Ανάλυση χρονικών και χωρικών προτύπων επιδημικών δεδομένων: η περίπτωση της πανδημίας γρίπης Α(Η1Ν1) στην Ελλάδα

Abstract

Communicable diseases continue to cause epidemics taking large dimensions and offending an important part of the population. Often, seasonal epidemics such as influenza A(H1N1)pdm09 cause dozens of deaths. The main objective of this doctoral thesis is the understanding of the phenomenon of an epidemic, its spatiotemporal evolution and its implications for the public to inform health policy practitioners in order to take appropriate measures and implement applicable policies to better prevent and respond to future epidemics. To accomplish this goal, spatial statistical analysis and mapping of epidemiological data of pandemic influenza A(H1N1) pdm09 was carried out. To achieve this, spatial data on deaths, incidents, school absenteeism, and closed schools are analyzed with the appropriate spatial analysis and geostatistics. Influenza A(H1N1) pdm09 spread rapidly in the period 2009 - 2010 and was a difficult management point both to the medical staff and infrastructure as well as to policy makers at national and international level. The main sources of data used are the World Health Organization (W.H.O.), the European Center for Disease Control and Prevention (E.C.D.C.), the Hellenic Center for Disease Control and Prevention (H.C.D.C.P.) in collaboration with the Ministry of Education and Technological & Research Foundation of Patras. In early stages of a new influenza A(H1N1) flu pandemic, early identification of areas with high concentration of confirmed cases, school absenteeism, closed schools, deaths, and vaccination coverage is a valuable source of timely assessment of the current situation by policy makers that allow rapid intervention.

Οι μεταδιδόμενες ασθένειες συνεχίζουν να προκαλούν επιδημίες λαμβάνοντας μεγάλες διαστάσεις και προσβάλλοντας σημαντικό τμήμα του πληθυσμού. Συχνά, εποχιακές επιδημίες, όπως η γρίπη A(H1N1)pdm09, προκαλούν δεκάδες θανάτους. Ο βασικός στόχος της παρούσας διατριβής είναι: η κατανόηση του φαινομένου μίας επιδημίας, η χωροχρονική της εξέλιξη καθώς και οι επιπτώσεις της στον πληθυσμό ώστε να ενημερωθούν οι αρμόδιοι άσκησης πολιτικής υγείας, να λάβουν τα κατάλληλα μέτρα και να εφαρμόσουν τις κατάλληλες πολιτικές για την καλύτερη πρόληψη και αντιμετώπιση μελλοντικών επιδημιών. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, πραγματοποιήθηκε χωρική στατιστική ανάλυση και χαρτογράφηση επιδημικών δεδομένων και πιο συγκεκριμένα της πανδημικής γρίπης A(H1N1)pdm09. Στο πλαίσιο αυτό, αναλύονται χωρικά δεδομένα θανάτων, κρουσμάτων, μαθητικών απουσιών και κλειστών σχολείων με τις κατάλληλες κάθε φορά μεθόδους χωρικής ανάλυσης και γεωστατιστικής. Η ανωτέρω γρίπη εξαπλώθηκε με μεγάλη ταχύτητα κατά τη χρονική περίοδο 2009 - 2010 και αποτέλεσε ένα δύσκολο σημείο διαχείρισης τόσο στο ιατρικό προσωπικό και τις υποδομές όσο και στους υπεύθυνους άσκησης πολιτικής σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Οι βασικές πηγές αξιοποίησης δεδομένων είναι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ), το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και το Ιδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας Πάτρας. Κατά τα πρώτα στάδια εξέλιξης μιας νέας πανδημίας του ιού της γρίπης A(H1N1) ο έγκαιρος χωρικός εντοπισμός περιοχών με υψηλή συγκέντρωση κρουσμάτων, μαθητικών απουσιών, κλειστών σχολείων, θανάτων και εμβολιαστικής κάλυψης αποτελεί πολύτιμη πηγή έγκαιρης αξιολόγησης της υπάρχουσας κατάστασης από τους υπεύθυνους άσκησης πολιτικής καθώς και ταχείας παρέμβασης.