Μοριακή σταδιοποίηση καρκίνου του μαστού

Abstract

The aim of this study was to correlate the clinicopathological features of breast cancer patients with thepositive detection of parathyroid hormone related protein (PTHrP), cytoskeleton protein 19 (CK19) andmammaglobin (hMAM) using a multiplex reverse transcription polymerase chain reaction (RT-PCR)assay developed to detect circulating tumor cells (CTCs) in peripheral blood of patients with breastcancer.Patients and Methods: Peripheral blood samples were collected from 54 breast cancer patients and 20healthy blood donors. Subsequently, the samples processed for RNA extraction and analyzed for the expression of PTHrP, CK19 and hMAM using specific primers and multiplex RT-PCR.Results: The positive detection rates in breast cancer patients for PTHrP, CK19 and hMAM were68.5%, 63% and 22.2% and for healthy donors 10%, 0% and 10%., respectively. The statisticalanalysis revealed that PTHrP and CK19 positive detections correlated with the diagnosis of breastcancer while the combined positive detections of PTHrP plus CK19 correlated with the presence ofdistant metastasis, especially with bone metastasis. Moreover, positive detections of CK19 correlatedwith high proliferation rate of breast cancer tumors. hMAM positive detections did not add anydiagnostic advantage in such analysis.Conclusion: Multiplex-PCR based detection of CTCs using PTHrP and CK19 primers can provideuseful information for the disease stage of breast cancer patients.

Στον δυτικό βιομηχανοποιημένο κόσμο, ο καρκίνος του μαστού είναι ο πιο συχνός τύπος καρκίνου σεγυναίκες και η πιο σημαντική αιτία νοσηρότητας και θνητότητας από καρκίνο. Σήμερα, μία στις τρειςγυναίκες συμβουλεύεται το γιατρό της για νόσο του μαστού και σχεδόν μία στις τέσσερις υποβάλλεταισε βιοψία. Επίσης, μία στις εννέα Ελληνίδες θα αναπτύξει καρκίνο του μαστού, ενώ αυτός ο κίνδυνοςσυνεχίζει να αυξάνει.Ενώ η συχνότητα της νόσου αυξάνεται, τα ποσοστά θνησιμότητας από καρκίνο του μαστού φαίνεται ναπαρουσιάζουν μείωση από τις αρχές του 1990, γεγονός που οφείλεται στην πρωιμότερη διάγνωση τηςνόσου, στην προσθήκη της επικουρικής συστηματικής χημειοθεραπείας, καθώς επίσης και στιςεξελίξεις στο χώρο της μοριακής βιολογίας. Ωστόσο, ο καρκίνος του μαστού εξακολουθεί να παραμένειη κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο στο γυναικείο πληθυσμό.Η διασπορά της νεοπλασματικής νόσου αναμφισβήτητα αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου από καρκίνοτου μαστού. Όπως προκύπτει από μελέτες, από τα πολύ αρχικά στάδια της νόσου φαίνεται ότικαρκινικά κύτταρα αποσπώνται από την πρωτοπαθή εστία και είτε αιματογενώς, είτε μέσω της λέμφουμεταναστεύουν σε διάφορες απομακρυσμένες θέσεις, όπου αργότερα κατά την εξέλιξη της νόσουδημιουργούν μεταστάσεις. Τα κύτταρα αυτά, που απελευθερώνονται από τον πρωτοπαθή όγκο στηνκυκλοφορία του αίματος, ονομάζονται κυκλοφορούντα καρκινικά κύτταρα (circulating tumor cellsCTCs). Η ανίχνευση των κυκλοφορούντων καρκινικών κυττάρων σε ασθενείς με καρκίνο, αποτελεί μια αισιόδοξη ‘υπόσχεση’ αναφορικά με την έγκαιρη αναγνώριση του ενδεχομένου ανάπτυξηςμεταστατικής νόσου ήδη από τα αρχικά στάδια, την κατηγοριοποίηση των ασθενών με βάση το ρίσκουποτροπής, την παρακολούθηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία, την εκτίμηση της βιοχημικήςυποτροπής της νόσου, και την μελλοντική ανάπτυξη πιο αποτελεσματικών, καλύτερα στοχευμένων,εξατομικευμένων, αντικαρκινικών θεραπειών βασισμένων στα μοριακά χαρακτηριστικά τους.Η πολλαπλή αντίδραση πολυμεράσης (Multiplex PCR) αποτελεί την πιο εξελιγμένη τεχνολογικά εκδοχήτης κλασσικής αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR), κατά την οποία πολλαπλασιάζονταιταυτόχρονα στην ίδια αντίδραση περισσότερα από ένα τμήματα γονιδίων με την χρήση περισσότερωνζευγών εκκινητών στην ίδια αντίδραση. Ο κύριος σκοπός της έρευνας αυτής ήταν η ανάπτυξη για πρώτη φορά ενός πειραματικούπρωτοκόλλου πολλαπλής αντίδρασης πολυμεράσης, το οποίο δύναται να πολλαπλασιάσει ένα ειδικόγονίδιο-δείκτη του καρκίνου του μαστού και δύο γονίδια-δείκτες σχετιζόμενα γενικά με κακοήθεια, και ναεξεταστεί η τεχνική αυτή σαν βοηθητική μέθοδος στην κλινική σταδιοποίηση του καρκίνου του μαστού. Τα γονίδια που περιλήφθηκαν στην μελέτη ήταν 3 mRNA καρκινικοί δείκτες: το πεπτίδιο που μοιάζειμε την παραθορμόνη (PTHrP), η κυτοκερατίνη 19 (CK19), και η ανθρώπινη μαμμαγλοβίνη (hMAM),που έχουν αποδειχτεί προηγουμένως να εκφράζονται σημαντικά στον καρκίνο του μαστού. Ωςεσωτερικός μάρτυρας του πειράματος χρησιμοποιήθηκε ο δείκτης γλυκεραλδεΰδη-3-φωσφωρικήδεϋδρογονάση GAPDH. Η μέθοδος εφαρμόστηκε σε κυτταρικές σειρές για να καθοριστεί η ευαισθησίατης και σε υγιή άτομα για να ελεγχθεί η ειδικότητά της. Συμπερασματικά, μετά την επιτυχημένη ανάπτυξη αυτής της τεχνικής, προκύπτει από το αποτέλεσματης παρούσας διατριβής, η υπεροχή της πολλαπλής αντίδρασης πολυμεράσης (Multiplex PCR)συγκριτικά με την επιμέρους ανάλυση της έκφρασης των γονιδίων-δεικτών, στην αξιολόγηση τηςπαρουσίας απομακρυσμένων μεταστάσεων, σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού. Επομένως, ημέθοδος αυτή θα μπορούσε να συμπληρώνει της καθιερωμένες απεικονιστικές και δια γνωστικέςμεθόδους, που χρησιμοποιούνται έως τώρα, για τη διάγνωση και παρακολούθηση της νόσου.