Το κουκλοθέατρο ως μέσον αγωγής και θεραπείας

Abstract

In this thesis we study whether the puppet theater could help the children with serious health 's problems, learning, linguistic and emotional difficulties.The difficult health conditions of children create various disturbances in behavior such as phobias, refuse co- operation with the medical staff, depression, attention deficit, low self-esteem, hopelessness, withdrawal and many other negative feelings. Many scientists (Irwin, 1985, Gil, 1998, Carlson-Sabelli, 1998, Winnicot, 2000, Κollaitis, Τsiantis, 2001, Woltmann, 2012) claim that early treatment helps effectively to the better outcome of the disease and shorter healing. Also, the kindergartens who origins from immigrants families, have difficulties in communication with other children, and disease skills which are necessary for their smooth integration into the school and the wider social environment. As many pedagogists (Montessori, 1979, Freinet, 1970, Vygotsky, 1997, Cristakis, 2013, Drossinou, 2015) and psychologists (Winnicot, 2000, Dolto, 2009, Synodinou, 1999) have been referred to care and education facility of children who have learning disabilities or behavioral disorders.The thesis researches the above problem through two groups. In the first group we investigate the case if the puppet theater as a treatment agent can cultivate and support children to have facing language problem at school and in the wider social environment. Also we research whether Puppet Theater, as a tool in the hands of the teacher-facilitator can help them to have better communicate with oral comprehension and emotional expression.In the second group we investigate the case if the puppet theater can act as a beneficial therapy for children who suffering from neoplastic diseases and undergoing painful treatments, and in which way they could been take the pleasure and enjoyment of the creative, with the puppetry and the theater act. With tool puppetry entertain these children helped to express themselves creatively through various pedagogical art forms including puppetry painting, plastic, music, literature, drama, theater. Furthermore, we studied how we can achieve stimulation positive thoughts and emotions. With the theatrical act, especially the puppet theater helped the "sick" children to cope with difficult treatments and interventions with appropriate drama techniques as the symbolic play. They led them to debunking fears and armed with strength and optimism. Also we research whether the puppet with the appropriate text and group activities, can transmit positive messages about life and change for the better the cooperation with the medical staff of the hospital.In the methodology, we study sample from 24 children aged 5-12 years old, which comprises from 10 children, aged 5-12 years, who suffering from neoplastic diseases and from 14 toddlers aged 5-6 years with learning difficulties in language.The puppet workshop are appropriately formed in lounge, which included the scene of puppet, chairs, tables, crafting material, easel painting, educational games and other special furniture for kindergartens.Based on the methodology of participant observation, we used the Informal Pedagogical Assessment (IPA) with Control Lists of Basic Skills which we measured changes in language skills and emotional skills according the basic of pedagogy andphilosophy of Analytical Program for the pupils with special educational needs (1996).The results showed that the puppet theater as care and education facility help the children with language and emotional difficulties to have remarkable improvement in the areas of the program. For toddlers we note that the skills were satisfactory to excellent according to the Basic Skills Checklists in Learning readiness of oral and spoken using better the meaning and the understanding of language. The emotional organization skills have development with learning readiness puppet theater activities. It was also good and the contact of the children with our culture through special folklore texts and presentation of a puppet.For children with cancer note that showed marked improvement on managing the symptoms of the treatment. Also the children of this group were more optimistic and more uncooperative with the doctor-nurse.In conclusion we remark that the pedagogical intervention with the tool puppetry supports the children with language and speaking difficulties to express with ‘’puppet theater words’’ their thoughts and feelings. It also helps them to obtain transmission necessary skills for the better inclusion in the primary school and class community. Also, the therapeutic intervention tool puppetry seems to be effective for children with health problems. Primarily to entertain and help through positive thoughts and feelings to acquire defenses to manage the difficult situation in where they are experiencing. Also with the involvement of the children themselves as doll artists, props, scripts and performances can be expressed some of the fears that causes the disease, to cooperate with the medical staff and more functionally.

Στη διατριβή αυτή μελετάμε κατά πόσο μπορεί ο ερευνητής, με εργαλείο το κουκλοθέατρο, να βοηθήσει στην επίλυση ή στην ανακούφιση κάποιων προβλημάτων των παιδιών, που μπορεί να προκύψουν είτε από λόγους υγείας, είτε από μαθησιακές δυσκολίες.Οι δύσκολες καταστάσεις της υγείας του ατόμου -τόσο στους ενήλικες όσο και στα παιδιά- δημιουργούν διάφορες διαταραχές στη συμπεριφορά όπως φοβίες, άρνηση συνεργασίας με το ιατρικό προσωπικό, κατάθλιψη, διάσπαση προσοχής, χαμηλή αυτοεκτίμηση, απελπισία, απόσυρση και πολλά άλλα αρνητικά συναισθήματα, ενώ πολλοί ειδικοί επιστήμονες (Irwin, 1985, Gil, 1998, Carlson-Sabelli, 1998, Winnicot, 2000, Κoλλαϊτης, Τσιάντης, 2001, Woltmann, 2012) ισχυρίζονται, ότι η έγκαιρη αντιμετώπισή τους βοηθά αποτελεσματικά στην καλύτερη έκβαση της ασθένειας και σε συντομότερη ίαση.Επίσης, τα αλλόγλωσσα παιδιά νηπιακής ηλικίας που δεν έχουν κατακτήσει τη γλώσσα της χώρας υποδοχής, δυσκολεύονται τόσο στην επικοινωνία τους με τα άλλα παιδιά, όσο και στην απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες για την ομαλή ένταξή τους στο σχολικό και στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Όπως πολλοί παιδαγωγοί (Montessori, 1979, Freinet, 1970, Vygotsky, 1997, Χρηστάκης, 2013, Δροσινού, 2015) και ψυχολόγοι (Winnicot, 2000, Dolto, 2009, Συνοδινού, 1999) υποστηρίζουν, τα παιδιά που δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν με το λόγο μπορεί να παρουσιάσουν μαθησιακές δυσκολίες ή διαταραχές συμπεριφοράς με την πάροδο του χρόνου. Και στον τομέα αυτό η πρώιμη παρέμβαση στην εκμάθηση της γλώσσας είναι πολύ σημαντική.Η εργασία εξετάζει δύο υποθέσεις, η πρώτη υπόθεση διερευνά αν το κουκλοθέατρο ως μέσον αγωγής μπορεί να καλλιεργήσει γλωσσικά και να μεταδώσει γνώσεις σε νήπια που αντιμετωπίζουν πρόβλημα κατανόησης της γλώσσας τόσο στο σχολικό όσο και στο ευρύτερο κοινωνικό τους περιβάλλον. Ερευνούμε την επίδραση του κουκλοθέατρου στη γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών νηπιακής ηλικίας, καθώς και στην κατάκτηση διαφόρων δεξιοτήτων και στην απόκτηση γνώσεων και εμπειριών. Κατά πόσον το κουκλοθέατρο (με τη διττή του υπόσταση θέαμα-δράση), ως εργαλείο στα χέρια του παιδαγωγού-εμψυχωτή, μπορεί να βοηθήσει τον μικρό μαθητή στην προφορική κατανόηση και εκμάθησης της γλώσσας και να τον οδηγήσει στα μονοπάτια της κατάκτησης της γνώσης αβίαστα και ευχάριστα, δεδομένου ότι το παιδί επικοινωνεί καλύτερα με την κούκλα παρά με τον ενήλικα.Η δεύτερη υπόθεση διερευνά αν το κουκλοθέατρο μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά ως μέσον θεραπείας σε παιδιά που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας. Ερευνούμε αν η ψυχαγωγία και η διασκέδαση, που προσφέρει το κουκλοθέατρο, επιδρούν ευεργετικά σε παιδιά που πάσχουν από νεοπλασματικές νόσους και που υποβάλλονται σε επώδυνες θεραπείες. Με εργαλείο το κουκλοθέατρο ψυχαγωγήσαμε αυτά τα παιδιά και τα βοηθήσαμε να εκφραστούν τα ίδια δημιουργικά, μέσα από τις διάφορες μορφές τέχνης που συμπεριλαμβάνει το κουκλοθέατρο δηλαδή ζωγραφική, πλαστική, μουσική, λογοτεχνία, δράμα, θέατρο κλπ. Ακόμη, μελετήσαμε πως μπορούμε να επιτύχουμε τη διέγερση θετικών σκέψεων και συναισθημάτων.Με τη θεατρική πράξη και ιδιαίτερα του κουκλοθέατρου βοηθήσαμε το «άρρωστο» παιδί να αντιμετωπίσει τις δύσκολες θεραπείες και επεμβάσεις που υποβάλλεταικαι τις επιπτώσεις που έχουν αυτές στη συμπεριφορά και γενικότερα στη διάθεσή του. Επίσης το παιδί με τις κατάλληλες τεχνικές του δράματος (συμβολικού παιχνιδιού και κουκλοθέατρου) οδηγήθηκε στην απομυθοποίηση των φόβων του και οπλίστηκε με δύναμη και αισιοδοξία.Ερευνούμε επίσης κατά πόσον το κουκλοθέατρο με τα κατάλληλα κείμενα και δραστηριότητες της ομάδας, μπορεί να μεταδώσει θετικά μηνύματα για τη ζωή και να αλλάξει προς το καλύτερο τη διάθεση του παιδιού για ζωή και για συνεργασία με το ιατρικό προσωπικό του νοσοκομείου.Στη μεθοδολογία εξετάσαμε το δείγμα που αποτελείτο από 24 παιδιά: 10 παιδιά, ηλικίας 5 - 12 ετών, που πάσχουν από νεοπλασματικές νόσους και 14 αλλόγλωσσα νήπια ηλικίας 5-6 ετών.Προς το σκοπό αυτό λειτούργησε εργαστήρι κουκλοθέατρου σε δύο χώρους, οι οποίοι διαμορφώθηκαν καταλλήλως σε εντευκτήρια, τα οποία περιελάμβαναν τη σκηνή του κουκλοθέατρου, καρέκλες, τραπεζάκια και υλικά ζωγραφικής και χειροτεχνίας.Με βάση τη μεθοδολογία της συμμετοχικής παρατήρησης, χρησιμοποιήσαμε την Άτυπη Παιδαγωγική Αξιολόγηση (ΑΠΑ) με Λίστες Ελέγχου Βασικών ∆εξιοτήτων με τις οποίες μετρήσαμε τις μεταβολές στις γλωσσικές δεξιότητες και τις συναισθηματικες δεξιότητες.Στα αποτελέσματα βρήκαμε ότι τα παιδιά της πειραματικής ομάδας και στα δύο πλαίσια παρουσίασαν αξιόλογη βελτίωση σε όλους τους τομείς ανάπτυξης του προγράμματος. Για τα νήπια σημειώνουμε ότι η απόκτηση δεξιοτήτων ήταν από ικανοποιητική έως άριστη σύμφωνα με τις Λίστες Ελέγχου Βασικών ∆εξιοτήτων στη Μαθησιακή Ετοιότητα. Συγκεκριμένα ο προφορικός λόγος φάνηκε να αναπτύσσεται ικανοποιητικά με τη χρήση της γλώσσας, το ίδιο πολύ καλή ήταν και η κατανόησή της. Η συναισθηματική οργάνωση αναδείχτηκε με την άριστη ομαδική συνεργασία και το ενδιαφέρον για μάθηση και την απόκτηση γνώσεων. Επίσης ικανοποιητική ήταν και η επαφή των παιδιών με την πολιτιστική μας παράδοση, μέσω ειδικών λαογραφικών κειμένων και την παρουσίαση αυτών με κουκλοθέατρο. Για τα παιδιά που ήταν σε θεραπεία για νεοπλασματικές νόσους, σημειώνουμε ότι παρουσίασαν αξιοσημείωτη βελτίωση τόσο στην ελαχιστοποίηση των συμπτωμάτων του θεραπευτικού τους σχήματος, όσο και στη λειτουργικότητά τους. Επίσης τα παιδιά αυτής της ομάδας ήταν πιο αισιόδοξα και περισσότερο συνεργάσιμα με το ιατρό-νοσηλευτικό προσωπικό.Στα συμπεράσματα σημειώνουμε ότι η παιδαγωγική παρέμβαση με εργαλείο το κουκλοθέατρο υποστηρίζει τα αλλόγλωσσα νήπια στην κατάκτηση της γλώσσας και τους δίνει τη δυνατότητα να εκφράσουν τα συναισθήματά τους. Επίσης τα βοηθά να αποκτήσουν γνώσεις και δεξιότητες απαραίτητες για τη μετέπειτα φοίτησή τους στο ∆ημοτικό σχολείο και την ομαλή ένταξή τους στην κοινότητα. Ακόμη, η θεραπευτική παρέμβαση με εργαλείο το κουκλοθέατρο φαίνεται ότι είναι αποτελεσματική για τα παιδιά με καρκίνο. Πρωτίστως τα ψυχαγωγεί και τα βοηθά μέσα από θετικές σκέψεις και συναισθήματα να αποκτήσουν άμυνες προκειμένου να ανταπεξέλθουν στη δύσκολη κατάσταση που βιώνουν. Επίσης με την εμπλοκή των ίδιων των παιδιών ως δημιουργών κούκλας, σκηνικών, σεναρίων και παραστάσεων, μπορούν να εκφραστούν απομυθοποιώντας και ίσως ξεπερνώντας κάποιους από τους φόβους που τους προκαλεί η ασθένεια, να συνεργαστούν με το ιατρικό προσωπικό και γενικότερα να γίνουν πιο λειτουργικά. Επιπλέον αυτή η λειτουργικότητα των παιδιών επιδρά θετικά και στον ψυχισμό των γονιών τους, οι οποίοι ζουν μέσα σε μια διαρκή αγωνία για την έκβαση της ασθένειας και η οποία αγωνία καθιστά και αυτούς πολλές φορές μη λειτουργικούς.