Μελέτη του ενδοθηλίου των αγγείων σε παιδιά και εφήβους με οικογενή υπερχοληστερολαιμία: θεραπεία και συσχέτιση με γενετικούς προδιαθεσικούς παράγοντες

Abstract

Η Στεφανιαία Αθηροσκλήρωση αποτελεί την κύρια αιτία νοσηρότητας και θνητότητας στον εκβιομηχανισμένο κόσμο, παρά την πρόσφατη και ενθαρρυντική μείωση των προσαρμοσμένων για την ηλικία ποσοστών θανάτου. Η κατ’ εξοχήν αθηρογόνος λιποπρωτεϊνη που έχει αποδειχθεί ο πιο σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση πρώιμης καρδιαγγειακής νόσου είναι η LDL. Η Οικογενής Υπερχο-ληστερολαιμία (familial hypercholesterolemia,FH) είναι κληρονομική διαταραχή του μεταβολισμού της χοληστερόλης που μεταβιβάζεται με τον αυτόσωμο επικρατούντα χαρακτήρα, οφείλεται σε μεταλλάξεις στο γονίδιο του LDL υποδοχέα και μπορεί να οδηγήσει σε πρώιμη αθηροσκλήρωση και στην εμφάνιση καρδιοαγγειακών συμβαμάτων σε ηλικία μικρότερη των 60 ετών. Η συχνότητα εμφάνισης της ομοζύγου μορφής είναι 1:1000000 και της ετερόζυγου 1:500 και σε ορισμένους πληθυσμούς 1:200. Η έκφραση του φαινοτύπου καθώς και η θεραπεία της ετερόζυγου οικογενούς Υπερχοληστερολαιμίας προκαλεί προβληματισμούς στη παιδική και εφηβική ηλικία. Γι’ αυτό πραγματοποιήθηκε μελέτη του ενδοθηλίου των αγγείων των παιδιών με Ετερόζυγο Οικογενή Υπερχοληστερολαιμία με τη βοήθεια απεικονιστικής μεθόδου (B-mode υπέρηχο) σε σχέση με το γονότυπο των ασθενών αυτών και τη θεραπεία που εδόθη.Καταρχάς από αρχικό πληθυσμό 222 παιδιών, μελετήθηκε το ενδοθήλιο σε 111 παιδιά από τα οποία 62 παιδιά ήταν φορείς της μετάλλαξης c.1646G>A(p.Gly528Asp)γνωστή ως Genoa και 49 φορείς της c.858C>A(p.Ser265Arg) γνωστής ως Greece 2,που είναι δύο από τις τρείς πιο συχνές μεταλλάξεις που έχουν ως τώρα βρεθεί στον Ελληνικό πληθυσμό. Σε αυτά πραγματοποιήθηκε λεπτομερής κλινική εξέταση, μέτρηση των λιπιδίων τους και ακολούθησε αγγειολογικός έλεγχος , με μέτρηση της FMD της δεξιάς βραχιονίου αρτηρίας και υπολογισμός του πάχους του έσω- μέσου χιτώνα του ενδοθηλίου(IMT) των καρωτίδων, μηριαίων αρτηριών και κοιλιακής αορτής. Ακολούθησε στατιστική ανάλυση των ευρημάτων, στην οποία φαίνεται ότι παρά τα υψηλότερα επίπεδα λιπιδίων που εμφανίζονται στα παιδιά φορείς της μετάλλαξης c.1646G>A(p.Gly528Asp)Genoa, δεν εμφανίστηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στις μετρήσεις των FMD,και του πάχους του έσω- μέσου χιτώνα (IMT) των καρωτίδων, των μηριαίων και της κοιλιακής αορτής μεταξύ των δύο ομάδων. Σε περαιτέρω όμως διερεύνηση της πρώιμης αθηροσκλήρωσης σε σχέση με την αύξηση της ηλικίας βρέθηκε ότι στην μεγαλύτερη ηλικιακή ομάδα(10-14 ετών) η διαφορά των τιμών των λιπιδίων εξακολουθεί και παραμένει χειρότερη για τη μετάλλαξη Genoa, οι αγγειακοί δείκτες (FMD και μέση τιμή IMT καρωτίδων και μηριαίων) είναι καλύτεροι.Στη δεύτερη φάση της μελέτης, σε 86 από τον αρχικό πληθυσμό παιδιών εδόθη βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων υπολιπιδαιμική αγωγή με Στατίνες ως μονοθεραπεία ή με τη προσθήκη Εζετιμίμπης και παρακολουθήθηκαν για ένα έτος. Εκτός από τη κλινική τους εξέταση, έγινε μέτρηση λιπιδίων και άλλων βιοχημικών δεικτών 2,4, 6 και 12 μήνες μετά την έναρξη της θεραπείας, ενώ αγγειολογικός έλεγχος έγινε πριν και επαναλήφθηκε ένα έτος μετά την έναρξη της φαρμακευτικής αγωγής. Μετά από στατιστική ανάλυση των δεδομένων της μελέτης επιβεβαιώθηκε οτι η θεραπεία των παιδιών με Ετερόζυγο Οικογενή Υπερχοληστερολαιμία με Στατίνες με ή χωρίς Εζετιμίμπη είναι αποτελεσματική ως προς τη μείωση των επιπέδων των λιπιδίων, τη βελτίωση της ενδοθηλιακής τους λειτουργίας χωρίς εμφάνιση σοβαρών επιπλοκών.Εκτός όμως από την LDL, σημαντική φαίνεται να είναι και η συμβολή των επιπέδων της HDL στο ενδοθήλιο των αγγείων καθώς η μεταβολή των επιπέδων της παίζει σημαντικό ρόλο στο πάχος του έσω μέσου χιτώνα του ενδοθηλίου των καρωτίδων, ανεξάρτητα από τις μεταβολές της LDL χοληστερόλης.Κρίνεται όμως αναγκαία η συνέχιση της παρακολούθησης των ασθενών που είναι σε θεραπεία για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, όπως και η αύξηση τους σε αριθμό ,ώστε τα αποτελέσματα της παραπάνω μελέτης να ισχυροποιηθούν.