Η υγεία και η φροντίδα υγείας φυλακισμένων γυναικών στην Ελλάδα

Abstract

Aim: The purpose of this study was to assess female prisoners’ health status and access to healthcare, to highlight their views and satisfaction on their experienced detention conditions and to present any differences between the two Greek female correctional institutions of the country.Methodology: A cross-sectional survey was carried out in both female prisons existing in Greece, one in the prefecture of Attica (named “Korydallos”) and one in Central Greece (named “Eleonas”), during the years 2014 and 2015. An entry permit to the prisons was given by the Ministry of Justice, Transparency and Human Rights after School of Social and Political Sciences Ethics Committee’s approval of the study. Participation was voluntary after prisoners’ verbal consent. Data were collected with the use of questionnaire and information received were anonymized to ensure confidentiality. In order to carry out the results, descriptive and inferential statistical analysis was performed by software SPSS 21.Results: Out of 524 female prisoners, 397 met the inclusion criteria and accepted to participate in the study, reaching a 75.8% response rate. Financial reasons (33.3%) and drug trafficking (31.7%) were referred as the main reasons of imprisonment. 66.3% mentioned a moderate or poor health status, while the respective percentage before detention was 23.4%. Health status deterioration and poor mental health were reported by more than half of the respondents. Regarding risk factors during imprisonment, tobacco consumption (21 and more cigarettes per day) has increased by 20.8%. Moreover, the access to and the quality of provided health services in prison were described as poor/ very poor by 46.1% and 49.3%, respectively. Almost half of the participants stated their dissatisfaction with the accommodation, the cleanliness, the nutrition as well as with the overall prison conditions, but the rates of dissatisfaction were higher at the detention center of Korydallos. Finally, correlations were observed between female prisoners’ general/ mental health status and the access to health services, the quality of provided healthcare, the high risk behavior and the detention conditions.Conclusion: Healthcare provision during incarceration is not satisfying. The imprisonment and the experienced detentions conditions affect female prisoners’ self-reported health status. Our findings should constitute a starting point for further research and be taken into account by the decision makers in order to introduce more effective interventions aiming at meeting health needs of this vulnerable population as well as improving the daily life in prison and the future after release.

Στόχος: Σκοπός της έρευνας ήταν να διερευνηθούν και να αναδειχθούν το επίπεδο υγείας των γυναικών κρατουμένων και αν αυτό επηρεάστηκε από τη φυλάκιση, η δυνατότητα πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας κατά τη διάρκεια της κράτησης, η ποιότητα της παρεχόμενης φροντίδας υγείας εντός των φυλακών, η ικανοποίηση των φυλακισμένων γυναικών σε σχέση με τις συνθήκες κράτησης που βιώνουν και τυχόν διαφορές που υπάρχουν ανάμεσα στα δύο γυναικεία καταστήματα κράτησης της χώρας. Μεθοδολογία: Μια συγχρονική μελέτη πραγματοποιήθηκε στα δύο καταστήματα κράτησης γυναικών που υπάρχουν στην Ελλάδα, συγκεκριμένα στα καταστήματα Κράτησης Κορυδαλλού και Ελεώνα Θηβών, κατά τα έτη 2014 και 2015. Η έρευνα διεξήχθη έπειτα από χορήγηση αδείας εισόδου από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και έγκρισης από την Επιτροπή Ερευνητικής Δεοντολογίας της Σχολής Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Η συμμετοχή των γυναικών κρατουμένων ήταν εθελοντική παρέχοντας προφορικά τη συγκατάθεσή τους. Τα δεδομένα συλλέχθηκαν με τη χρήση ερωτηματολογίου και οι πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν ήταν ανώνυμες ώστε να διασφαλίζεται το απόρρητο. Η στατιστική επεξεργασία για την εξαγωγή των αποτελεσμάτων πραγματοποιήθηκε με το στατιστικό πακέτο SPSS 21 μέσω περιγραφικής και επαγωγικής στατιστικής ανάλυσης.Αποτελέσματα: Από το σύνολο των 524 γυναικών κρατουμένων, 397 πληρούσαν τα κριτήρια και δέχτηκαν να συμμετάσχουν στη μελέτη (ποσοστό ανταπόκρισης 75,8%). Ως κυριότεροι λόγοι φυλάκισης παρουσιάστηκαν οι οικονομικοί λόγοι και η διακίνηση/ εμπορία ναρκωτικών ουσιών σε ποσοστό 33,3% και 31,7% αντίστοιχα. Το 66,3% δήλωσε μέτρια ή φτωχή κατάσταση υγείας ενώ το αντίστοιχο ποσοστό πριν την κράτηση ήταν 23,4%. Περισσότερες από τις μισές ερωτηθείσες ανέφεραν επιδείνωση της υγείας τους και κακή ψυχική υγεία. Σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου, η καπνιστική συνήθεια (21 και άνω τσιγάρα την ημέρα) αυξήθηκε κατά 20,8% εντός της φυλακής. H πρόσβαση και η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας κατά τη διάρκεια της κράτησης περιγράφηκαν ως κακές/ πολύ κακές από το 44,8% και το 46,1% των ερωτηθέντων αντίστοιχα. Σχεδόν οι μισές γυναίκες δήλωσαν άσχημες εντυπώσεις με τις συνθήκες διαμονής και διατροφής, την καθαριότητα και την γενική εικόνα των συνθηκών κράτησης, ωστόσο υψηλότερα ποσοστά δυσαρέσκειας εντοπίστηκαν στο κατάστημα κράτησης του Κορυδαλλού. Τέλος παρατηρήθηκαν συσχετίσεις μεταξύ της πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας, της ποιότητας της παρεχόμενης φροντίδας, της συμπεριφοράς υψηλού κινδύνου και των συνθηκών κράτησης με την κατάσταση γενικής και ψυχικής υγείας των γυναικών κρατουμένων. Συμπέρασμα: Η παροχή κατάλληλης φροντίδας κατά τη διάρκεια της κράτησης δεν είναι ικανοποιητική. Η φυλάκιση και οι συνθήκες κράτησης επηρεάζουν το επίπεδο υγείας των γυναικών κρατουμένων. Τα ευρήματα θα πρέπει να αποτελέσουν αφετηρία για περαιτέρω έρευνα και να αξιοποιηθούν από τους λήπτες αποφάσεων προκειμένου να υπάρξουν αποτελεσματικές παρεμβάσεις με στόχο την κάλυψη των αναγκών υγείας, τη βελτίωση της καθημερινότητας εντός της φυλακής αλλά και της ζωής μετά την αποφυλάκιση.