλεσμα την απώλεια εκφραστικών χαρακτηριστικών του πρωτοτύπου στο δευτερογενές κείμενο. Ασχολούμαστε επίσης με τη μελέτη των μεταφραστικών ικανοτήτων των μεταφραστών με τη χρήση της μεταφραστικής τεχνολογίας, τη διαχείριση των μεταφραστικών μονάδων, τη διαχείριση της εργαζόμενης μνήμης και την αξιολόγηση της ποιότητας των μεταφράσεων μέσω των δηλωτικών πράξεων των υποκειμένων.

Nell'era del multilinguismo e della globalizzazione, la domanda di servizi di traduzione è in costante aumento. La tecnologia di traduzione, inclusa la traduzione automatica, contribuisce in modo significativo non solo a tradurre più rapidamente, ma offre anche traduzioni di qualità migliore. La grande richiesta di servizi di traduzione crea la necessità di post-editor di traduzione automatica per garantire che le traduzioni trasmettano un messaggio comprensibile nella lingua di destinazione. Il termine "post-editing della traduzione automatica", che non deve essere confuso con la traduzione, si riferisce al processo di ottimizzazione della qualità di un testo tradotto automaticamente. È un nuovo ruolo che un traduttore acquisisce attraverso la formazione, poiché richiede una gestione speciale e una migliore gestione della memoria, dato che gli output di traduzione automatica contengono diversi tipi di errori rispetto alle memorie di traduzione. Questa tesi di dottorato rientra nel campo degli studi di traduzione applicata, che è suddiviso in formazione del traduttore, sussidi alla traduzione e critica della traduzione. Lo scopo del nostro studio è di indagare, attraverso la valutazione della traduzione, se la tecnologia di traduzione e, in particolare, l'uso di sussidi alla traduzione, la traduzione automatica e la concordanza migliorino la qualità delle traduzioni e se si tratti di un utile ausilio per il lavoro del traduttore. Attraverso lo studio della letteratura bibliografica, descriviamo i vantaggi e gli svantaggi della tecnologia di traduzione e il suo contributo al processo di traduzione. Analizziamo il profilo del traduttore moderno e facciamo riferimento alle differenze tra il post-editing di traduzione automatica e la traduzione al fine di proporre una metodologia di strategia di traduzione che aiuterà i traduttori a produrre traduzioni di comunicazione efficaci, mentre fanno post-editing dell'output grezzo della traduzione automatica. Per indagare sui casi di tesi, abbiamo progettato una configurazione sperimentale in cui erano coinvolti cinque studenti di traduzione. Abbiamo creato un questionario con domande generali e compiti di traduzione, utilizzando testi italiani autentici che includono espressioni idiomatiche con il polisemico verbo fare. Ai partecipanti è stato chiesto di compilare il questionario e tradurre le frasi in greco enfatizzando la traduzione delle espressioni idiomatiche e delle metafore. Parte di esse, ovvero 10 frasi, sono state tradotte in modo convenzionale, quindi, senza il supporto di alcun sussido alla traduzione. Per le restanti 20 frasi, ai traduttori sono stati forniti suggerimenti tradotti automaticamente e risultati di concordanza per ciascuna espressione idiomatica. Dall'analisi qualitativa e quantitativa delle traduzioni concludiamo che l'output grezzo della traduzione automatica dopo la fase di post-editing è migliore in termini di qualità rispetto alle traduzioni per le quali i traduttori non hanno avuto alcun aiuto. Sebbene i risultati siano incoraggianti, ci sono casi di traduzioni che, stilisticamente, pragmaticamente e/o morfologicamente, presentano difficoltà, con conseguente perdita di significato nella lingua di destinazione. Siamo anche coinvolti nello studio delle prestazioni dei traduttori utilizzando la tecnologia di traduzione, la gestione delle unità di traduzione, la gestione della memoria di lavoro e la valutazione della qualità della traduzione attraverso la dichiarazione di traduzione degli argomenti.