Διερεύνηση επικινδυνότητας επιλεγμένων ρευμάτων οικιακών και εξω-οικιακών αστικών στερεών αποβλήτων

Abstract

In the frame of the present dissertation an attempt was made towardsdescribing the Hazardous Household Waste (HHW) stream as well as theDental Waste (DW) stream in terms of quantitative and qualitative data ina Hellenic municipality. Additionally the waste streams and theirxenobiotic organic compounds included in their composition, werestudied in order their hazardousness for citizens but most importantly forworkers in nearby Waste Management Facilities to be determined. Theend-of-life products which constitute the HHW may have low chemicalconcentrations, in order their use to be approved in household, but theirchemical content cannot be overlooked since it is directly related to wastegeneration. For the purposes of the present study the HHW includesitems/products which are generated by households, have hazardouscharacteristics due to their chemical content and there is no HellenicAlternative Management System according to national legislation. Adeterminant parameter towards the description of the HHW was theformulation of categories and lists of the specific end-of-life products aswell as the determination of their chemical content. Each chemicalcompound identified was examined for its hazardousness based oninternational databases and European legislation. On the other hand theDW stream is characterized both infectious and toxic. Its contents’management is described and determined by a recent national legislation(2012) which unfortunately is not applied in every day practice. This resultinto the disposal of DW occurring by private dental units in themunicipality waste bins. The infectious characteristic of the DW did notconstitute part of the present study unlike the toxicity which wasinvestigated in depth. The selection of methodologies for the conductionof risk and toxicology assessment was rather important as they werecombined to the scenario development tools. Overall their developmentwas based on the combination of parameters regarding the quantity ofHHW and DW compared to municipal waste, the OHS status as itoccurred from the field research as well as the identified hazardousnessof chemical compounds and of the potential of accident or injuryoccurrence in waste management facilities. For each of theaforementioned scenario-cases, a separate database was developedand applied. Overall the dissertation constitutes the first attempt inGreece, i) to determine the HHW and DW stream quantity and quality; and ii) to investigate its hazardousness for the population of citizens andworkers in local waste management facilities. The implemented riskassessment of HHW and DW in a municipality provides importantinformation for the -so far- unsuspected hazard due to those wastestreams improper management and offers the potential to quantify theproblem through the correlation of potential-effect. This will lead intoeffective and cost beneficial measure taking.

Στο πλαίσιο της διατριβής προσεγγίστηκε το ρεύμα των ΕπικίνδυνωνΟικιακών Αποβλήτων (ΕΟΑ) καθώς και αυτό των ΟδοντιατρικώνΑποβλήτων (ΟΑ) και περιγράφηκε ως προς την ποιότητα και τηνποσότητά τους. Ταυτόχρονα μελετήθηκαν ως προς τις ξενοβιοτικέςοργανικές ενώσεις που εμπεριέχουν και την επικινδυνότητα αυτών γιατον αστικό πληθυσμό και τον πληθυσμό των εργαζομένων των μονάδωνΔιαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΔΣΑ). Το ρεύμα των ΕΟΑπροσδιορίζεται, για τους σκοπούς της μελέτης, ως εκείνο που παράγεταιαπό νοικοκυριά, έχει επικίνδυνα χαρακτηριστικά αλλά για το οποίο δενυπάρχει θεσπισμένο εθνικό Εναλλακτικό Σύστημα Διαχείρισης.Καθοριστικό βήμα ως προς τον προσδιορισμό του ρεύματος ήταν ηδιαμόρφωση κατηγοριών και επιμέρους λιστών σχετικά με τα ακριβή είδητων προϊόντων που στο τέλος ζωής τους συνιστούν το ρεύμα ΕΟΑκαθώς επίσης και ο εντοπισμός της χημικής σύστασής τους. Οπροσδιορισμός της επικινδυνότητάς της κάθε οργανικής εμπεριεχόμενηςχημικής ένωσης πραγματοποιήθηκε μέσω διεθνών βάσεων δεδομένωναλλά και της νομοθεσίας. Το ρεύμα των ΟΑ έχει τόσο μολυσματικά όσοκαι τοξικά χαρακτηριστικά. Η διαχείρισή τους καθορίζεται και οριοθετείταιαπό νομοθετικό διάταγμα του 2012 το οποίο όμως δεν έχει εφαρμοστείστην πράξη. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την απόρριψη ποσοτήτων ΟΑαπό τα ιδιωτικά οδοντιατρεία στους δημοτικούς κάδους σύμμεικτων. Τομολυσματικό κομμάτι του ρεύματος δεν αποτέλεσε μέρος της έρευνας.Αντίθετα η επικινδυνότητα των περιεχομένων τοξικών ουσιών στααπόβλητα των οδοντιατρείων μελετήθηκε διεξοδικά. Η επιλογή τωναπαραίτητων μεθοδολογιών για την πραγματοποίηση της εκτίμησηςεπικινδυνότητας και εκτίμησης τοξικότητας συνδυάστηκε με τα εργαλείασχεδιασμού σεναρίων που διερευνήθηκαν. Ο σχεδιασμός τουςβασίστηκε κατά περίπτωση σε συνδυασμό των παραμέτρων τωνποσοτικών στοιχείων των ΕΟΑ και ΟΑ σε σχέση με τα ΑΣΑ και τωνσυνθηκών Υγιεινής και Ασφάλειας στην Εργασία στις μονάδες ΔΣΑ,όπως αυτά προέκυψαν από τις έρευνες πεδίου, καθώς επίσης τηςεπικινδυνότητας των εμπεριεχόμενων χημικών ενώσεων και τωνπιθανοτήτων πραγματοποίησης ατυχημάτων σε μονάδες ΔΣΑ. Ηδιατριβή αποτελεί την πρώτη απόπειρα να προσδιοριστεί ποιοτικά καιποσοτικά το ρεύμα των ΕΟΑ και αυτό των ΟΑ και να εκτιμηθεί ηεπικινδυνότητά τους για τον πληθυσμό (πολίτες ή εργαζόμενους σεμονάδες ΔΣΑ). Το τελευταίο απετέλεσε και σημαντικό κομμάτι τηςδιατριβής καθώς ο πληθυσμός των εργαζομένων στις μονάδες ΔΣΑ είναιαυτός που έρχεται σε άμεση και καθημερινή επαφή με τα απόβλητα τωνρευμάτων υπό μελέτη. Η διενεργηθείσα εκτίμηση της επικινδυνότηταςτων παραγόμενων ποσοτήτων ΕΟΑ και ΟΑ σε έναν αστικό ιστό παρέχεισημαντικές πληροφορίες για τον κίνδυνο που ελλοχεύει λόγω της μηκαταλληλότητας των μεθόδων διαχείρισής των ρευμάτων αποβλήτων καιδίνει την δυνατότητα εντοπισμού του μεγέθους του προβλήματος μέσωτης συσχέτισης πιθανότητας- αντίκτυπου. Έτσι η λήψη μέτρων μπορεί ναείναι αποδοτική και οικονομικά συμφέρουσα.