Διακλαδική ανάλυση άμεσων ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα

Abstract

Foreign direct investment (FDI) contributes positively to the development of a country's economy, both through the capital flows that enter to the host country and through the transmission of knowledge, new technological achievements and technical know-how that the country acquires. However, there are multiple determinants that prevent the FDI inflows to the host country. The aim of this thesis is to shed light on the determinants that either attract FDI flows to the Greek economy or keep them away from the Greek market. Specifically, this thesis was created in order to examine and discover relevant determinants to FDI flows both for sectors and Greek economy as a whole. Having sufficient knowledge of those determinants, contributes to the construction of effective policies to increase the inward FDI per sector of interest.The first chapter comprehends a literature review on the determinants that affect the FDI flows to Greece's whole economy and its sectors separately. This literature review provided the incentives for the creation of the present thesis in order to investigate the influence of these determinants to the Greek economy. In the second chapter the conceptual framework of the foreign direct investment is introduced, the forms and the measurement indicators of FDI are categorized and the economic theories for the creation of FDI within a country are analyzed. Furthermore, the legislative framework of FDI in Greece is examined and a general overview of FDI flows in Greece with historical background is analyzed, concerning both the Greek economy as a whole and every sector separately.The third chapter provides an analysis of the causes that contribute to the creation of FDI within a country and highlights the significance of FDI for both the host country and the country of origin. The main focus is given on the crucial determinants that affect the inflow of FDI within a country, based on the aforementioned literature review. The determinants that influence the inward FDI in Greece are also investigated. Additionally, special emphasis is given on the possible ways of improvement, regarding the Greek investment climate.In the forth chapter an econometric examination of the determinants that affect FDI flows in Greece is attempted. These determinants have been classified into three categories. Moreover, the aim of the inward FDI in Greece is examined, concerning the labour conditions, the infrastructure and the macroeconomic conditions. These conditions are examined both as a whole and separately. Time series data have been used from 1982 to 2017. It should be pointed out that when multinational companies investigate the whole of the determinants so as to invest in a country, it seems that FDI is influenced more from the macroeconomic and labour conditions than from the country's infrastructure.The fifth chapter focuses on sectors. The sectors were grouped into tree categories, primary, secondary and tertiary. The primary sector included agriculture, hunting, forestry and fishing and mining and quarrying. The secondary sector included manufacturing, energy (electricity, gas and water supply) and construction. The tertiary sector included services, like trade (wholesale and retail), hotels and restaurants, transport and communications, banks and financial institutions, real estate, renting and business activities, software and technology services and research and development. FDI was examined per sector for the years 2001-2017, initially all the sectors were examined together with the use of panel data and then every sector was tested separately. The results have indicated that for the most sectors inward FDI is affected by the macroeconomic data of Greece, specifically GDP growth, debt, taxation policy, as well as cost of business start-up procedures. The latter is increased when there are barriers like bureaucracy, legislation uncertainty and slow justice system. Moreover, some of the sectors were influenced more from infrastructure, economic crisis and political instability of the country. Overall, the findings of this thesis suggest that a reduction in the tax rate imposed on companies, the simplification of procedures and legislation, a stable macroeconomic and political environment, low labour costs and the improvement of Greece's infrastructure can make the country an attractive FDI destination.

Οι άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) συμβάλλουν θετικά στην ανάπτυξη της οικονομίας μιας χώρας, τόσο μέσω των κεφαλαίων που μεταφέρουν στην χώρα υποδοχής, όσο και των γνώσεων και των νέων τεχνολογιών και τεχνοτροπιών που αποκομίζει η χώρα αυτή. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετοί παράγοντες στη χώρα υποδοχής που αποτρέπουν την είσοδο των ΑΞΕ. Η παρούσα διατριβή δημιουργήθηκε με στόχο την αποσαφήνιση των παραγόντων που είτε ελκύουν τις επενδύσεις στην Ελλάδα, είτε τις απωθούν, τόσο για το σύνολο της οικονομίας, όσο και για κάθε έναν κλάδο ξεχωριστά. Γνωρίζοντας, λοιπόν αυτούς τους προσδιοριστικούς παράγοντες της χώρας, μπορεί να δημιουργηθεί μια ουσιαστική πολιτική για την προσέλκυση περισσότερων ΑΞΕ ανά τομέα ενδιαφέροντος. Στο πρώτο κεφάλαιο παρατίθεται συνοπτικά η βιβλιογραφική ανασκόπηση για τους παράγοντες που επηρεάζουν τις ΑΞΕ, τόσο στο σύνολο της οικονομίας, όσο και κλαδικά, η οποία αποτέλεσε κίνητρο για τη δημιουργία αυτής της διατριβής για την Ελλάδα.Το δεύτερο κεφάλαιο εισάγει το εννοιολογικό πλαίσιο των άμεσων ξένων επενδύσεων, διαχωρίζει τα είδη και τους δείκτες μέτρησής τους και αναλύει τις οικονομικές θεωρίες για τη δημιουργία τους σε μία χώρα. Παράλληλα, εξετάζει το νομοθετικό πλαίσιο και την ιστορική εξέλιξη των ροών των ΑΞΕ στην Ελλάδα γενικότερα, αλλά και για κάθε κλάδο ξεχωριστά.Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύονται οι αιτίες για την πραγματοποίηση ΑΞΕ σε μία χώρα, αλλά και η σημασία τους τόσο για τη χώρα υποδοχής, όσο και για τη χώρα προέλευσης. Αναδεικνύονται οι σημαντικοί προσδιοριστικοί παράγοντες που επηρεάζουν την είσοδο των άμεσων ξένων επενδύσεων σε μία χώρα, με βάση τη σχετική βιβλιογραφία και εξετάζονται οι παράγοντες για την προσέλκυσή τους στην Ελλάδα. Επίσης, παρουσιάζονται οι τρόποι για τη βελτίωση του ελληνικού επενδυτικού περιβάλλοντος.Στο τέταρτο κεφάλαιο πραγματοποιείται οικονομετρική εξέταση των παραγόντων που επηρεάζουν την είσοδο επενδύσεων στην Ελλάδα, οι οποίοι χωρίστηκαν σε τρεις κατηγορίες. Συγκεκριμένα, οι κατηγορίες αυτές είναι οι εργασιακές συνθήκες, οι υποδομές ή οι μακροοικονομικές συνθήκες και εξετάζεται κατά πόσο οι επενδυτές επηρεάζονται μεμονωμένα ή συνδυαστικά από αυτούς τους παράγοντες, ώστε να επενδύσουν στην Ελλάδα. Στην οικονομετρική ανάλυση χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα χρονολογικών σειρών από το 1982 έως το 2017. Αξίζει να σημειωθεί ότι όταν οι πολυεθνικές εταιρίες εξετάζουν το σύνολο των παραγόντων, φαίνεται ότι οι ΑΞΕ επηρεάζονται περισσότερο από τους μακροοικονομικούς και τους εργασιακούς παράγοντες, παρά από τις υποδομές της χώρας. Στο πέμπτο κεφάλαιο εισάγεται ο κλαδικός παράγοντας. Οι κλάδοι ομαδοποιήθηκαν σε τρείς κατηγορίες, τον πρωτογενή, τον δευτερογενή και τον τριτογενή τομέα. Ο πρωτογενής τομέας περιείχε τον κλάδο της γεωργίας, αλιείας, κτηνοτροφίας και δασοκομίας και των ορυχείων και λατομείων. Ο δευτερογενής τομέας περιλάμβανε τους κλάδους της μεταποίησης, της ενέργειας (ηλεκτρική ενέργεια, αέριο και νερό) και των κατασκευών. Ο τριτογενής τομέας αφορούσε τον κλάδο των υπηρεσιών, οι οποίες περιλάμβαναν τους κλάδους του εμπορίου (χονδρικού και λιανικού), των ξενοδοχείων και της εστίασης, των μεταφορών και των τηλεπικοινωνιών, των τραπεζών και των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, των ακινήτων, ενοικιάσεων και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, των υπηρεσιών λογισμικού και τεχνολογίας και της έρευνας και ανάπτυξης. Οι ΑΞΕ εξετάστηκαν ανά τομέα για το διάστημα 2001-2017, αρχικά όλοι μαζί με τη χρήση πάνελ και στη συνέχεια ο κάθε τομέας ξεχωριστά. Φαίνεται ότι η είσοδος των ΑΞΕ για τους περισσότερους κλάδους επηρεάζεται από τα μακροοικονομικά στοιχεία της Ελλάδας, δηλαδή από τον ρυθμό ανάπτυξης του ΑΕΠ, το χρέος της Ελλάδας και το φορολογικό πλαίσιο που επικρατεί στη χώρα. Παράλληλα, σημαντική επίδραση στις ΑΞΕ παρουσιάζει και το κόστος δημιουργίας μίας νέας εταιρίας στον κλάδο, το οποίο αυξάνεται όταν υπάρχει υψηλή γραφειοκρατία, πολυνομία και αργή απονομή δικαιοσύνης. Ωστόσο, υπήρχαν και κλάδοι που αυξάνονταν οι επενδύσεις βάσει των υφιστάμενων υποδομών, της οικονομικής κρίσης και της πολιτικής αστάθειας της χώρας.Συνοπτικά, προκύπτει από την παρούσα διατριβή ότι η μείωση του φορολογικού συντελεστή που επιβάλλεται στις εταιρίες, η απλοποίηση των διαδικασιών και της νομοθεσίας, το σταθερό μακροοικονομικό και πολιτικό περιβάλλον, το χαμηλό κόστος εργασίας και η βελτίωση των υποδομών της Ελλάδας, μπορούν να καταστήσουν τη χώρα θελκτικό προορισμό άμεσων ξένων επενδύσεων.