Η μελέτη του περιοστέου και της περιοστικής αιμάτωσης της οδοντοειδούς απόφυσης του δευτέρου αυχενικού σπονδύλου ως πιθανού παράγοντα ψευδάρθρωσης διαφόρων τύπων καταγμάτων του οδόντος

Abstract

Fractures of the odontoid process of the axis are a matter of controversy as far as their treatment and prognosis is concerned, with nonunion to vary from 5% up to 63% in the literature. Confusion also exists about surgical or conservative treatment of fractures related to the neck and its junction with the base of the odontoid, such as type II Anderson - d 'Alonzo or type B & C1 Korres classification. The opinion that poor vasculature of the base of the odontoid is responsible for the high rate of nonunion has been argued by several studies. In this study we hypothesized that apart from the vascular network of the odontoid, critical for fracture healing may also be the capillary perfusion of periosteal connective-ligamentous tissue on certain anatomical zones of the odontoid. So we tried to investigate a possible association of periosteal vasculature of the odontoid with the different prognosis of nonunion of various types of fractures of the odontoid as well as possible differences in the vasculature of samples over and under 60 years old. The material involved 31 Caucasian cadaver odontoid process samples from people aged 25-90 (mean 60) y.o. The assessment of periosteal vasculature was performed by means of optical microscopy (semiquantitative method) of specimens stained with hematoxylin-eosin and immunohistochemistry F8. Specimens were obtained from different levels of the odontoid, which corresponded to different types of fracture classification. The results concerning the vasculature in areas of interest revealed statistically significant differences. These differences were consistent with clinical observations of the relevant literature, particularly in terms of zones III and IV that interest us most. No statistically significant differences were found in relation to possible influence of age. A trend for better vasculature in zone Z3, in terms of the number of vessels in the age group over 60 y.o., does not appear to be consistent with clinical observations of the literature on the occurrence of nonunion; however this controversy may perhaps be explained by its multifactorial etiology. In conclusion, the present study indicates that the vasculature of the periosteal tissue of the odontoid process is partly associated with the incidence of fracture nonunion. Nevertheless, the combination of other factors that are associated strongly with biomechanical characteristics of this anatomical region may mediate pathophysiological changes in the microenvironment of the complex of the odontoid process, ultimately affecting bone fracture healing.

Τα κατάγματα της οδοντοειδούς απόφυσης του άξονα αποτελούν αντικείμενο διχογνωμίας ως προς την θεραπεία όσο και την πρόγνωση τους, με την ψευδάρθρωση να κυμαίνεται στην βιβλιογραφία από 5% μέχρι και 63%. Σύγχυση επίσης επικρατεί ως προς την χειρουργική ή συντηρητική αντιμετώπιση για τα κατάγματα που αφορούν την συμβολή της οδοντοειδούς απόφυσης με το σώμα του άξονα δηλαδή τα τύπου ΙΙ κατά Anderson – d’ Alonzo ή τύπου Β & C1 κατά Κορρέ ταξινόμηση. Η άποψη για μία πλημμελώς αιματούμενη περιοχή στη βάση της οδοντοειδούς απόφυσης υπεύθυνη για το υψηλό ποσοστό ψευδάρθρωσης έχει αμφισβητηθεί από σχετικές μελέτες.Στη παρούσα μελέτη τέθηκε η υπόθεση ότι εκτός από το αγγειακό δίκτυο που αρδεύει την οδοντοειδή απόφυση, κριτικής σημασίας για την πώρωση των καταγμάτων της ίσως είναι η τριχοειδική αιμάτωση του προσφυόμενου συνδετικο-συνδεσμικού περιοστικού ιστού στις επιμέρους ανατομικές ζώνες της οδοντοειδούς απόφυσης. Έγινε προσπάθεια λοιπόν για διερεύνηση πιθανής συσχέτισης της περιοστικής αγγείωσης της οδοντοειδούς με τη διαφορετική πρόγνωση της ψευδάρθρωσης των διαφόρων τύπων καταγμάτων της, αλλά και πιθανή διαφοροποίηση της αγγείωσης στα δείγματα άνω και κάτω των 60 ετών.Το υλικό αφορούσε 31 νεκροτομικά ιστικά δείγματα οδοντοειδούς απόφυσης από άτομα Καυκάσιας καταγωγής και ηλικία 25-90 (μ.ο.: 60) έτη. Η εκτίμηση της αγγείωσης έγινε ιστολογικά με μικροσκόπηση (οπτική ημιποσοτική μέθοδο) των παρασκευασμάτων με χρώση αιματοξυλίνης-εωσίνης και ανοσοιστοχημεία F8. Τα παρασκευάσματα ελήφθησαν από 4 διαφορετικά επίπεδα της οδοντοειδούς τα οποία αντιστοιχούσαν κλινικά στις περιοχές της ταξινόμησης των καταγμάτων. Τα αποτελέσματα που αφορούσαν τη μελέτη της αγγείωσης στις περιοχές ενδιαφέροντος ανέδειξαν στατιστικά σημαντικές διαφορές, οι οποίες συμβαδίζουν με τις κλινικές παρατηρήσεις της σχετικής βιβλιογραφίας, ιδιαίτερα σε ότι αφορά τις ζώνες Ζ3 και Ζ4 που μας ενδιαφέρουν περισσότερο. Δεν παρατηρήθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στη προσπάθεια συσχέτισης των αποτελεσμάτων με την πιθανή επίδραση της ηλικίας. Μία τάση στην ζώνη Ζ3 για καλύτερη αγγείωση από άποψη αριθμού αγγείων στην ηλικιακή ομάδα άνω των 60 ετών δεν φαίνεται να συμβαδίζει με κλινικές παρατηρήσεις της βιβλιογραφίας ως προς την εμφάνιση της ψευδάρθρωσης, η αντίθεση αυτή όμως πιθανόν εξηγείται ίσως από τη πολυπαραγοντική αιτιολογία της. Συμπερασματικά από την παρούσα μελέτη φαίνεται ότι η αγγείωση του περιοστικού ιστού συσχετίζεται εν μέρει με την επίπτωση της ψευδάρθρωσης στα κατάγματα της οδοντοειδούς απόφυσης. Παρ΄ όλα αυτά, ο συνδυασμός και άλλων παραγόντων οι οποίοι σχετίζονται ισχυρά με τα εμβιομηχανικά χαρακτηριστικά αυτής της ανατομικής περιοχής είναι δυνατόν να προκαλούν παθοφυσιολογικές αλλαγές στο μικροπεριβάλλον του συμπλέγματος της οδοντοειδούς απόφυσης, επηρεάζοντας τελικά τη διαδικασία της πώρωσης του κατάγματος.