Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ δικαίου και θρησκείας στο σουνιτικό ισλάμ και στον ρωμαιοκαθολικισμό στην Ιταλία μετά την ιταλική ενοποίηση

Abstract

The purpose of the present dissertation was to study from the point of view of the sociology of ecclesiastical law, which deals with the relations of the state with religions, the interaction and interconnection of law and religion in the Sunni Islam and in the Roman Catholicism in Italy after the Italian integration at a comparative level. Sunni Islam, as a branch of the latter, provides per se positive law. Sharia does not distinguish between purely legal issues, such as contract law or inheritance law, and religious duties such as prayer and fasting; they all form part of the Sacred Law, which through the Qur'an gives orders that regulate every part of everyday life and must be strictly observed by the faithful. On the other hand, Roman Catholicism does not produce positive law; this role had before Italian unification, even when there were the Pontifical states, which gathered in the face of the Pope the spiritual and absolute secular power. After the Italian unification however, the abolition of the Pontiff states and the downgrading of the secular power of the Holy See, the latter is not now producing positive law.

Σκοπός της διατριβής ήταν η μελέτη από τη σκοπιά της κοινωνιολογίας του εκκλησιαστικού δικαίου και δη του 2ου πυλώνα αυτού, ήτοι των σχέσεων του κράτους με τα θρησκεύματα, την αλληλεπίδραση και διασύνδεση δικαίου και θρησκείας αφενός μεν στο Σουνιτικό Ισλάμ, αφετέρου δε στο Ρωμαιοκαθολικισμό στην Ιταλία μετά την Ιταλική ενοποίηση σε συγκριτικό επίπεδο. Το σουνιτικό ισλάμ, ως κλάδος του τελευταίου, παρέχει per se θετικό δίκαιο∙ Η Σαρία δεν διακρίνει μεταξύ αφενός αμιγώς νομικών ζητημάτων, όπως το δίκαιο των συμβάσεων ή το κληρονομικό δίκαιο και αφετέρου θρησκευτικών καθηκόντων, όπως οι προσευχές και η νηστεία∙ όλα συναποτελούν εξίσου τμήμα του Ιερού Νόμου, ο οποίος μέσω του Κορανίου δίδει εντολές, οι οποίες ρυθμίζουν κάθε τμήμα του καθημερινού βίου και πρέπει να τηρούνται απαρέγκλιτα από τους πιστούς. Από την άλλη μεριά, ο Ρωμαιοκαθολικισμός, δεν παρέχει, ούτε παράγει per se θετικό δίκαιο∙ αυτό το ρόλο τον είχε προ της ιταλικής ενοποίησης, ότε και υπήρχαν τα ποντιφηκικά κράτη, τα οποία συγκέντρωναν στο πρόσωπο του πάπα πνευματική και απόλυτη κοσμική εξουσία. Μετά την ιταλική ενοποίηση όμως, την κατάλυση των ποντιφηκικών κρατών και τον υποβιβασμό της κοσμικής εξουσίας της Αγίας Έδρας, η τελευταία δε παράγει πλέον θετικό δίκαιο.