Η σιωπή των ηρωίδων στις τραγικοκωμωδίες του Ευριπίδη

Abstract

This dissertation deals with the silence of female characters in Euripides' works witha happy ending. The first chapter defines the genre based on the structural elementsthat characterize them: entangled myth, intense romantic element and family reunion,placement of the action in an exotic, remote geographic environment, dual conflict inplot between good and evil and the struggle against evil; finally, it deals with theelement of magic escape and divine intervention in action.In the second chapter, the methodological tools of the research are placed in thetheoretical framework of the definition of silence through examples from the ancientGreek text tradition. Silence is discussed not only as an absence, but also as arhetorical mechanism, method and performance, as well as the role of the viewer asa silent observer in the center of the interpretative and productive process. It alsodiscusses silence and its contribution to literary production. The third chapterattempts a critique of the censorship of the mythological traditions, in which thestudied heroines belong (Alkistis, Iphigenia, Eleni, Kresousa).The fourth chapter studies the most talked about silence of these works, that ofAlcestis at the end of Euripides' homonymous work. The silence of the heroine hasbeen a matter of concern to scholars as to its importance in determining the heroine'smorality and psyche, but also because the interpretation of this silence as a positiveor negative state has an impact on the determination of the tragic of the drama myth .In the fifth chapter we study a central point of the works under study, and especiallyof Helen and Iphigenia in the country of Taurus, but also one of the most serious andrescued qualities of silence: the ritualistic side. The sixth chapter refers to an issue,which, if we believe in the stereotype of global dramatic production, is the nightmareof the average man: the conspiracy of women against him and silence as anexpression of female solidarity.The seventh and final chapter refers to the secrets as part of the dramatic plot in Ion.Starting from a mapping of the secrets that are strategically revealed during thisperformance to a point where Ion recognizes the comical side of these revealingrevelations and continues with an approach to the idea of ​​the secret as silence asused in Euripides we will try to answer the questions of how, when, or what reasonsand with what effect the secrets are revealed, which are in essence a secret of asimilar nature for all: Xouthos, Apollo and Kreussa had all an old sexual adventure inthe region.

Η διατριβή πραγματεύεται τη σιωπή των γυναικείων χαρακτήρων στα έργα του Ευριπίδη με αίσια έκβαση. Στο πρώτο κεφάλαιο ορίζεται το είδος των έργων αυτών του Ευριπίδη με βάση τα δομικά εκείνα στοιχεία, που τα χαρακτηρίζουν: τον πεπλεγμένο μύθο, το έντονο ρομαντικό στοιχείο και την επανένωση μιας οικογένειας, την τοποθέτηση της δράσης σε ένα εξωτικό, απομακρυσμένο γεωγραφικά περιβάλλον, το αντιθετικό δίδυμο στην πλοκή ανάμεσα στο καλό και το κακό και τον αγώνα εναντίον του και τέλος, το στοιχείο της μαγικής απόδρασης και της θεϊκής παρέμβασης στη δράση. Στο δεύτερο κεφάλαιο τα μεθοδολογικά εργαλεία της έρευνας τοποθετούνται στο θεωρητικό πλαίσιο του ορισμού της σιωπής μέσα από παραδείγματα από την αρχαιοελληνική κειμενική παράδοση. Η σιωπή συζητείται όχι μόνο ως απουσία, αλλά ταυτόχρονα ως ρητορικό τέχνασμα, μέθοδος και παράσταση, καθώς και ο ρόλος του θεατή ως σιωπηλού παρατηρητή στο κέντρο της ερμηνευτικής και παραγωγικής διαδικασίας, αλλά και της σιωπής ως συμμετοχής στη λογοτεχνική παραγωγή. Το τρίτο κεφάλαιο αναφέρεται σε μία κριτική της σίγησης των μυθολογικών παραδόσεων, στις οποίες ανήκουν οι υπό μελέτη ηρωίδες (Άλκηστις, Ιφιγένεια, Ελένη, Κρέουσα). Το τέταρτο κεφάλαιο μελετά την πιο πολυσυζητημένη από τις σιωπές των έργων, αυτή της Αλκήστιδος στο τέλος του ομώνυμου έργου του Ευριπίδη. Η σιωπή της ηρωίδας έχει απασχολήσει αρκετά τους μελετητές ως προς τη σημασία της για τον προσδιορισμό του ήθους και του ψυχισμού της ηρωίδας, αλλά επιπλέον γιατί η ερμηνεία αυτής της σιωπής ως θετικής ή αρνητικής κατάστασης έχει επιπτώσεις στον προσδιορισμό της ‘τραγικότητας’ του μύθου του δράματος. Στο πέμπτο κεφάλαιο μελετούμε ένα κεντρικό σημείο των υπό μελέτη έργων και ειδικά της Ελένης και της Ιφιγένειας στη χώρα των Ταύρων, αλλά και μία από τις πιο σοβαρές και διασωθείσες ποιότητες της σιωπής: την τελετουργική πλευρά της. Το έκτο κεφάλαιο αναφέρεται σε ένα θέμα, το οποίο αποτελεί, αν πιστέψουμε στο στερεότυπο της παγκόσμιας δραματικής παραγωγής, τον εφιάλτη του μέσου άνδρα: τη συνωμοσία των γυναικών εναντίον του και τη σιωπή ως έκφραση γυναικείας αλληλεγγύης. Το έβδομο και τελευταίο κεφάλαιο αναφέρεται στα μυστικά ως μέρος της δραματικής πλοκής στον Ίωνα. Ξεκινώντας από μία χαρτογράφηση των μυστικών, που στρατηγικά αποκαλύπτονται στη διάρκεια της παράστασης αυτής σε σημείο, που ο Ίωνας αναγνωρίζει την κωμική πλευρά αυτών των απανωτών αποκαλύψεων και συνεχίζοντας με μία προσέγγιση της ιδέας του μυστικού ως σιγής, όπως χρησιμοποιείται στον Ευριπίδη, θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε στα ερωτήματά του πώς, πότε, για ποιους λόγους και με ποιο αποτέλεσμα αποκαλύπτονται τα μυστικά, τα οποία είναι στην ουσία ένα μυστικό παρόμοιας φύσης για όλους: ο Ξούθος, ο Απόλλωνας και η Κρέουσα είχαν όλοι μία παλιά σεξουαλική περιπέτεια στην περιοχή.