Διερεύνηση της διασποράς και του επιπολασμού της τοξοπλάσμωσης σε υγιή πληθυσμό νεαρής ηλικίας στην Κύπρο

Abstract

The protozoan parasite Toxoplasma gondii has a large impact on human and animal health, worldwide. Two groups of people are at high risk for toxoplasmosis: embryos, whose mothers become infected during gestation and immunosuppressed patients. This is the first study of toxoplasmosis in the human population and in small ruminants in Cyprus and the risk factors associated with the infection. Estimated seropositivity in 16-18 year old female students was 6.5% which nearly tripled in women 19-38 years old, placing the embryos at high risk for transplacental transmission and sequelae if their mothers seroconvert during gestation. It was evident from the study that contamination of the environment by Toxoplasma oocysts is huge and oocyst survival is favored by climatic conditions: a big population of free-roaming cats is present; high seropositivity in the rodent (27.9%) and in the sheep and goat (40.1%) populations was recorded. The risk factors for infection of young girls appeared to be rural living and human practices. Health education, especially in the young generation is very important and cost effective for preventing infection and controlling cat and rodent populations will reduce environmental contamination, essential for the elimination of potential threats to public health and animal welfare.

Το Toxoplasma gondii, ένα υποχρεωτικά ενδοκυττάριο πρωτόζωο παράσιτο, έχει μεγάλο αντίκτυπο στην υγεία ανθρώπων και ζώων, σε όλο τον κόσμο. Δύο ομάδες ατόμων βρίσκονται κατά κύριο λόγο σε υψηλό κίνδυνο για την τοξοπλάσμωση: έμβρυα, των οποίων οι μητέρες μολύνονται κατά τη διάρκεια της κύησης και ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς (ως επί το πλείστον με λοίμωξη HIV). Αυτή είναι η πρώτη μελέτη της τοξοπλάσμωσης στον ανθρώπινο πληθυσμό και σε μικρά μηρυκαστικά που γίνεται στην Κύπρο, παρόλο που πιστεύεται ότι υπάρχουν επιπτώσεις από την παρασίτωση αυτή στην εγκυμοσύνη. Ο επιπολασμός σε μαθήτριες 16-18 χρονών βρέθηκε να είναι 6,5% (95% CI 4,3% έως 8,7%) ενώ σχεδόν τριπλασιάζεται σε γυναίκες κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας (19-38 ετών), και αγγίζει το 40.1% στα αιγοπρόβατα. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι ένα σημαντικό ποσοστό των γυναικών εμφανίζουν ορομετατροπή στην ευαίσθητη ηλικία των 19-38 ετών θέτοντας τα έμβρυα σε υψηλό κίνδυνο διαπλακουντειακής μετάδοσης και λοιπών συνεπειών, εάν η γυναίκα έρθει σε επαφή με το παράσιτο κατά τη διάρκεια της κύησης. Τα ποσοστά αυτά δηλώνουν την αναγκαιότητα εφαρμογής προγράμματος εκπαίδευσης σε θέματα υγείας. Τα μέτρα αυτά θα πρέπει να απευθύνονται στο μαθητικό κυρίως πληθυσμό και θα πρέπει να παρέχουν τις απαραίτητες πληροφορίες και κατάλληλα μέτρα υγιεινής που απαιτούνται σε σχέση με τις εξωτερικές δραστηριότητες και τη σωστή επεξεργασία των τροφίμων από τις νεαρές γυναίκες, για να αποφεύγεται η επαφή τους με το παράσιτο. Παράλληλα, ενθαρρύνοντας ή προσφέροντας δωρεάν τις απαραίτητες ορολογικές δοκιμασίες για την ανίχνευση λοίμωξης από το T. gondii πριν από την εγκυμοσύνη θα μειώσει τον κίνδυνο συγγενούς τοξοπλάσμωσης. Η μελέτη διαπίστωσε ότι οι παράγοντες κινδύνου για λοίμωξη από τοξόπλασμα, σε κορίτσια νεαρής ηλικίας, βρέθηκε ότι σχετίζονται με τη διαμονή σε αγροτική περιοχή και τον τρόπο ζωής. Επίσης, η οροθετικότητα, έναντι του Τοξοπλάσματος, στις έγκυες γυναίκες και στα αιγοπρόβατα, συνδέεται με την περιοχή της κατοικίας. Το περιβάλλον στην Κύπρο ενδέχεται να είναι, σε μεγάλο βαθμό, μολυσμένο με ωοκύστεις του T. gondii γεγονός που επιβεβαιώνεται και από την υψηλή οροθετικότητα (27,9%) των τρωκτικών έναντι του Τοξοπλάσματος και από το ότι ένας μεγάλος πληθυσμός γάτων (δεσποτιζόμενων και αδέσποτων) βρίσκεται σε αγροτικές και αστικές περιοχές οι οποίες, γάτες, χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση των τρωκτικών. Οι γάτες, ο μοναδικός τελικός ξενιστής του παράσιτου, όταν μολυνθούν ελευθερώνουν ωοκύστεις με τα κόπρανά τους μολύνοντας το περιβάλλον (νερό, έδαφος, λαχανικά και παραγωγικά και άγρια ζώα από τα οποία μολύνεται ο άνθρωπος και άλλα ζώα). Το γεγονός ότι οι κλιματολογικές και εδαφολογικές συνθήκες στο νησί ευνοούν την επιβίωσή των ωοκύστεων για μεγάλο χρονικό διάστημα, επιβαρύνει την κατάσταση. Απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να διερευνηθούν οι διαφορές μεταξύ των επαρχιών που οδηγούν σε διαφορετικά ποσοστά οροθετικότητας μεταξύ των ανθρώπων, μηρυκαστικών και τρωκτικών, ώστε να μπορούν να αναπτυχθούν πολιτικές, που θα βοηθήσουν στην πρόληψη της λοίμωξης και μείωση της περιβαλλοντικής μόλυνσης. Επιπλέον, ο έλεγχος των πληθυσμών των γατιών και τρωκτικών θα μειώσει την περιβαλλοντική μόλυνση. Παράλληλα, η κατάλληλη διαχείριση για τη διάθεση των ζωικών υποπροϊόντων των σφαγείων είναι απαραίτητη για να διασφαλιστεί η εξάλειψη των πιθανών απειλών για τη δημόσια υγεία, την σωστή διαβίωση των ζώων και του περιβάλλοντος.