Η διακυβέρνηση της αυτοκρατορίας σε μια κρίσιμη περίοδο: ο Μιχαήλ Ζ΄ Δούκας και η εποχή του (1071 - 1078).

Abstract

The present study focuses on Michael VII Doukas (1071-1078) and the governing of the Byzantine empire during the crucial period after the battle of Mantzikert (1071). The dissertation is structured in five parts. The first sketches the life of Michael Doukas, and particularly the image that the primary sources give of him, his rise to power, and his wife, the Georgian princess Maria Alane. The second part deals with the narrow circle of Michael’s advisors, their career and their role in the exercise of power. It comprised four important personalities: the caesar Ioannes Doukas, the metropolitan of Side Ioannes, Nikephoritzes, and Michael Psellos. The third part examines internal policy and the reforms effected by the emperor in the sectors of administration of justice, finance, honorary titles and military organization. The fourth part deals with the rebellions against Michael VII. The military weakness of the empire, the bad financial situation, excessive taxation and the unsuccessful financial policy of Michael VII and Nikephoritzes led to the outbreak of uprisings and revolts. The fifth part is dedicated to Michael’s foreign policy, beginning with an examination of the situation in Asia Minor after the battle of Mantzikert, and the emperor’s efforts to repress the Seljuks and the Turkomanic groups that invaded the region. The relations of the Byzantine Empire with the West are also presented, and especially with Venice, with the Normans who had conquered the last Byzantine lands in South Italy, and with the pope. Diplomatic relations with the Hungarians are also described. Completing the dissertation are our conclusions about Michael VII and the governing of the empire.

Η παρούσα μελέτη έχει ως αντικείμενο έρευνας τον Μιχαήλ Ζ΄ Δούκα (1071-1078) και τη διακυβέρνηση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας σε μία κρίσιμη περίοδο μετά τη μάχη του Μαντζικέρτ (1071). Η διατριβή διαρθρώνεται σε πέντε μέρη. Στο πρώτο εξετάζεται η βιογραφία του Μιχαήλ Δούκα, και ιδιαίτερα η εικόνα που παρουσιάζουν οι πηγές γι’ αυτόν ως άνθρωπο και ως αυτοκράτορα, η άνοδός του στον θρόνο και η σύζυγός του, η Γεωργιανή πριγκίπισσα Μαρία Αλανή. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται οι συνεργάτες του Μιχαήλ Ζ΄, η σταδιοδρομία και ο ρόλος τους στην άσκηση της εξουσίας. Πρόκειται για τους καίσαρα Ιωάννη Δούκα, μητροπολίτη Σίδης Ιωάννη, Νικηφορίτζη και Μιχαήλ Ψελλό. Στο τρίτο μέρος εξετάζονται η εσωτερική πολιτική και οι μεταρρυθμίσεις του αυτοκράτορα στην απονομή της δικαιοσύνης, την οικονομία, τους τιμητικούς τίτλους και τη στρατιωτική οργάνωση. Το τέταρτο μέρος πραγματεύεται τις στάσεις εναντίον του Μιχαήλ Ζ΄. Η στρατιωτική αδυναμία της αυτοκρατορίας, η κακή οικονομική κατάσταση, η υπερβολική φορολόγηση και η ανεπιτυχής οικονομική πολιτική του Μιχαήλ Ζ΄ και του Νικηφορίτζη οδήγησαν σε στάσεις και εξεγέρσεις. Το πέμπτο μέρος είναι αφιερωμένο στην εξωτερική πολιτική του Μιχαήλ Ζ΄, Αρχικά εξετάζονται η κατάσταση στη Μ. Ασία μετά τη μάχη του Μαντζικέρτ και οι αυτοκρατορικές προσπάθειες προκειμένου να συγκρατηθούν οι Σελτζούκοι και οι τουρκομανικές ομάδες που διενεργούσαν επιδρομές στην περιοχή. Παρουσιάζονται επίσης οι σχέσεις της αυτοκρατορίας με τη Δύση και ειδικά με τη Βενετία, τους Νορμανδούς, που είχαν κατακτήσει τις τελευταίες βυζαντινές κτήσεις στη νότιο Ιταλία, και τον πάπα. Περιγράφονται ακόμη οι διπλωματικές σχέσεις με τους Ούγγρους. Η εργασία ολοκληρώνεται με τα συμπεράσματα για τον Μιχαήλ Ζ΄ και τη διακυβέρνηση της αυτοκρατορίας.