Μέτρηση επιπέδων 8 - ισοπροστάνης στο συμπύκνωμα εκπνεόμενου αέρα και στον ορό ασθενών με μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (NSCLC), πριν και μετά το πέρας της χημειοθεραπείας: συσχέτιση με κλινικές και παθολογοανατομικές παραμέτρους

Abstract

Background – Aim of the study: Lung cancer is the leading cause of global cancer death with oxidative stress playing a significant role in its pathogenesis. 8-isoprostane is an established biomarker of oxidative stress that is significantly involved in lung cancer pathogenesis. Aim of the current study is to evaluate the effect of chemotherapy at the levels of oxidative stress as expressed through the measurement of 8-isoprostane in Exhaled Breath Condensate (EBC) and serum levels of patients with Non Small Cell Lung Cancer (NSCLC). Moreover correlations with both clinical and pathology parameters were evaluated.Patients and Methods: Forty five (45) patients with inoperable non-small cell lung cancer were initially enrolled in this study and twenty nine (29) of them were finally evaluated in regards to 8-isoprostane levels in EBC and serum before and after chemotherapy (after completion of 6 cycles of chemotherapy) respectively and in correlation with the extent of the disease and response to chemotherapy. Moreover thirty healthy volunteers were also enrolled as controls.Results: 8-isoprostane serum levels were statistically significant lower after chemotherapy in both EBC and serum (p=0.014 and p= 0.05 respectively). Further analysis showed that the above differences were mainly attributed to the extent of the disease, as well as to the response to treatment. More specifically patients diagnosed with limited / locally advanced disease (stages IB – IIIB) presented with post chemotherapy EBC and serum 8 - isoprostane levels statistically significant lower (p=0.031 and p=0.09 respectively) , furthermore patients evaluated with partial response (PR) after chemotherapy also presented statistically significant lower EBC and serum 8 –isoprostane levels ( p=0.02 and p= 0.07).Conclusion: In this prospective study - with the limitation in the number of patients - we showed that 8-isoprostane might represent a biomarker in NSCLC sharing properties of response to chemotherapy as well as to the extent of the disease.

Σκοπός της μελέτης: Ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως με το οξειδωτικό stress να διαδραματίζει σημαντικό παράγοντα στη παθογένεια του. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η μελέτη της επίδρασης της χημειοθεραπείας στα επίπεδα του οξειδωτικού stress όπως αυτό εκφράζεται με την μέτρηση της 8 ισοπροστάνης ,μόριο παραγόμενο κυρίως από την υπεροξείδωση του λίπους και το οποίο θεωρείται από τα πλέον ειδικά στην ανίχνευση του οξειδωτικού stress,, στο Συμπύκνωμα Εκπνεόμενου Αέρα (Exhaled Breath Condensate - EBC) και στον ορό ασθενών με Μη Μικροκυτταρικό Καρκίνο του Πνεύμονα (ΜΜΚΠ). Επιπλέον, επιχειρήσαμε να συσχετίσουμε τα ευρήματά μας με κλινικές και παθολογοανατομικές παραμέτρους τόσο πριν όσο και μετά τη θεραπευτική παρέμβαση. Aσθενείς και μέθοδοι: Στην προοπτική αυτή κλινική μελέτη έλαβαν μέρος 45 ασθενείς με μη χειρουργικά εξαιρέσιμο ΜΜΚΠ στους οποίους μετρήθηκε η 8-ισοπροστάνη στο EBC και στον ορό πριν την έναρξη της χημειοθεραπείας. Σε αντίστοιχες μετρήσεις υποβλήθηκαν 30 υγιείς μάρτυρες( καπνιστές και μη καπνιστές) ως πληθυσμός ελέγχου. Στην ομάδα των ασθενών υπήρξε επανεκτίμηση (follow-up) των μετρήσεων της 8 ισοπροστάνης μετά το τέλος του 6ου κύκλου της χημειοθεραπείας (βασισμένη σε πλατίνα/ταξάνη) στην οποία συμπεριλήφθησαν τελικά 29 ασθενείς από τους αρχικούς 45.Αποτελέσματα: Η ανάλυση των αποτελεσμάτων ανέδειξε πως οι τιμές των επιπέδων της 8-ισοπροστάνης τόσο στο EBC όσο και στον ορό των ασθενών με ΜΜΚΠ μειώνονται σε στατιστικά σημαντικό βαθμό μετά τη χημειοθεραπεία (p=0.014 και p=0.05 αντίστοιχα). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον αποτελεί το γεγονός πως η στατιστικά σημαντική μείωση των επιπέδων της 8 ισοπροστάνης τόσο στο EBC όσο και στον ορό αφορά: α) ασθενείς που ξεκινούν χημειοθεραπεία με έκταση νόσου περιορισμένη / τοπικά εκτεταμένη (στάδια ΙΒ –ΙΙΙΒ κατά ΤΝΜ ) (p=0.031 και p=0.09 αντίστοιχα) και όχι μεταστατική νόσο ( στάδιο IV ) και β) ασθενείς που παρουσίασαν μερική ανταπόκριση ( partial response –PR) στη θεραπεία ( p=0.02 και p=0.07 αντίστοιχα) και όχι ασθενείς με σταθερότητα ή επιδείνωση της νόσου.Συμπέρασμα: Η μείωση της συγκέντρωσης της 8-ισοπροστάνης μετά τη χημειοθεραπεία στο EBC και στον ορό ασθενών με ΜΜΚΠ φαίνεται να συσχετίζεται στατιστικά σημαντικά: α) με την έκταση της νόσου κατά την πρωτοδιάγνωση και συγκεκριμένα ασθενείς με περιορισμένη-τοπικά εκτεταμένη νόσο( σταδιου ΙΒ – ΙΙΙΒ ) και β) να αποτελεί δείκτη ανταπόκρισης στη χημειοθεραπεία για τους ασθενείς που εμφάνισαν μερική ανταπόκριση (PR) σε αυτήν.