Η ποινική προστασία του περιβάλλοντος σε εθνικό και διεθνές επίπεδο

Abstract

The aim of the present thesis is the analysis of environmental criminal law, in a national and international perspective. We wholly examined the Greek environmental criminal law, especially the crimes regarding the aquatic environment and their connection to the general environmental crime (Law No. 1650/1986). The EU liability model of legal entities and natural persons having a leading position within the legal entity for environmental offences is particularly discussed. Another important topic is the relation of environmental criminal law with environmental administrative law. Furthermore, we analyzed new terms and regulations of environmental criminal law (such as “serious negligence”) and we made our own proposals as regards the reformation of environmental criminal law on a de lege ferenda basis. Concerning the international level of environmental protection, the present thesis analyzes environmental crime as war crime and discusses the possibility of recognizing serious environmental crimes either as crimes against humanity or as a new autonomous category of international crime. The thesis recommends the recognition of serious environmental crime as a new category of crime under international law, namely in the most radical version of “ecocide”.

Σκοπός της διατριβής είναι η ανάλυση του ποινικού δικαίου προστασίας του περιβάλλοντος, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Αρχικά προβήκαμε στην δογματική ανάλυση και επεξεργασία του συνόλου του ελληνικού ποινικού δικαίου προστασίας του περιβάλλοντος και ιδίως των αξιόποινων πράξεων που αφορούν την προστασία του υδάτινου περιβάλλοντος και τη σχέση τους με το γενικό περιβαλλοντικό έγκλημα. Ιδιαιτέρως σημαντικό θέμα συζήτησης αποτελεί αυτό της ενσωμάτωσης στο περιβαλλοντικό ποινικό μας δίκαιο του κυρωτικού μοντέλου της ΕΕ για τα νομικά πρόσωπα και τα φυσικά πρόσωπα που τα διευθύνουν. Σημαντική συμβολή της εργασίας αποτελεί και η αναζήτηση της σχέσης του ποινικού δικαίου περιβάλλοντος με το διοικητικό δίκαιο περιβάλλοντος. Καταβλήθηκε προσπάθεια να αναλυθούν πρωτόγνωρες έννοιες και ρυθμίσεις του περιβαλλοντικού εγκλήματος (όπως π.χ. της «βαριάς ασυνείδητης αμέλειας»). Συγκεκριμένες προτάσεις υποβάλλονται όσον αφορά την de lege ferenda διαμόρφωση του εγχώριου ποινικού δικαίου του περιβάλλοντος. Στο διεθνές επίπεδο, η διατριβή καταπιάνεται με την ανάλυση του περιβαλλοντικού εγκλήματος ως εγκλήματος πολέμου, καθώς και με την προβληματική της αναγωγής του σε έγκλημα κατά της ανθρωπότητας ή σε νέα αυτοτελή κατηγορία διεθνούς εγκλήματος, για να διατυπώσει τη θέση ότι οι σοβαρότερες προσβολές του περιβάλλοντος θα πρέπει να αναγνωριστούν ως νέα αυτοτελής κατηγορία εγκλήματος του διεθνούς δικαίου, και μάλιστα υπό την ριζοσπαστικότερη μορφή της ecocide.