Μελέτη αποτελεσμάτων κυκλικής εφαρμογής αντιμικροβιακών σχημάτων εμπειρικής θεραπείας εμπύρετης ουδετεροπενίας σε ασθενείς με αιματολογικά νοσήματα

Abstract

IntroductionFebrile neutropenia represents an emergency syndrome for patients with haematologicalmalignancies demanding timely appropriate and adequate therapy. Inappropriate empiricantimicrobial therapy of septic episodes in febrile neutropenia is associated with increasedmorbidity and mortality exactly as it is for critically ill patients. Antibiotic cycling has been proposedas a strategy to combat the emergence of antimicrobial resistance but has been implemented withconflicting results.MethodsA cycling strategy including four broad-spectrum antimicrobial regimens administrated sequentiallyover 3-month cycles in patients with febrile neutropenia was implemented in a hematology unit,during a 31months period (2001–2003). The endpoints of the study included the impact of cyclingon the adequacy of empiric treatment in the management of febrile neutropenia, the effectivenessof cycling in controlling antimicrobial resistance rates and the colonization of patients with MDRpathogens, using rectal surveillance cultures.ResultsDuring the study period, 58 episodes of febrile neutropenia in 30 patients were recorded and 52episodes (90%) were enrolled in the study. Compliance to the strategy ranged between 57 and100% and overall successful clinical response was 83%. Resistance rates of Gram negativesremained either stable or decreased for Pseudomonas aeruginosa witch was the most commonisolated pathogen at the end of the cycling period and no rectal colonization with resistantpathogens was recorded during the study period. The incidence of Gram-negative showed adecreasing trend while Gram-positives and resistance rates remained unaffected and at low rates. ConclusionsStrengths of the present study are the high rates of empiric treatment appropriateness andsuccessful clinical response, the positive effect on Gram-negative resistance rates, Despite the factthat all studies regarding cycling are relatively old, the study presented here confirms along with theothers present in the literature that antibiotic cycling is feasible in hematology units and withoutadverse effects. Using appropriate cycling design and antibiotic choices, it could be tested as a toolagainst the rapidly increasing antimicrobial resistance.

ΕισαγωγήΗ εμπύρετη ουδετεροπενία για τους αιματολογικούς ασθενείς αποτελεί ένα κλινικό σύνδρομοεπείγουσας αντιμετώπισης που απαιτεί την άμεση χορήγηση κατάλληλης αντιμικροβιακήςθεραπείας. Η χορήγηση μη επαρκούς αντιμικροβιακής θεραπείας στα σηπτικά επεισόδια τωνουδετεροπενικών ασθενών έχει συσχετισθεί με υψηλή νοσηρότητα και θνητότητα των ασθενώναυτών όπως ακριβώς και των βαρέως πασχόντων ασθενών στις ΜΕΘ. Το cycling παρόλο πουέχει προταθεί ως μέτρο ελέγχου της μικροβιακής αντοχής η εφαρμογή του έχει καταλήξει σεαμφιλεγόμενα αποτελέσματα. Το cycling στην παρούσα μελέτη εφαρμόστηκε σε μία μικρήαιματολογική μονάδα με στόχο να ελέγξει τα επίπεδα της μικροβιακής αντοχής λόγω αύξησης τωννοσηλευομένων ασθενών με εμπύρετα επεισόδια ουδετεροπενίας και άρα αύξησης τηςκατανάλωσης των αντιμικροβιακών ευρέος φάσματος στο συγκεκριμένο κλινικό τμήμα.ΜεθοδολογίαΗ κυκλική εφαρμογή 4 αντιμικροβιακών σχημάτων ευρέος φάσματος εφαρμόστηκε σε μίααιματολογική μονάδα σε ασθενείς με εμπύρετη ουδετεροπενία για 3-5 μήνες το κάθε σχήμαΠραγματοποιήθηκαν δύο κύκλοι συνολικής διάρκειας 31 μηνών (2001-2003). Μελετήθηκε ηεπίδραση του cycling στην καταλληλότητα της αντιμικροβιακής αγωγής που χορηγήθηκε στουςασθενείς με εμπύρετη ουδετεροπενία, στην κλινική ανταπόκριση των ασθενών, στην εξέλιξη τηςμικροβιακής αντοχής και στον αποικισμό των ασθενών από πολυανθεκτικά παθογόνα.ΑποτελέσματαΚατά την διάρκεια της μελέτης νοσηλεύτηκαν στην κλινική αιματολογικοί ασθενείς που εμφάνισαν58 επεισόδια εμπύρετης ουδετεροπενίας εκ των οποίων τα 52 (90%) εισήχθησαν στην μελέτη. Ησυμμόρφωση στην εφαρμογή του πρωτοκόλλου κυμάνθηκε από 57%-100% και η συνολικήεπιτυχή ανταπόκριση των ασθενών στην αρχική χορηγούμενη αντιμικροβιακή θεραπέια ήταν 83%.Τα επίπεδα μικροβιακής αντοχής των Gram αρνητικών παθογόνων παρέμεινε σταθερή ενώ για τηνPseudomonas aeruginosa που αποτέλεσε το συχνότερο απομονωθέν παθογόνο τα επίπεδαμειώθηκαν στο τέλος της περιόδου εφαρμογής του προγράμματος. Κανένας από τους ασθενείς δεναποικίσθηκε (ορθικός αποικισμός) με πολυανθεκτικό στέλεχος. Η επίπτωση των Gram αρνητικών παθογόνων μειώθηκε τόσο στην κλινική όσο και στο υπόλοιπο νοσοκομείο ενώ των Gram θετικώνπαρέμεινε σταθερή στα χαμηλά αρχικά επίπεδα.ΣυμπεράσματαΤα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης βασίζονται στα υψηλά επίπεδα χορήγησης κατάλληλήςεμπειρικής αντιμικροβιακής αγωγής και κλινικής ανταπόκρισης των ασθενών καθώς επίσης καιστην θετική επίδραση του cycling στην εξέλιξη της μικροβιακής αντοχής. Παρόλο το γεγονός ότι οιπερισσότερες μελέτες όπως και η παρούσα είναι σχετικά παλιές καταλήγουν στο ότι η εφαρμογήτου cycling σε αιματολογικές μονάδες είναι εφικτή χωρίς ανεπιθύμητες επιπτώσεις. Ο κατάλληλοςσχεδιασμός της εφαρμογής ενός προγράμματος cycling καθώς και η κατάλληλη επιλογή τωναντιβιοτικών που θα χορηγηθούν θα μπορούσε να μετατρέψει το συγκεκριμένο μέτρο σε ένααποτελεσματικό μέτρο κατά της ταχέως αυξανόμενης μικροβιακής αντοχής.