Ιστορική τοπογραφία της βυζαντινής Μεγαρίδος (10ος-12ος αιώνας)

Abstract

In the present Thesis historical events are being examined, which took place in Megarid during the middle byzantine era, as well as the importance of Megarid as a focal point and junction between north and south Greece. Furthermore, the administrative and ecclesiastical organisation of the area are being investigated during this period and new data arise with respect to the enigmatic episkepsis of Megara and the local reorganisation of the bishopric. The contribution of Hosios Meletios is of major importance. He is responsible for the rebirth of monasticism in Megarid. He simultaneously contacts the dynasty of Komneni and with their help along with the contribution of other officials, Hosios Meletios is endowed with priviledges for his monastery. Thus the monastery contributed to a further development of the area. In addition, the monuments that were constructed in this period are studied not only monasteries but also temples. Special emphasis is given on the examination of every day life, with testimony coming from pottery, revealed after the excavations in Elaionas in Megara. The evolution of ceramics in the area is under examination and important information is extracted regarding the economic background of the locals, their dietary habits and commercial relationships they developed with other areas. Finally, thanks to the archaeological evidence some historical events are verified while others are reconsidered.

Στην παρούσα διατριβή μελετώνται τα ιστορικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στη Μεγαρίδα κατά τη μεσοβυζαντινή περίοδο, καθώς επίσης και η σημασία της μεσοβυζαντινής Μεγαρίδας ως κομβικό σημείο και σταυροδρόμι ανάμεσα στη βόρεια και νότια Ελλάδα. Ακόμη, εξετάζονται η διοικητική και εκκλησιαστική οργάνωση της περιοχής κατά την περίοδο αυτή και νέα δεδομένα προκύπτουν σχετικά με την αινιγματική επίσκεψη Μεγάρων και την αναδιοργάνωση της τοπικής επισκοπής. Καθοριστική αναδεικνύεται η συνεισφορά του οσίου Μελετίου, ο οποίος αναγεννά τον μοναχισμό στη Μεγαρίδα και ταυτόχρονα αναπτύσσει έντονους δεσμούς με την αυτοκρατορική οικογένεια των Κομνηνών και άλλους αξιωματούχους συνεισφέροντας με αυτόν τον τρόπο στην ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής. Στη συνέχεια, μελετώντας τα μνημεία που ανεγείρονται την περίοδο αυτή, τόσο μοναστήρια όσο και ναοί, ενώ ταυτόχρονα ιδιαίτερο βάρος δίδεται στην εξέταση του καθημερινού βίου. Ιδιαίτερα διαφωτιστικό είναι το ανασκαφικό υλικό και συγκεκριμένα η κεραμική, η οποία αποκαλύφθηκε στην περιοχή του Ελαιώνα Μεγάρων. Ερευνάται η εξέλιξη της κεραμικής στην περιοχή ενώ μέσα από εκείνη αντλούνται πληροφορίες για το οικονομικό υπόβαθρο των κατοίκων, τις διατροφικές τους συνήθειες και τις εμπορικές σχέσεις που είχαν με άλλες πόλεις. Τέλος, χάρη στην αρχαιολογική μαρτυρία κάποια ιστορικά γεγονότα επαληθεύονται ενώ κάποια άλλα αναθεωρούνται.