Μεταβολές ορμονών που σχετίζονται με το στρες κατά την διάρκεια της αποτοξίνωσης χρόνιων χρηστών ηρωίνης

Abstract

Pre-clinical studies show that, following chronic opioid exposure, oxytocin neurons develop dependence and exhibit overexcitation upon withdrawal, causing an increase in oxytocin brain and plasma levels. Relevant clinical data on humans are scarce. This study investigates the opioid withdrawal stress effect on oxytocin plasma levels in humans. We evaluated 57 male chronic heroin users in a residential detoxification program. We determined plasma oxytocin levels by ELISA and measured the stress effects of withdrawal using the COWS scale for opioid withdrawal, the VAS scale for craving and the Hamilton scales for anxiety and depression on the second day of admission. Out of the 57 patients, initially enrolled in the study, 27 completed the 21-day program, while the remaining 30 dropped out prior to completion. Plasma oxytocin levels were significantly higher in those individuals who dropped out than in those who completed the program. The subjects who dropped out at some stage, scored higher in the COWS, VAS-Craving and Hamilton-anxiety scales, indicating a higher stress and explaining the higher oxytocin levels. In addition, plasma oxytocin levels correlated positively with the scores achieved in the COWS and Hamilton-anxiety scales. Higher withdrawal stress levels are associated with higher plasma oxytocin levels and early treatment discharge.

Στην παρούσα διατριβή μελετήθηκαν οι επιδράσεις του, προκαλούμενου από το στερητικό οπιοειδών, στρες σε ορμόνες που σχετίζονται με το στρες, όπως το νευροπεπτιδίο ωκυτοκίνη, σε χρόνιους χρήστες ηρωίνης κατά την αποτοξίνωση και η διερεύνηση της σχέσης του στρες και των επιπέδων ωκυτοκίνης στην αποτελεσματικότητα της θεραπείας (ολοκλήρωση του προκαθορισμένου θεραπευτικού στόχου). Για τον σκοπό αυτό συμμετείχαν εθελοντικά 57 χρόνιοι χρήστες ηρωίνης, οι οποίοι εισήχθησαν σε Μονάδα Σωματικής Αποτοξίνωσης, εσωτερικής παραμονής για θεραπεία 21 ημερών. 27 από αυτούς ολοκλήρωσαν την προκαθορισμένη διάρκεια νοσηλείας, ενώ οι υπόλοιποι 30 διέκοψαν. Το θετικό θεραπευτικό αποτέλεσμα ορίστηκε σαν η ολοκλήρωση των 21 ημερών νοσηλείας και η συνέχιση της θεραπείας σε άλλη δομή. Η υπόθεση της διατριβής ήταν ότι το στρες του στερητικού συνδρόμου οπιοειδών αυξάνει τα επίπεδα ωκυτοκίνης σε μια προσπάθεια καταστολής του, και ότι επιδρά αρνητικά στην αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Τα ευρήματα μας επιβεβαιώνουν ότι τα επίπεδα του, προκαλούμενου από το στερητικό οπιοειδών, στρες ήταν μεγαλύτερα στον πληθυσμό που δεν ολοκλήρωσε, γεγονός που οδήγησε σε μεγαλύτερα επίπεδα ωκυτοκίνης στον ορό και σε πρόωρη διακοπή της θεραπείας. Τα αποτελέσματα της μελέτης μας δείχνουν ότι το πληθυσμιακό δείγμα, το οποίο διέκοψε πρόωρα τις προβλεπόμενες 21 μέρες ολοκλήρωσης του προγράμματος, παρουσίασε ψηλότερα επίπεδα ωκυτοκίνης ορού κατά την δεύτερη μέρα από την εισαγωγή, κατά την κορύφωση δηλ. του στερητικού συνδρόμου, από το πληθυσμιακό δείγμα, το οποίο παρέμεινε καθ’ όλη την προαπαιτούμενη διάρκεια θεραπείας. Το εύρημα αυτό υποδεικνύει αυξημένη έκκριση ωκυτοκίνης προκαλούμενης από μεγαλύτερο στρες λόγω εντονότερου στερητικού συνδρόμου οπιοειδών και επιβεβαιώνεται από τις μετρήσεις των κλιμάκων: τα άτομα, τα οποία διέκοψαν την θεραπεία τους, παρουσίαζαν μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης συμπτωμάτων στερητικού συνδρόμου μεγαλύτερης επιπέδου βαρύτητας, έτσι όπως αυτά μετρήθηκαν από τις κλίμακες COWS, VAS-Craving, και Hamilton-Αnxiety.Παρατηρήθηκε επίσης μια θετική συσχέτιση μεταξύ των τιμών ωκυτοκίνης ορού και των αποτελεσμάτων στις κλίμακες COWS και Hamilton-Αnxiety στο συνολικό πληθυσμιακό δείγμα, η οποία αντανακλά την σχέση στρες-ωκυτοκίνης: το αυξημένο στρες από το στερητικό προκαλεί έκκριση ωκυτοκίνης. Τα ευρήματα αυτά είναι σε συμφωνία με πολλές προκλινικές μελέτες, κυρίως σε τρωκτικά, οι οποίες εξετάζουν την εμπλοκή τόσο της ενδογενούς, όσο και της εξωγενώς χορηγούμενης ωκυτοκίνης στην τροποποίηση του στερητικού συνδρόμου από οπιοειδή. Είναι όμως τα πρώτα, εξ’ όσων γνωρίζουμε, τα οποία συνδέουν την βαρύτητα του στρες από το στερητικό σύνδρομο οπιοειδών με τα επίπεδα ωκυτοκίνης ορού σε ανθρώπους σε ελεγχόμενο περιβάλλον. Τα δεδομένα μας υποδεικνύουν επίσης για πρώτη φορά σε ανθρώπους τον δυνητικό θεραπευτικό ρόλο της ωκυτοκίνης πάνω στο κλινικό αποτέλεσμα. Η ωκυτοκίνη παρουσιάζει ρεαλιστικές πιθανότητες να αποτελέσει ένα επιπρόσθετο φαρμακευτικό εργαλείο στην αντιμετώπιση του φαινομένου της εξάρτησης, ένα καινούργιο, πολλά υποσχόμενο, παράγοντα στην θεραπεία στερητικού από τα οπιοειδή, είτε σαν αυτόνομη, είτε σαν συμπληρωματική θεραπεία στην προσπάθεια περαιτέρω άμβλυνσης του στρες από το στερητικό και να διευκολύνει έτσι την αποτοξίνωση.