Consent as a rational choice: philosophical, institutional and empirical approaches

Abstract

Consent is a fundamental concept of political and moral philosophy and a cornerstone for social sciences such as economics and the law. Genuine consent is assumed to be given by rational individuals, so rationality is perhaps the most important condition for any consensual activity. If we consider consent to be a voluntary choice among available alternatives, then genuine consent is a rational choice. As we examine the question of human rationality, we explore the various aspects of the concept of rationality, the theories that have been suggested and the evidence that have been documented by social and behavioral scientists in the field of decision making and problem solving. For the purposes of our analysis we use an economic approach and we follow the discussion of economic rationality within the broader sense of choice behavior. We also present a series of preliminary experiments where we report the presence of an Intellectual and Moral Attribution Bias. When participants are asked to assess their own behavior and that of others, for the same matter, they tend to attribute rational motivation to self and irrational or immoral motivation to others, thus indicating that people are biased against the rationality and authenticity of the consent of others. We further present the criticism of axiomatic and instrumental rational choice theory by behavioral economics and we discuss the issues of social planning and individual consent in the private or public sphere. We then go on to xi present evidence from other social, behavioral and psychological sciences that are critical of the findings and assumptions of behavioral economics. The defenses of rational decision making in real life seem to be overwhelming and economic or social models should be informed of a more inclusive framework of rationality. Nevertheless, consent, even when it fulfills the condition of rationality and adequate information, can never be unconstrained. However, this does not mean that the presence of constraints equals with coercion. In order to distinguish between coerced consent and consent among hard - but desirable - choices, we begin our thesis by presenting an easy-to-use criterion.

Η συναίνεση αποτελεί θεμελιώδη έννοια της πολιτικής και ηθικής φιλοσοφίας και μια ακρογωνιαία λίθο για τις κοινωνικές επιστήμες, όπως η οικονομία και το δίκαιο. Η γνήσια συναίνεση υποτίθεται ότι δίνεται από ορθολογικά άτομα, επομένως η ορθολογικότητα είναι ίσως η πιο σημαντική προϋπόθεση για οποιαδήποτε συναινετική δραστηριότητα. Εάν θεωρήσουμε τη συναίνεση ως μια εκούσια επιλογή μεταξύ διαθέσιμων εναλλακτικών, τότε η γνήσια συναίνεση είναι μια ορθολογική επιλογή. Καθώς εξετάζουμε το ζήτημα της ανθρώπινης ορθολογικότητας, διερευνούμε τις διάφορες πτυχές της έννοιας της ορθολογικότητας, τις θεωρίες που έχουν προταθεί και τα στοιχεία που έχουν καταγραφεί από κοινωνικούς και συμπεριφορικούς επιστήμονες στον τομέα της λήψης αποφάσεων και της επίλυσης προβλημάτων. Για τους σκοπούς της ανάλυσής μας χρησιμοποιούμε μια οικονομική προσέγγιση και ακολουθούμε τη συζήτηση της οικονομικής ορθολογικότητας μέσα στο ευρύτερο πλαίσιο της συμπεριφοράς λήψης αποφάσεων. Παρουσιάζουμε επίσης μια σειρά προκαταρκτικών πειραμάτων όπου αναφέρουμε την παρουσία μιας γνωστικής πλάνης (Intellectual and Moral Attribution Bias). Όταν οι συμμετέχοντες καλούνται να αξιολογήσουν τη δική τους συμπεριφορά και αυτή των άλλων, για το ίδιο θέμα, τείνουν να αποδίδουν ορθολογικά κίνητρα στον εαυτό τους και ανορθολογικά ή ανήθικα κίνητρα στους άλλους, υποδεικνύοντας έτσι ότι οι άνθρωποι έχουν προκατάληψη κατά της ορθολογικότητας και της αυθεντικότητας της συναίνεσης των άλλων. Παρουσιάζουμε περαιτέρω την κριτική της αξιωματικής και εργαλειακής θεωρίας της ορθολογικής επιλογής από τη συμπεριφορική οικονομική επιστήμη και συζητάμε τα ζητήματα του κοινωνικού σχεδιασμού και της ατομικής συναίνεσης στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα. Στη συνέχεια προχωράμε στην παρουσίαση στοιχείων από άλλες κοινωνικές, συμπεριφορικές και ψυχολογικές επιστήμες που είναι επικριτικές απέναντι στα ευρήματα και τις υποθέσεις των συμπεριφορικών επιστημών. Ωστόσο, η συναίνεση, ακόμη και όταν πληροί την προϋπόθεση της ορθολογικότητας και της επαρκούς πληροφόρησης, δεν μπορεί ποτέ να είναι ανεπιφύλακτη. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι η ύπαρξη περιορισμών ισοδυναμεί με εξαναγκασμό. Για να διακρίνουμε μεταξύ εξαναγκασμένης συναίνεσης και συναίνεσης μεταξύ δύσκολων - αλλά επιθυμητών - επιλογών, ξεκινάμε τη διατριβή παρουσιάζοντας ένα εύχρηστο κριτήριο.