Το δικαίωμα πρόσβασης στα έγγραφα στην ελληνική και κοινοτική έννομη τάξη: η πρόσβαση στην περιβαλλοντική πληροφορία

Abstract

The doctoral thesis deals with access to environmental information in Greek and EU legal systems. What is particularly examined is access to documents containing environmental information and held by national public authorities and European institutions at the request of the person, as a particular aspect of access to administrative documents. Access to environmental information is connected with transparency and constitutes a prerequisite for seeking citizens' participation in decision-making, while being linked to environmental protection as a national and EU policy and to the right to the environment. Taking into account the existing legal framework at international, EU and national level, the question arises as to whether the specific rules of international and EU law on access to environmental information have diversified the general legal framework for access to administrative documents, and furthermore whether have helped to increase transparency and achieve a higher degree of environmental protection. What is also under consideration is whether the existing legislative framework provides sufficient grounds for founding a right of access to environmental information and what is the nature of that right.

Η διατριβή πραγματεύεται το θεσμικό πλαίσιο της πρόσβασης στις περιβαλλοντικές πληροφορίες στην ελληνική και κοινοτική (ενωσιακή) έννομη τάξη. Διερευνάται ειδικότερα η μετά από αίτηση του ενδιαφερομένου πρόσβαση στα έγγραφα που διαθέτουν οι εθνικές δημόσιες αρχές και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και περιέχουν περιβαλλοντικές πληροφορίες, ως ειδικότερη πτυχή της πρόσβασης στα διοικητικά έγγραφα. Η θεσμική κατοχύρωση και η εξασφάλιση της δυνατότητας των ενδιαφερομένων να λαμβάνουν γνώση των πληροφοριών που αφορούν το περιβάλλον έχει διττή σημασία η οποία συνοψίζεται στο δίπτυχο «διαφάνεια – περιβαλλοντική προστασία». Η πρόσβαση στις περιβαλλοντικές πληροφορίες συνιστά παράγοντα διαφάνειας της δράσης της διοίκησης και αναμφισβήτητο προαπαιτούμενο για την επιδίωξη της συμμετοχής των πολιτών στην λήψη των αποφάσεων, ενώ συνδέεται με την προστασία του περιβάλλοντος ως εθνική και ενωσιακή πολιτική και με το δικαίωμα στο περιβάλλον. Λαμβάνοντας υπόψη το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, σε διεθνές, ενωσιακό και εθνικό επίπεδο επιχειρείται να απαντηθεί το ερώτημα, κατά πόσον οι ειδικοί κανόνες του διεθνούς και ενωσιακού δικαίου για την πρόσβαση στις περιβαλλοντικές πληροφορίες διαφοροποίησαν το γενικό νομικό πλαίσιο πρόσβασης στα διοικητικά έγγραφα και, περαιτέρω, εάν συνέβαλαν στην ενίσχυση της διαφάνειας και στην επίτευξη υψηλότερου βαθμού περιβαλλοντικής προστασίας. Επίσης, ερευνάται κατά πόσον το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο παρέχει επαρκή ερείσματα για την θεμελίωση του δικαιώματος πρόσβασης στις περιβαλλοντικές πληροφορίες και ποια είναι η φύση του εν λόγω δικαιώματος.