Η δερματική ηλεκτρική αγωγιμότητα στην αξιολόγηση του στρες σε ασθενείς της μονάδας εντατικής θεραπείας

Abstract

Introduction - Stress study is gaining more and more interest as its’ prevalence in general population is growing over the year. The negative consequences of sustained negative stress in mental, psychological and somatic health are well. Electrodermal activity is originated from the activation of sweat glands in the skin in response to stress or other stimuli and thought to reflect the activity of the sympathetic nervous system, or physiological arousal. The phenomenon is well studied in the field of neuropsychology and psychiatry, yet reports for its perioperative applications are limited. Aim – The present work evaluates electrodermal activity as stress index in sedated adult ICU (Intensive Care Unit) patients. Material Methods - This prospective observational study was conducted at the adult general ICU, at AHEPA General University Hospital, Thessaloniki, Greece. from October 2012 to December 2013 and was based on observation / recording for 4 hours of all monitoring parameters (Hemodynamic, respiratory, mechanical ventilation, electrodermal activity) and their changes in various stimuli. Patient age > 18 years and in mechanical ventilation> 24 h were included; while any factor that could bias the recordings was considered as exclusion criteria.. The patients were divided into 2 groups, based on their sedation levels. The changes were grouped by stimulus and then the differences between the parameters (before and after the stimulus) and between the two groups were compared. Results – Out of 54 measurements planned, recordings from only 25 measurements were included for further analysis. In all measurements for all stimuli, electrodermal activity paramareters changes were much greater than the other parameters used (hemodynamic, respiratory or even bispectral index record). The depth of sedation affects the intensity of the change; yet in various ways. Conclusions – Electrodermal measurements are more sensitive to all studied stimuli in sedated adult ICU patients, than cardiovascular, respiratory or even bispectral index monitoring; thus serving (under certain conditions) as a more sensitive index of stimulus-induced stress. However, future studies are needed in order to define EDA role as stress monitor and to clarify possible specific stimulus EDA response patterns in all group of ICU patients.

Εισαγωγή – Η μελέτη του στρες έχει αποκτήσει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την επιστημονική κοινότητα, λόγω του ευρύ επιπολασμού που έχει το αναφερόμενο «αρνητικό στρες» στο γενικό πληθυσμό και των συνεπειών που έχει το τελευταίο σε συναισθηματικό, ψυχολογικό και σωματικό επίπεδο. Η μέτρηση της ηλεκτροδερματικής δραστηριότητας βασίζεται στην δραστηριότητα του αυτόνομου νευρικού συστήματος και έχει εφαρμοσθεί στο τομέα της ψυχοφυσιολογίας ήδη από πολύ νωρίς. Όμως, μόνο πρόσφατα άρχισε να εφαρμόζεται και στο πεδίο της περιεγχειρητικής ιατρικής. Σκοπός - Η παρούσα εργασία αναφέρεται σε ενήλικες κατασταλμένους ασθενείς Μονάδος Εντατικής Θεραπείας και καταγράφει τις μεταβολές που προκαλούνται από διάφορα ερεθίσματα στην ηλεκτροδερματική αγωγιμότητα, παράλληλα με άλλες παράμετρους. Έτσι, αξιολογείται η τελευταία ως δείκτης στρες στην κατηγορία αυτή των ασθενών. Υλικό- μέθοδοι - Η μελέτη διενεργήθηκε στην πολυδύναμη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του ΓΠΝ Θεσσαλονίκης Α.Χ.Ε.Π.Α από τον Οκτώβριο του 2012 έως τον Δεκέμβριο του 2013 και βασίστηκε στην παρατήρηση / καταγραφή για χρονική διάρκεια 4 ωρών όλων των παραμέτρων παρακολούθησης (αιμοδυναμικές, αναπνευστικές, μηχανικού αερισμού, ηλεκτροδερματικής αγωγιμότητας) καθώς και των μεταβολών τους σε διάφορα ερεθίσματα. Κριτήρια εισόδου στη μελέτη ήταν η ηλικία των ασθενών (>18 έτη), η εφαρμογή μηχανικού αερισμού >24 h,το σταθερό επίπεδο καταστολής μέσω της συνεχούς ενδοφλέβιας χορήγησης κατασταλτικών. Κάθε παράμετρος που θα μπορούσε να επηρεάσει τις μετρήσεις ορίσθηκε ως κριτήριο αποκλεισμού. Οι ασθενείς χωρίστηκαν σε 2 ομάδες, με βάση το βάθος καταστολής τους. Οι μεταβολές ομαδοποιήθηκαν ανα ερέθισμα και στη συνέχεια συγκρίθηκαν οι διαφορές μεταξύ των παραμέτρων και μεταξύ των 2 ομάδων. Αποτελέσματα - Συνολικά προγραμματίστηκαν 54 μετρήσεις, σε νοσηλευόμενους της ΜΕΘ. Στην περαιτέρω ανάλυση όμως συμπεριλήφθησαν δεδομένα μόνο από 25 μετρήσεις. Σε όλες τις μετρήσεις για όλα τα ερεθίσματα, η ηλεκτροδερματική αγωγιμότητα μεταβάλλεται σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι οι άλλες παράμετροι. Το βάθος της καταστολής επηρεάζει την ένταση της μεταβολής. Συμπεράσματα – Η καταγραφή της ηλεκτροδερματικής αγωγιμότητας μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην αξιολόγηση του στρες (= μη ειδικής αντίδρασης του οργανισμού σε ερεθίσματα) σε κατασταλμένους ασθενείς ΜΕΘ, υπό προϋποθέσεις. Περαιτέρω έρευνες χρειάζονται για να αποσαφηνιστεί όμως ακριβώς ο ρόλος και η σημασία της στην κλινική διαχείριση τέτοιων ασθενών.