Μελέτη των παθογόνων μικροοργανισμών σε λοιμώξεις διαβητικού ποδιού

Abstract

The aim of this study was to evaluate the utility of swab and tissue cultures in patients with neuropathic or neuroischaemic diabetic foot ulcers exhibiting clinical features of infection. We included 113 patients, divided into group A (63 patients with neuropathic ulcer) and group B (50 patients with neuroischaemic ulcer). The designation of ulcers as neuropathic vs. neuroischaemic was based on their clinical presentation, as well as on physical examination for the diagnosis of diabetic peripheral neuropathy and peripheral arterial disease. Patients in group B exhibited significantly higher age and longer diabetes duration, along with significantly more severe neuropathy and infection but significantly shorter ulcer duration. In both groups, swab cultures yielded high sensitivity (approximately 90%) but very low specificity (11-16%) for the identification of the underlying pathogens. By virtue of their high sensitivity and very low negative likelihood ratio, swab cultures emerged as very useful to exclude a micro-organism as the pathogen of infection. In each group, Staphylococcus aureus and Pseudomonas aeruginosa represented the commonest pathogens, followed by Klebsiella pneumonia, Staphylococcus epidermidis and Proteus mirabilis, whereas anaerobes were extremely rare. Moreover, in each group, the number of islates was significantly higher in swab cultures than in tissue cultures. Conversely, there was no difference between the two patient groups in terms of microbial load (in quantitative tissue culture) or in the number of isolates in any method of culture. In some patients, less usual pathogens were isolated as well: prior antibiotic therapy, frequent consultations in hospitals and long ulcer duration (> 4 months) were identified as the major risk factors for these. Finally, antibiotic resistance was, by and large, not high. Piperacillin-tazobactam was the antibiotic with the lowest resistance in Pseudomonas and, generally, in Gram-negative pathogens. Very low resistance of Gram- negative pathogens to ceftazidime, ciprofloxacin and carbapenems was also observed. In Gram-positive cocci, there was high resistance to clindamycin and erythromycin. In MRSA, MSSA and Enterococci, there was no resistance to vancomycin, teicoplanin, linezolide and tigecycline. In MSSA, there was satisfactory susceptibility to rifampicin and cotrimoxazole.

Σκοπός της μελέτης ήταν η αξιολόγηση των πληροφοριών από την καλλιέργεια με βαμβακοφόρο στυλεό και την ποσοτική ιστική καλλιέργεια σε ασθενείς με νευροπαθητικό ή νευροϊσχαιμικό έλκος διαβητικού ποδιού και κλινική εικόνα λοίμωξης αυτού. Συμπεριελήφθησαν 113 ασθενείς, οι οποίοι χωρίστηκαν στην ομάδα Α (63 ασθενείς με νευροπαθητικό έλκος) και στην ομάδα Β (50 ασθενείς με νευροϊσχαιμικό έλκος). Η διάκριση του έλκους έγινε με βάση τα κλινικά χαρακτηριστικά αυτού και την κλινική εξέταση για τη διαπίστωση διαβητικής περιφερικής νευροπάθειας και περιφερικής αρτηριακής νόσου. Οι ασθενείς της ομάδας Β παρουσίαζαν σημαντικά μεγαλύτερη ηλικία και διάρκεια ΣΔ, όπως επίσης και σημαντικά βαρύτερη κλινική εικόνα περιφερικής νευροπάθειας και κλινική εικόνα λοίμωξης αλλά σημαντικά βραχύτερη διάρκεια έλκους ποδιού. Και στις δύο ομάδες, η καλλιέργεια με βαμβακοφόρο στυλεό για την ταυτοποίηση του υπεύθυνου παθογόνου παρουσίαζε υψηλή ευαισθησία (περίπου 90%) αλλά εξαιρετικά χαμηλή ειδικότητα (11-16%). Χάρη στην υψηλή ευαισθησία και τη χαμηλή τιμή λόγου αρνητικής πιθανοφάνειας (-LR), η καλλιέργεια με βαμβακοφόρο στυλεό αναδείχθηκε χρήσιμη για τον αποκλεισμό ενός μικροοργανισμού ως υπεύθυνου παθογόνου της λοίμωξης. Σε κάθε ομάδα, τα συχνότερα παθογόνα αποτέλεσαν ο Staphylococcus aureus και η Pseudomonas aeruginosa, ακολουθούμενα από την Klebsiella pneumonia, το Staphylococcus epidermidis και τον Proteus mirabilis, ενώ τα αναερόβια ήταν εξαιρετικά σπάνια. Επίσης σε κάθε ομάδα, ο αριθμός των απομονωθέντων ήταν σημαντικά υψηλότερος στο βαμβακοφόρο στυλεό σε σύγκριση με την ιστική καλλιέργεια. Αντίθετα δεν διαπιστώθηκε διαφορά μεταξύ των δύο ομάδων ως προς το μικροβιακό φορτίο (στην ποσοτική ιστική καλλιέργεια) αλλά ούτε και ως προς τον αριθμό των απομονωθέντων στελεχών σε οποιαδήποτε μέθοδο καλλιέργειας. Σε κάποιους ασθενείς απομονώθηκαν και λιγότερο συνήθη παθογόνα: η προηγούμενη λήψη αντιβιοτικών, οι συχνές επισκέψεις σε νοσοκομεία και η μακρά διάρκεια του έλκους (> 4 μήνες) αποτελούσαν τους κύριους παράγοντες κινδύνου για αυτά. Τέλος, η αντοχή των αντιβιοτικών στα παθογόνα γενικά δεν ήταν υψηλή. Η πιπερακιλλίνη-ταζομπακτάμη αποτέλεσε το αντιβιοτικό με τη χαμηλότερη αντοχή στην Ψευδομονάδα αλλά και γενικότερα στα Gram-αρνητικά παθογόνα. Πολύ χαμηλή αντοχή στα Gram-αρνητικά παθογόνα παρουσίασαν επίσης η κεφταζιδίμη, η σιπροφλοξασίνη και οι καρβαπενέμες. Στους Gram- θετικούς κόκκους διαπιστώθηκε υψηλή αντοχή της κλινδαμυκίνης και της ερυθρομυκίνης. Στους MRSA, MSSA και στους εντεροκόκκους δεν διαπιστώθηκε αντοχή στα αντισταφυλοκοκκικά (βανκομυκίνη, τεϊκοπλανίνη, λινεζολίδη και τιγεκυκλίνη). Στους MSSA διαπιστώθηκε επίσης πολύ καλή δραστικότητα της ριφαμπικίνης και της κοτριμοξαζόλης.